Τα νοικοκυριά και οι νοικοκυραίοι

Κύριε διευθυντά
Κοντεύει χρόνος που 40.000 «νοικοκυριά» στα βόρεια προάστια των Αθηνών έμειναν χωρίς ηλεκτρικό και νερό εξαιτίας της σφοδρής χιονόπτωσης «Μήδεια» (Φεβρουάριος 2021). Πόσο επίκαιρο το ίδιο θέμα… Νοικοκυριά… Αχ αυτή η λέξη…, ίσως είναι η κατάληξή της που σε συνδυασμό με τον τονισμό παραπέμπει σε άλλες όχι και τόσο εύηχες όπως πλυσταριό, σκουπιδαριό, κηφηναριό και για περισσότερες, διαδικτυακά στο αντίστροφο λεξικό Συμεωνίδη. Ισως είναι ο τονισμός στη λήγουσα που θυμίζει τα λαϊκότροπα σχολειό και καπηλειό. Με το να λες νοικοκυριό(ά) είναι σαν να μιλάς για κάτι έμψυχο. Φαντάζεσαι ένα ευτυχισμένο, τακτοποιημένο σπίτι με μέτρια οικονομικά αλλά τίμιο και αγαπημένο που λόγω της κακοκαιρίας έχασε τη θαλπωρή του. Αραγε τα καταστήματα, τα περίπτερα, τα κομμωτήρια, τα κουρεία, τα παντοπωλεία, τα βενζινάδικα, οι φούρνοι, τα ιατρεία, τα γραφεία που επίσης επλήγησαν, είναι κι αυτά νοικοκυριά; Ο Μπαμπινιώτης γράφει: Α. Το σύνολο των σκευών, επίπλων κ.λπ. – ο οικιακός εξοπλισμός. Β. Το σπίτι σαν έδρα της οικογένειας και οικονομικής μονάδας, και Γ. Η φροντίδα για την τάξη και την ευπρέπεια του σπιτιού. Σε άρθρο του ο καθηγητής κοινωνικής ανθρωπολογίας Ευθ. Παπαταξιάρχης στο περιοδικό «Σύγχρονα Θέματα», τεύχος 149, Σεπτέμβριος 2020, αναφέρει: «…Σπεύδω να διευκρινίσω, άλλο σπίτι, δηλαδή οικιακός χώρος, και άλλο “νοικοκυριό”. Ο οικιακός χώρος αναφέρεται στην κατεστημένη, κοινή μορφή εγκατοίκησης στις λεγόμενες εδραίες κοινωνίες. Το “νοικοκυριό”, ως πολυσημική κατηγορία (εξ ου και τα εισαγωγικά), αποτελεί μια ιστορικά και πολιτισμικά ορισμένη αντίληψη, κορυφαία μεταφορά, γύρω από την οποία συγκροτείται ο οικιακός χώρος στην ελληνική κοινωνία. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για το πολιτισμικό υπόβαθρο του οικιακού χώρου…». Πολύ ωραίος ο προσδιορισμός και επιμένω ότι δεν συμπεριλαμβάνει ούτε τα καταστήματα ούτε τα περίπτερα, ούτε τα κομμωτήρια ούτε τα βενζινάδικα, που και αυτά επλήγησαν είτε λιγότερο είτε περισσότερο. Συνυφασμένη με τα νοικοκυριά είναι νομίζω και η λέξη «νοικοκυραίοι». Ο Σπ. Τρικούπης όμως έχει μάλλον αντίθετη και ανατρεπτική άποψη. Στην ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως (τόμος Α΄, Κεφ. Ι΄, Τρίτη Εκδοση, Π. Ασλάνη, 1888, σελ. 114), περιγράφοντας την προεπαναστατική κατάσταση στην Υδρα γράφει: «…η διοίκησίς της ήτο παλαιόθεν αριστοκρατική, και οι αριστοκράται της εγνωρίζοντο υπό το όνομα νοικοκυραίοι. Ανήκαν δε εις την τάξιν ταύτην όσοι ήσαν εύποροι και δεν εθαλασσοπόρουν». Νομίζω ότι το ελληνικό λεξιλόγιο είναι τόσο πλούσιο που σίγουρα θα υπάρχει μία καλύτερη λέξη στη θέση της. Ακίνητο ίσως. Τόσο απλή και περιγραφική που χρησιμοποιείται στα έντυπα του Taxis και μάλιστα σε σχέση και με την ηλεκτροδότηση. Ακίνητο λοιπόν η περιουσία, προτιμότερα γιατί συμπεριλαμβάνει τα πάντα χωρίς ψευτοσυναισθηματισμούς και υποκρισίες.