Κύριε διευθυντά
Για το βιβλίο «Καταστροφές και Θρίαμβοι» του κ. Στάθη Καλύβα, το οποίο προσφάτως έγινε ευρύτατα γνωστό μέσω της προβολής ομώνυμου τηλεοπτικού ντοκιμαντέρ, θα ήθελα να φιλοξενήσετε τρεις παρατηρήσεις μου.
Γράφει ο συγγραφέας στο οπισθόφυλλο: «Η πρόκληση που έθεσα στον εαυτό μου ήταν ο εντοπισμός της βαθύτερης λογικής που διέπει την ιστορική μας πορεία ως έθνους. Η καταγραφή μιας σειράς υπερφιλόδοξων εγχειρημάτων, αναπόφευκτων καταστροφών και ξένων διασώσεων με θετική σε γενικές γραμμές έκβαση συνιστά το θεμέλιο του σχήματος στο οποίο κατέληξα και το οποίο προτείνω…». Ανεπιφύλακτα προσυπογράφω αυτή την πρόταση, αλλά οφείλω να παρατηρήσω ότι μόνο ένα έθνος που αισθάνεται τον εαυτό του υποτελή εκλαμβάνει ως «θριάμβους» τις (τόσο συχνά επαναλαμβανόμενες) «ξένες διασώσεις» του. [Εκτός αν το έθνος εκτιμά ότι οι διασώσεις του είναι εκ των προτέρων εξασφαλισμένες ή/και επουσιώδεις λεπτομέρειες στα εγχειρήματά του, αλλά τότε θριαμβολογεί λόγω έλλειψης ρεαλισμού.] Τίθεται λοιπόν το ζήτημα αν ο τίτλος του βιβλίου είναι επιτυχής. Νομίζω ότι προτιμότερος θα ήταν ένας τίτλος μετριοπαθής και συμβατός με τη νηφάλια εκτίμηση του συγγραφέα για τη «θετική σε γενικές γραμμές» έκβαση των μεγάλων εγχειρημάτων της νεότερης ιστορίας μας.
Σε σχέση με τα πιο πρόσφατα γεγονότα, δηλαδή την ένταξή μας στην ευρωζώνη, τη διάσωση της εθνικής οικονομίας από βέβαιη κατάρρευση και την περιπετειώδη αποτροπή του Grexit, πρέπει να δοθεί προσοχή κυρίως στις σελίδες 253-270. Εκεί ο συγγραφέας αναλύει τα αίτια μιας κρίσης που έγινε πολυδιάστατη (αίτια εγχώρια οικονομικά και πολιτικά, αίτια ευρωπαϊκά – θεσμικά) και δίνει ερέθισμα για περαιτέρω σκέψεις: Ο οξυδερκής και καλά πληροφορημένος αναγνώστης θα κρίνει αν μέχρι σήμερα έχουν γίνει ουσιαστικά βήματα προόδου ή αν απλώς συντηρείται στην Ελλάδα και στην ευρωζώνη μια προβληματική κατάσταση, η οποία κατά πάσα πιθανότητα θα επιδεινωθεί (λόγω και των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας).
Αν και το ντοκιμαντέρ έδωσε στον συγγραφέα την ευκαιρία να επανέλθει στον καταληκτικό προβληματισμό του (γράφει στη σελ. 362: «Είναι άγνωστο αυτή τη στιγμή το ποια θα είναι η τελική έκβαση της κρίσης που ξέσπασε το 2009…»), δεν θέλησε να την αξιοποιήσει. Κάποιες όμως από τις συνεντεύξεις, οι οποίες παρουσιάσθηκαν κατά τη διάρκεια των επτά επεισοδίων, έδωσαν την εντύπωση ότι αρκετοί περιμένουν πάντοτε το επόμενο θαύμα.
