Κύριε διευθυντά
Ο τακτικός συνεργάτης σας κ. Τάκης Θεοδωρόπουλος με το κείμενό του «Ποια Ελληνικά θέλουμε να μιλάμε;» –όπου ο Παπαδιαμάντης μνημονεύεται τέσσερις φορές, ο Βιζυηνός τρεις, δύο ο Ροΐδης, χωρίς να λείπει ο Σολωμός αντάμα με τον Ελύτη– μου θύμισε μια στερνή, προ πανδημίας, επαφή μου με μια τρίτη τάξη γυμνασίου. Παλαιά μου μαθήτρια πρότεινε να διδάξω ένα παπαδιαμαντικό διήγημα στην τάξη της.
Αποφάσισα για ειδικούς λόγους –η καθηγήτρια διδάσκει γαλλικά και ήθελε να υπάρχει μετάφραση του διηγήματος στη γαλλική– να διαβάσω το «Ανθος του γιαλού» που δεν υπάρχει στα γυμνασιακά Νεοελληνικά Κείμενα. Το κείμενο δόθηκε στα παιδιά φωτοτυπημένο και πολυτονικό, πράγμα που δεν δυσκόλεψε ούτε παραξένεψε το πλήρωμα της τάξης.
Διάβασα το κείμενο όπως θα το διάβαζα σε ακροατήριο ενηλίκων. Προτού αρχίσω να συζητώ την παπαδιαμαντική γραφή με το ακροατήριό μου, ερώτησα αν υπάρχουν λέξεις δυσνόητες. Δεν σηκώθηκε κανένα χέρι και ένας μαθητής βλέποντας να περιμένω δήλωσε ότι τις άγνωστες λέξεις τις κατανόησαν από τα συμφραζόμενα.
Με είχε παρηγορήσει το πράγμα: τα ελληνικά του Παπαδιαμάντη δεν τα είχε αφανίσει η μαρμάγκα. Αλλά τέτοιας κοπής ελληνικά ο δάσκαλος μόνον αγαπητικώς, εμπαθώς, και αυθεντικώς οφείλει να αναγνώθει, όπως θα έλεγε ίσως ο Σταύρος Ζουμπουλάκης. Δεν τα σαρώνουμε ως διδακτέα ύλη. Ούτε μακρηγορούμε. «Ο Αμερικάνος» δεν χωράει βέβαια σε μια διδακτική ώρα, αλλά και το «Γουτού – Γουπατού» δεν το παρατεντώνουμε σε έξι! Μηδέν άγαν.
