Κύριε διευθυντά
Παίρνοντας αφορμή από τα πρόσφατα δημοσιεύματα των Times και του Guardian που μιλούν για την ανάγκη επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα και σε συνδυασμό με το πολύ πρόσφατο άρθρο της εφημερίδας σας με τη συνέντευξη του διευθυντή του Βρετανικού Ινστιτούτου Ψηφιακής Αρχαιολογίας (Institute for Digital Archaeology) Ρότζερ Μίτσελ, που μίλησε για την ιδέα να δημιουργηθούν αντίγραφά τους υψηλής ακριβείας, τα οποία θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα αυθεντικά μόλις εκείνα επιστρέψουν στην Ελλάδα, επιτρέψτε μου να πω ότι η ιδέα αυτή περί αντιγράφων δεν είναι νέα.
Στις «Μέρες Η΄» του Γιώργου Σεφέρη (2-1-1961/16-12-1963) – εκδόσεις Ικαρος (με εξαιρετική επιμέλεια της Κατερίνας Κρίκου-Davis), στη σελίδα 129, διαβάζουμε απόκομμα που είχε κρατήσει ο ποιητής μας (τότε υπηρετών στο Λονδίνο ως πρέσβης), από τους Times της 10-5-1961 με τίτλο «Best Home For The Elgin Marbles».
Το δημοσίευμα αυτό, λοιπόν, αναφερόταν σε ερώτηση που είχε κάνει στην αγγλική Βουλή ο τότε βουλευτής των Εργατικών, Φράνσις Νόελ-Μπέικερ (κληρονόμος του γνωστού κτήματος Μπέικερ στο Προκόπι Ευβοίας) προς τον τότε Αγγλο πρωθυπουργό Μακμίλαν.
Ρωτούσε λοιπόν ο Μπέικερ τον Μακμίλαν (σε ελεύθερη μετάφραση) «τι συζητήσεις είχε με τον Ελληνα πρωθυπουργό (Κωνσταντίνο Καραμανλή) σχετικά με την επιστροφή στην Ελλάδα των Ελγινείων Μαρμάρων, τα οποία είχαν “μετακινηθεί” (removed) από την Aθήνα το 1799 και τώρα βρίσκονταν στο Βρετανικό Μουσείο». Ο Μακμίλαν απάντησε «Καμία». Ο Μπέικερ συνέχισε ρωτώντας αν «τώρα που οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν επιστρέψει στο προηγούμενο καλό (happy) επίπεδό τους, (αν) θα εξέταζε ο πρωθυπουργός τη δυνατότητα να κρατήσουν αντίγραφα αυτών των αρχαιοτήτων και εν συνεχεία να τις επιστρέψουν στο πλαίσιο της γενναιοδωρίας προς μία πιστή σύμμαχο (loyal ally) και επίσης διότι αν επεστρέφοντο οι αρχαιότητες αυτές στην αρχική τους θέση θα ήταν πιθανό να τις δουν περισσότεροι άνθρωποι περιλαμβανομένων και πολύ περισσότερων Βρετανών, απ’ ό,τι αν παρέμεναν σε μία μουχλιασμένη αίθουσα (musty room) του Βρετανικού Μουσείου»;
Ο Μακμίλαν απάντησε τα κλασικά, ότι αυτό ήταν ένα «περίπλοκο ερώτημα» και ότι «πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι μετά από τόσα χρόνια προσεκτικής συντήρησης στο Βρετανικό Μουσείο, τα γλυπτά θα ήταν πραγματικώς καλύτερα εκεί και σίγουρα θα τα έβλεπαν πολύ περισσότεροι άνθρωποι απ’ ό,τι αν επέστρεφαν».
Μετά εξήντα χρόνια από τότε (1961) τα πράγματα έχουν αλλάξει θεαματικά υπέρ της επανένωσης (πλέον) των Γλυπτών, αλλά αυτό σίγουρα δεν ήταν κάτι που έγινε απρόσμενα, νομίζω δε ότι αξίζει να μνημονεύουμε τέτοια περιστατικά τα οποία πιθανόν στην εποχή τους να ακούγονταν ως απολύτως «εξωγήινα», πλην όμως αθροιζόμενα όλα μαζί αποδεικνύουν ότι όσο απίστευτο κι αν ακούγεται κάτι, δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο για να γίνει πράξη από το να κάνει κάποιος την αρχή.
