Κύριε διευθυντά
Η εισβολή του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία έδωσε ερέθισμα για να γραφούν ακόμη μια φορά κείμενα με παραπομπές σε δύο από τα πιο αγαπημένα θέματα των σχολιαστών του Θουκυδίδη, την παθολογία του πολέμου και τον διάλογο της Μήλου. Αξίζει όμως να γίνει και μια υπενθύμιση της λιγότερο δημοφιλούς δημηγορίας των Μυτιληναίων.
Οταν άρχισε η αποστασία της Λέσβου, Μυτιληναίοι πρέσβεις πήγαν στη Σπάρτη και ζήτησαν βοήθεια. Οι Λακεδαιμόνιοι τους έστειλαν στην Ολυμπία, για να ακουσθούν από τους αντιπροσώπους των πόλεων της Πελοποννησιακής συμμαχίας, σε μια συνέλευση που έγινε κατά τον χρόνο της διεξαγωγής των αθλητικών αγώνων του έτους 428 π.Χ.
Στη δημηγορία των Μυτιληναίων, το ενδιαφέρον κερδίζει ο προσδιορισμός των προϋποθέσεων συγκρότησης και διατήρησης μιας συμμαχίας: ως κοινωνοί υγιούς συμμαχίας νοούνται μόνον οι ίσοι μεν τη γνώμη όντες και ευνοία, αντίπαλοι δε τη παρασκευή και δυνάμει, … (3, 9, 2) διότι, αν δεν υπάρχουν κοινές αντιλήψεις, δεσμός φιλίας και ισοδυναμία, η συμμαχία, ακόμη και αν έχει συναφθεί με τις καλύτερες προοπτικές, αλλάζει σταδιακά χαρακτήρα και γίνεται ηγεμονία του ισχυρότερου επί των λοιπών. Αρχίζει τότε μια διαδικασία ενδόρρηξης, με κατάληξη είτε την καταστολή κινημάτων είτε την κατάλυση της ηγεμονίας. Για να μη συμβούν αυτά, οι κοινές αντιλήψεις και ό,τι άλλο καθιστά τους συμμάχους ομοιοτρόπους, δεν αρκούν. Μόνη ασφαλής εγγύηση είναι η ισοδυναμία τους! Επί λέξει (3, 11, 2): το δε αντίπαλον δέος μόνον πιστόν ες ξυμμαχίαν ο γαρ παραβαίνειν τι βουλόμενος τω μη προύχων αν επελθείν αποτρέπεται. [Μόνο με τον αμοιβαίο φόβο γίνεται αξιόπιστη η συμμαχία διότι, αν κάποιος από τους συμμάχους θέλει να παραβεί τους όρους της, αποτρέπεται αν δεν έχει υπεροχή ισχύος.]
Κατά το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα, οι φυλετικά συγγενείς με τους Ρώσους Ουκρανοί δεν ήσαν απλώς σύμμαχοί τους, όπως οι άλλοι Ανατολικοευρωπαίοι. Ησαν υπήκοοι του ίδιου ομοσπονδιακού κράτους και ιδεολογικά σύντροφοι, αλλά δεν ήσαν ισοδύναμοι! Οι Ρώσοι ηγεμόνευσαν στην ΕΣΣΔ και στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας, χωρίς να αποφύγουν την ενδόρρηξή τους.
