Κύριε διευθυντά
Επειδή ο κ. Γιώργος Κατερινόπουλος σχολίασε στις 2 Ιουλίου εν μέρει δική μου επιστολή δημοσιευμένη στις 25 Ιουνίου, επιτρέψτε μου ορισμένα σχόλια σχετικά με τον Παρθενώνα.
1. Παραδόξως, ο σημερινός ερειπωμένος Παρθενώνας μου φαίνεται πιο εντυπωσιακός από ό,τι θα ήταν το ολοκληρωμένο κτίριο της αρχαιότητας, ίσως επειδή το διαφανές σημερινό μνημείο αναδεικνύει κυρίως το φως που χαρακτηρίζει το Αττικό τοπίο.
2. Ο Παρθενώνας του Νάσβιλ στις ΗΠΑ δεν έγινε με σκοπό να αποκαταστήσει το αρχαίο μνημείο. Νομίζω πως έχει ως σκοπό κυρίως να υπενθυμίσει στους επισκέπτες ότι το αμερικανικό πολίτευμα είναι συνδυασμός της αρχαίας Αθηναϊκής Δημοκρατίας σε τοπικό, κοινοτικό, επίπεδο και της Ρωμαϊκής Res Publica στο διαπολιτειακό επίπεδο. Εδώ οι εξουσίες μοιράζονται μεταξύ Βουλής (Congress), μίμησης της Ρωμαϊκής Συγκλήτου, και προέδρου που έχει εν μέρει εξουσίες σαν αυτές των Ρωμαίων αυτοκρατόρων. Ο Παρθενώνας αυτός είναι μνημείο των δικών τους πολιτικών θεσμών.
3. Ο Παρθενώνας του Νάσβιλ βρίσκεται μέσα σε ένα πάρκο και όχι στην κορυφή ενός Αττικού λόφου με αντίστοιχες συνθήκες φωτισμού. Επίσης, το εξωτερικό του δεν φαίνεται να είναι έγχρωμο. Τέλος, διερωτώμαι πώς συμπληρώθηκαν τα κεντρικά αγάλματα του ανατολικού αετώματος που αφαιρέθηκαν όταν ο Παρθενών έγινε εκκλησία της Παναγίας Αθηνιώτισσας γύρω στο 486 μ.Χ.
4. Σχετικά με τον χρωματισμό των αγαλμάτων υποθέτω ότι ο στόχος των αρχαίων Ελλήνων ήταν να δοθεί περισσότερη αληθοφάνεια στις παρουσιαζόμενες σκηνές. Προφανώς, κανείς δεν μπορεί να βεβαιώσει σήμερα πόσο επιμελής ήταν ο χρωματισμός. Ομως, νομίζω ότι στους τότε θεατές οι εικονιζόμενες σκηνές θα φαίνονταν τόσο «ζωντανές» σαν να έβλεπαν έναν αγώνα πάλης ή μία πολεμική σύγκρουση διεξαγόμενα εκ του φυσικού.
Για όλους τους παραπάνω λόγους θεώρησα ότι η θέση ενός αποκατεστημένου Παρθενώνα θα ήταν σε κατάλληλο λόφο της Αττικής και όχι οπουδήποτε στον κόσμο.
Τέλος, σχετικά με τα Ελγίνεια μάρμαρα ας μου επιτραπεί η παρατήρηση ότι αυτά υπήρξαν οι πρώτοι «πρεσβευτές» του νεοελληνικού κράτους, ακόμα πριν από την Ελληνική Επανάσταση. Γύρω στο 1812 ο Ελγιν τα εξέθετε σε πρόχειρη ξύλινη κατασκευή στον κήπο του Βρετανικού Μουσείου. Εκεί τα είδαν πολλοί που δεν είχαν ιδέα για το μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδας. Ετσι, θα πρέπει να συνέβαλαν πολύ στη δημιουργία του φιλελληνικού κινήματος στην Αγγλία και στη μετέπειτα στήριξη του αγώνα των Ελλήνων.
