Κύριε διευθυντά
Με τον τίτλο «Τούρκος αγάπαγε μια Ρωμιοπούλα» στη σελ. 13 Τέχνες και Γράμματα – Βιβλίο στην ΚτΚ 26/6/2022, ο συνεργάτης σας κ. Ντίνος Σιώτης παρουσιάζει το νέο βιβλίο 760 σελίδων του κ. Παντελή Μπουκάλα: Ο έρως και το έθνος – Οι φυλές, οι θρησκείες και η δημοτική ποίηση της αγάπης. «Ενα σπουδαίο πόνημα για τον έρωτα μεταξύ ανομοιογενών πληθυσμών όπως καταγράφεται στο δημοτικό τραγούδι». Δυσάρεστη όμως η έκπληξη που μου επιφύλαξε η πρώτη ανάγνωση της παρουσίασης και χρειάστηκε δεύτερη και τρίτη προς διάλυση των αμφιβολιών μου αλλά ματαίως. Στην αρχή της παρουσίασης, με έντονα γράμματα, προφανώς απόσπασμα από το βιβλίο για να μας προϊδεάσει τι θα ακολουθήσει γράφει: «Ο έρως και το έθνος. Οι φυλές, οι θρησκείες και η δημοτική ποίηση της αγάπης. Ελληνες, Βλάχοι, Μαύροι, Αρβανίτες, Τούρκοι». Λίγο πιο κάτω αλλά και προς το τέλος της παρουσίασης για να τονίσει προφανώς ότι ο έρωτας δεν σταματούσε μπροστά σε διαφορές εθίμων μεταξύ ανομοιογενών πληθυσμών κάνει πάλι χρήση της ίδιας αντιδιαστολής: «…έρωτας μεταξύ Ελλήνων και Ελληνίδων με Βλάχους, Μαύρους, Αρβανίτες και Τούρκους». Αυτονόητο συμπέρασμα και ερώτημα συγχρόνως: Είναι οι Βλάχοι Ελληνες; Γνωστό ότι στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στη Μακεδονία υπήρχε μία ανομοιογένεια φυλών, θρησκειών και εθνοτήτων. Δεν καταλαβαίνω όμως προς τι αυτή η αντιδιαστολή των Βλάχων έναντι των Ελλήνων και ακόμη χειρότερα έναντι των Τούρκων και Μαύρων και δεν ξέρω πού να την αποδώσω, στον κ. Μπουκάλα ή στον κ. Σιώτη; Ο κ. Μπουκάλας είναι από τους πιο ειδικούς στο θέμα της Δημοτικής μας ποίησης με πολλά σχετικά βιβλία και έρευνες στο βιογραφικό του. Προσωπικά πέρυσι το καλοκαίρι σε μία ομιλία του για τον Δ. Σολωμό τον είχα συγχαρεί και τον παρομοίωσα με τον Ν. Πολίτη, χαρακτηρισμό που μετριοφρόνως αρνήθηκε. Πιστεύω όμως ότι αμφότεροι έχουν ξανακούσει τα ονόματα: Αρσάκης, Δούμπας, Ζάππας, Σίνας, Στουρνάρας, Τοσίτσας, Σταύρου και πολλά άλλα ων ουκ έστιν αριθμός γιατί… «Βλάχοι ήταν όλοι περίπου οι εθνικοί ευεργέτες πλην Συγγρού», είπε κάποτε ο Ν. Μέρτζος, απαντώντας σε μία αμφισβήτηση της ελληνικότητας των Βλάχων. Σαφώς και είχαν διαφορετικά ήθη και έθιμα οι Βλάχοι ακόμη και στη διαχείριση του έρωτα. Απορώ όμως και διερωτώμαι πώς στον κατάλογο, Ελληνες, Βλάχοι, Μαύροι, Αρβανίτες, Τούρκοι, δεν αναφέρονται οι Σαρακατσάνοι, οι Πόντιοι, οι Κρήτες, οι Θράκες και όχι μόνο.
Για τέτοια είμαστε τώρα;
