Κύριε διευθυντά
Η πρόσφατη επίσημη επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των ΗΠΑ στην Ταϊβάν προκάλεσε καταιγισμό επικριτικών σχολίων. Με εξαίρεση σχεδόν όλες τις χώρες της ΝΑ Ασίας (και ιδιαίτερα την Ιαπωνία) και την Αυστραλία τα ΜΜΕ στηλίτευσαν τη δήθεν προκλητική στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Κίνα και καταλόγισαν στην «επιθετική και αδικαιολόγητη» επίσκεψη της Πελόζι τη δημιουργία πολιτικών και πολεμοχαρών εντάσεων. Οι συγκεκριμένοι χαρακτηρισμοί ανήκουν στο αριστερίζον New Statesman, αλλά με ανάλογο τρόπο εκφράστηκαν και οι έγκυροι Financial Times, όπως και το πάντοτε αναλυτικό Economist. Κατά γενική ομολογία, η πρόεδρος έκανε λάθος να αμφισβητήσει την «οne China policy» του Πεκίνου, λάθος να ενθαρρύνει τις δημοκρατικές αρχές της κυβέρνησης της Ταϊπέι, λάθος να υποσχεθεί στρατιωτική υποστήριξη αν η Κίνα αποφασίσει να εισβάλει στο μεγάλο, πλούσιο νησί του Ειρηνικού.
Με την αναχώρηση της Πελόζι από την Ταϊβάν, σμήνη οπλισμένων μαχητικών, στόλοι φρεγατών, υποβρυχίων, αποβατικών, κανονιοφόρων, αλλά και συστοιχίες πυραύλων μακράς βολής κύκλωσαν το νησί απειλώντας την ανεξαρτησία του. Βεβαίως, η στρατηγική της Ταϊβάν δεν μπορεί παρά να είναι πάντοτε αμυντική απέναντι στον κινεζικό γίγαντα αλλά ταυτόχρονα η εθνική της συνείδηση προσβάλλεται και αμφισβητείται. Η πρόδηλη συμφωνία πολλών έγκυρων δυτικών ΜΜΕ με την επιθετική αδιαλλαξία του Πεκίνου απογοητεύει τις δημοκρατίες της ΝΑ Ασίας που προσπαθούν να επιβιώσουν κάτω από τη σκιά του κινεζικού τυραννόσαυρου, ιδιαίτερα μετά την καταβρόχθιση του επιχειρηματικού ειρηνικού Χονγκ Κονγκ, και αναρωτιούνται πού θα σταματήσει η παντοδύναμη Κίνα.
Ανάλογες επίφοβες ερωτήσεις αφορούν βεβαίως και τη ρωσική επέκταση στην Ουκρανία, στη Βαλτική, στην ανατολική Ευρώπη. Τα κριτήρια που κρίνουν την επιθετική Ρωσία δεν πρέπει να εφαρμόζονται εξίσου στην επιθετική Κίνα; Δεν ισχύει και για την Κίνα το ίδιο διεθνές δίκαιο, οι ίδιοι ιστορικοί κανόνες ειρηνικής συμβίωσης και αλληλοσεβασμού;
Σίγουρα η κυβέρνηση του Πεκίνου θα αυτοσυγχαίρεται για τα εύσημα δικαιωματικής αντιμετώπισης της «αμερικανικής εισβολής» που της απονέμουν κορυφαία δυτικά ΜΜΕ. Αν ο Πούτιν προσπαθεί να επιτύχει νίκες στα πεδία της ιταλικής και της γαλλικής πολιτικής ζωής πληρώνοντας αδρά, ο Σι Τζινπίνγκ επιτυγχάνει μεγάλες νίκες στα πεδία της κοινής γνώμης χωρίς να ξοδεύει κινεζικά κονδύλια.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επίσκεψη της Πελόζι ακολούθησε συστάσεις και επιδιώξεις της κυβέρνησης Μπάιντεν, και ότι το «τάιμινγκ» αποφασίστηκε από κοινού, σίγουρα με τις διπλωματικές υποδείξεις του εξαιρετικά έμπειρου πρεσβευτή Νίκολας Μπερνς, δεινού παρατηρητή της εσωκομματικής πορείας της προεδρίας του Σι. Εάν στην επίσκεψη Πελόζι καταλογίζεται ότι επεξέτεινε το ψυχροπολεμικό μέτωπο, οι νέες ισορροπίες δεν προμηνύονται καθόλου ευνοϊκές για την Κίνα. Εκτός από δραστικούς περιορισμούς στο εξαγωγικό της εμπόριο και αποκλεισμούς από τις δολαριακές αγορές βιομηχανικών προϊόντων, η Κίνα αντιμετωπίζει ήδη την προοπτική μιας παγκόσμιας υπερδύναμης εξοπλισμένης μόνο για πόλεμο και όχι για ειρήνη. Η φτηνή ενέργεια από τη Ρωσία θα παραμείνει εν πολλοίς άχρηστη αν δεν κάνει βιομηχανικές εξαγωγές. Οι συμμαχίες με Ρωσία, Ιράν, Τουρκία, Β. Κορέα προσθέτουν αμφίβολη δυναμική βασισμένη κυρίως στον αντιαμερικανισμό και την ανταλλαγή φυσικού πλούτου (barter) με βάση το ρούβλι και το γουάν. Η συνείδηση του νέου, υπό διαμόρφωση status quo περιορίζει την Κίνα στην ασιατική της βάση και την αναγκάζει να εναγκαλιστεί τη Ρωσία του Πούτιν.
Aν εκτιμήσουμε την κατάσταση μεσοπρόθεσμα, πραγματικός νικητής της αντιπαράθεσης στην Ταϊβάν είναι σίγουρα η αμερικανική Βουλή, ναός της μεγαλύτερης δυτικής δημοκρατίας, και η πρόεδρός της Νάνσι Πελόζι.
Η επίσκεψή της έγινε με κάθε σεβασμό και επισημότητα, οι δηλώσεις της στήριξαν δυναμικά τούς δημοκρατικούς θεσμούς της Ταϊβάν, την ελεύθερη οικονομία της, το δικαίωμά της να υπερασπίζεται τις ελευθερίες της ακόμη και ενάντια στην εχθρική, παντοδύναμη Κίνα.
Μίλησε με απλότητα και δύναμη, όχι σαν αρχηγός κράτους αλλά σαν ηγέτης ενός από τους κραταιότερους δημοκρατικούς θεσμούς της υφηλίου. Παρακολουθώντας τις σύντομες δηλώσεις με την άφιξή της στο αεροδρόμιο της Ταϊπέι αναρωτηθήκαμε αν υπάρχουν σήμερα στον πλανήτη εμπειρότεροι πολιτικοί με καθαρότερο λόγο και ευθετότερο raison d’ être από την 82χρονη κομψή Καθολική γιαγιά τριών εγγονών, με συνεχή πολιτική παρουσία πενήντα πέντε ετών στην αμερικανική πολιτική σκηνή.
