Κύριε διευθυντά
Κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης έντασης που διανύουν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις αυτόν τον καιρό τονίζεται επανειλημμένως η ανάγκη ψυχραιμίας. Πρόσφατη συνέντευξη του Δημήτρη Αβραμόπουλου στο Liberal (9.10.2022) εκφράζει την έμπειρη εκτίμηση ότι η ψύχραιμη αντιμετώπιση θα επιβληθεί εξ ανάγκης σε επαπειλούμενα γεγονότα. Εάν αυτό ισχύει mutatis mutandis τόσο για την Τουρκία όσο και για την Ελλάδα, τότε θα πρέπει να ευελπιστούμε ότι διανύουμε μία μεταβατική περίοδο.
Και όμως! Οπως άλλωστε και η ίδια συνέντευξη Αβραμόπουλου επικαλείται, η ιστορία δεν ακολουθεί λογικές παρακαμπτηρίους: συχνά η συσσωρευμένη ένταση και οι ανθρώπινες αδυναμίες προκαλούν ανεξέλεγκτες συγκρούσεις. Θα ελπίζαμε να μη συμβούν, ή αν συμβούν να περιοριστούν στο πολιτικό/διπλωματικό πεδίο και να διευθετηθούν σε διεθνή φόρουμ. Αλλά κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει εμπόλεμες αντιπαραθέσεις στο πεδίο με συνέπειες μακροχρόνιες και για τους δύο λαούς. Ο επάρατος κύκλος των τουρκο-ελληνικών αντεγκλήσεων υπερβαίνει τους δέκα αιώνες και καταδυναστεύει την ιστορική συνείδηση και των δύο λαών. Η Μικρασιατική Καταστροφή παραμένει ζωντανή πληγή του ελληνισμού και ταυτόχρονα βαθύ, αθεράπευτο τραύμα της νεοτουρκικής παλιγγενεσίας.
Οι γεωπολιτικές προοπτικές δεν αποκλείουν για άλλη μια φορά τη σύγκρουση, με ειδοποιό διαφορά αυτή τη φορά την πιθανότερη επιβολή της Ελλάδας. Βέβαια το γεγονός δεν θα συνεπαγόταν επ’ ουδενί λόγω την κατάκτηση εδαφών ή την ελληνική επιβολή σε μέρος της τουρκικής επικράτειας! Στην καλύτερη περίπτωση θα δημιουργούσε μια ισχυρή αποτρεπτικότητα για τη μεγάλη και κραταιά Τουρκία, θα εγκαθιστούσε μία συνειδητή γραμμή Μαζινό στις σχέσεις των δύο κρατών, θα διευκόλυνε την Ελλάδα να διαπραγματευτεί.
Και εδώ βρίσκεται το κέντρο του ελληνικού ιστορικού τυφώνα: ό,τι και να επιτύχει η χώρα μας θα πρέπει να το πιστεύει βαθύτατα. Θα πρέπει να το διεκδικήσει, διεθνώς και διμερώς, με σθένος και επιμονή, προ πάντων με αρραγή εθνική ενότητα. Κανένας εθνικός πόλεμος δεν κερδίζεται μόνον με τα όπλα. Τα φαντάσματα της Μεγάλης Ιδέας, του «πάλι με χρόνους με καιρούς…», των ξεπερασμένων, ανυπόστατων ονείρων του Ελληνισμού πρέπει να εκλείψουν μια για πάντα – έχουν άλλωστε προξενήσει τόσο πολλές και μεγάλες ζημίες στο νεώτερο ελληνικό κράτος από το 1821 μέχρι σήμερα!
Σήμερα, μπροστά στην Ελλάδα των 200 ετών διαφαίνεται η αναγέννησή της σαν δύναμη ευρωπαϊκή, με διεθνή πολιτισμική ακτινοβολία, με τη δυνατότητα να εξελίξει θεσμούς και αξίες διαχρονικές, να εκπαιδεύσει και να καινοτομήσει, να προσελκύσει και να αποτρέψει.
Η ιστορική συνείδηση των Ελλήνων θα παραμένει άχρηστη αν δεν καταστεί δημιουργική για το μέλλον του τόπου. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με προκλήσεις τις οποίες κανένα έθνος δεν θα είχε το δικαίωμα να αγνοήσει ή να αντιπαρέλθει. Οπως όλοι γνωρίζουμε, η προετοιμασία για τον αγώνα μετράει όσο και ο αγώνας ο ίδιος, ίσως και περισσότερο. Η απελευθέρωση της συνείδησης των Ελλήνων από μεγαλόπνοα φαντάσματα του παρελθόντος ταυτίζεται εντέλει με το μόνο εφικτό, δημιουργικό μέλλον για το έθνος μας, εντός και εκτός της επικράτειάς του.
