Κύριε διευθυντά
Στο ενδιαφέρον άρθρο του Ηλία Μαγκλίνη με τίτλο «Το τζάκι που θα μας κάψει» (22/10/2022) συναντώ (όχι δική του αλλά σε παράθεμα άλλου κειμένου) δυο φορές τη φράση «καρκινογενείς ενώσεις», που είναι γλωσσικά εσφαλμένη. Η ορθή έκφραση θα ήταν «καρκινογόνες ενώσεις». Εχουν διαφορά οι δύο. Η κατάληξη –γενής σημαίνει τον απόγονο ή απότοκο του πρώτου συνθετικού. Π.χ. μιλάμε για «ιατρογενή νόσο» (όταν αυτή είναι αποτέλεσμα ιατρικής ενέργειας) ή για «ανθρωπογενείς καταστροφές».
Αντίθετα, η κατάληξη –γονος προσδιορίζει τον γονέα, τον πρόγονο του πρώτου συνθετικού, κι έτσι λέμε «καρκινογόνος ουσία» ή «δακρυγόνο αέριο». Βέβαια ο συγγραφέας του πρωτοτύπου ζει στο εξωτερικό και πιθανότατα αποδίδει λανθασμένα το αγγλικό «carcinogen». Ας σημειωθεί με την ευκαιρία ότι στην αγγλική γλώσσα χρησιμοποιείται ο όρος «iatrogenesis» για να δηλώσει την ιατρογενή νόσο που προανέφερα, κάτι που είναι βέβαια λάθος, αφού (αν υπήρχε) η λέξη «ιατρογένεσις» στην ελληνική θα σήμαινε τη γένεση, τη δημιουργία ιατρών.
