Κύριε διευθυντά
Πλησιάζουν τα Χριστούγεννα (η «Χριστού γέννα») και η «τίκτουσα Χριστόν» δεν ονομάζεται «Χριστοτόκος», όπως πρότεινε ο επίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Νεστόριος (428-431), αλλά «Θεοτόκος». Προφανώς ο επίσκοπος είχε λάβει σοβαρά υπόψη τη διδασκαλία του Αναστάσιου (πρεσβυτέρου Κωνσταντινουπόλεως), ο οποίος προέτρεπε: «Θεοτόκον την Μαρίαν καλείτω μηδείς. Μαρία γαρ άνθρωπος ην».
Η μυθολογούσα όμως συνείδηση, κατά τον αείμνηστο καθηγητή Κωνσταντίνο Τσάτσο, είναι «πρεσβύτερη από τη συνείδηση που λειτουργεί κατά λόγον» (Ελληνική μυθολογία [εκδοτική Αθηνών, 1986], τόμ. 1ος, σελ. 15). Είναι αυτή που κατασκεύασε όχι μόνο Γοργόνα και Κένταυρο, αλλά ημίθεο Ηρακλή και θεό Διόνυσο (πατέρας ο Ζευς και μητέρες κοινές θνητές: Αλκμήνη και Σεμέλη, αντίστοιχα).
Αλλά επιτρέψτε μου να μη σταθώ στην ονοματουργία τού ονόματος «Θεοτόκος» ούτε στη χριστολογική έριδα των Πατέρων της Εκκλησίας, δηλαδή στο αν ο Ιησούς ήταν «Θεός σαρκοφόρος» ή «Λόγος-Νους ένσαρκος». Θα σταθώ στον περί ορθότητας ονομάτων διάλογο του Πλάτωνα, που φέρει τον τίτλο «Κρατύλος».
Σύμφωνα με τον Αθηναίο σοφό, η λέξη «θεός» έχει τη ρίζα της στο ρήμα «θέω» (τρέχω): «από ταύτης της φύσεως της του θείν “θεούς” αυτούς επονόμασαν» (397d). Οι πρώτοι θεοί που «έθεον» (έτρεχαν) ήσαν τα ουράνια σώματα, τα οποία εξακολουθούν να «θέουν», αλλά η σημερινή «κατά λόγον» λειτουργούσα συνείδησή μας έπαψε να τα ονομάζει «θεούς».
Οι τρεις αβρααμικές θρησκείες (Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός, Ισλάμ) προχώρησαν πιο πέρα και όρισαν τι είναι «Θεός», και μέσα στους ορισμούς περιόρισαν τον Θεό: Τον «περιτύλιξαν» με λέξεις και ανθρωπομορφικές περιγραφές. Δεδομένου ότι το πράγμα που ορίζουμε, το περιορίζουμε, δεν τολμώ να ορίσω τι είναι «Θεός». Στραγγάλισα την πρωτόγονη μυθολογούσα συνείδησή μου και χαίρομαι που είμαι ελεύθερος – και σε καλύτερη θέση από αυτήν του Πρωταγόρα και του Αναξαγόρα. Εύχομαι Καλές Γιορτές τοις πάσι.
