Κύριε διευθυντά
Ζητήθηκε, «χωρίς να υποδεικνύεται» κάτι συγκεκριμένο, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας «ενόψει του προεκλογικού κλίματος, της όξυνσης, της πόλωσης και της τοξικότητας που εκχέεται, να πάρει την πρωτοβουλία να καλέσει διαδοχικά σε ακρόαση τους αρχηγούς των κομμάτων. Να συζητήσει μαζί τους για το τι σημαίνει θεσμικός και πολιτικός πολιτισμός της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, τι σημαίνει συνταγματική νομιμότητα, τι σημαίνει συνταγματική δεοντολογία… Η ίδια έχει την αρμοδιότητα αλλά και την απόλυτη ικανότητα να κάνει, με τη σοβαρότητα και την αυτοσυγκράτηση που τη διακρίνει, την καλύτερη επιλογή. Αλλά είναι η στιγμή για μια ρυθμιστικού χαρακτήρα πρωτοβουλία»; Η πρόταση προέρχεται από τον περιώνυμο κύριο Ευάγγελο Β. Βενιζέλο. Θέτει ζητήματα αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας και του ρυθμιστικού του ρόλου.
Ο Πρόεδρος είναι «ρυθμιστής του πολιτεύματος». Αυτό δεν σημαίνει ασφαλώς ότι ρυθμίζει το πολίτευμα. Αυτό το έχει ρυθμίσει το Σύνταγμα εις το διηνεκές. «Ρυθμιστής του πολιτεύματος» σημαίνει ότι ο Πρόεδρος διευθετεί τον ρυθμό του, όταν πάει να χάσει τη συμμετρία, το μέτρο, την τάξη του. Τον ρυθμό του πολιτεύματος διευθετεί ο Πρόεδρος με την άσκηση των αρμοδιοτήτων του, οι οποίες όμως δεν επιτρέπεται να είναι άλλες, «εκτός από αυτές που ορίζει το Σύνταγμα και οι προς αυτό συνάδοντες νόμοι». Στις αρμοδιότητες του Προέδρου συγκαταλέγονται και αυτές που αποκαλούνται «ρυθμιστικές»: πρόκειται για συγκεκριμένες αρμοδιότητες που αφορούν κυρίως τη σχέση Βουλής και κυβέρνησης. Και πάντως οι αρμοδιότητες αυτές δεν εμπεριέχουν ουσιαστική ανάμειξη του Προέδρου στην εξέλιξη και πραγμάτωση των αρχών του πολιτεύματος, οι οποίες επαφίενται στη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική εξουσία, στη συμβολή της αντιπολίτευσης, στην άσκηση των δικαιωμάτων των προσώπων κ.λπ. «Ρυθμιστής του πολιτεύματος» είναι, επομένως, ο Πρόεδρος, όταν ενεργεί προεχόντως με το κύρος του αξιώματός του ως auctoritas, εκφράζοντας τη συνέχεια, την ενότητα, τη διάρκεια και την παράδοση του κράτους, δηλαδή του λαού.
Η έκφραση αυτή του Προέδρου γίνεται όχι μόνο με τυπικές νομικές πράξεις (αρμοδιότητες) αλλά και με άτυπες, με τη δημόσια παρουσία του στην πολιτειακή (όχι όμως και στην πολιτική) ζωή, με τη διεθνή παρουσία του και τον δημόσιο λόγο του, και πάντως με τη συναίνεση, ρητή ή τεκμαιρόμενη, της «υπεύθυνης κυβέρνησης».
Υπήρξαν προηγούμενα σύγκλησης από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας του λεγόμενου «συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών», ύστερα όμως από πρωτοβουλία – πρόταση του πρωθυπουργού. Προηγούμενο πρόσκλησης καθενός ξεχωριστά πολιτικού αρχηγού από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με δική του πρωτοβουλία (του Προέδρου) δεν υπήρξε από τη θέση σε ισχύ του Συντάγματος του 1975, πολύ περισσότερο για νουθεσίες κοινοβουλευτικού, συνταγματικού και δεοντολογικού περιεχομένου. Ισως διότι ενδέχεται να ελλοχεύει ο κίνδυνος να θεωρηθεί ότι ο Πρόεδρος αναμειγνύεται στην πολιτική ζωή της χώρας ή και ο κίνδυνος της μη αποδοχής της πρόσκλησης του Προέδρου από κάποιον ή κάποιους πολιτικούς αρχηγούς. Εξάλλου, κατά τα ειωθότα του κοινοβουλευτισμού ο αρχηγός του κράτους έχει την «προνομία» να δέχεται υποδείξεις («to be consulted») και όχι να συμβουλεύει («to consult»).
