Κύριε διευθυντά
Διάβασα τις δηλώσεις του κ. Σπ. Πνευματικού για τη φροντίδα των καρκινοπαθών και τις αντιδράσεις που οδήγησαν στην απόσυρσή του από την εκλογική διαδικασία. ∆εν τον γνωρίζω προσωπικά και δεν έχω κανένα προσωπικό συμφέρον στην όλη υπόθεση. Ωστόσο, ως ιατρός έχω ασχοληθεί, εδώ και μερικές δεκαετίες, και με την ανακουφιστική φροντίδα καρκινοπαθών και άλλων ασθενών τελικού σταδίου, και θα ήθελα να καταθέσω κάποιες σκέψεις.
Είναι γνωστό στους ειδικούς, τόσο από τη βιβλιογραφία (από διάφορες χώρες) όσο και από την προσωπική πείρα με τους ασθενείς, ότι η μεγάλη πλειονότητα των ασθενών τελικού σταδίου επιθυμούν να περάσουν τις τελευταίες τους ημέρες στο σπίτι τους, σε οικείο περιβάλλον. Δυστυχώς η πραγματικότητα δείχνει ότι συμβαίνει το αντίθετο: οι περισσότεροι τέτοιοι άρρωστοι καταλήγουν σε κάποιο νοσηλευτικό ίδρυμα (ακόμη και σε μονάδες εντατικής θεραπείας), όχι σπάνια χωρίς έναν δικό τους άνθρωπο δίπλα τους. Οι συνήθεις λόγοι; Η επιθυμία των οικείων να κάνουν «τα πάντα» για τον δικό τους άνθρωπο (ακόμη και όταν όλα δείχνουν μάταια). Η αδυναμία αντιμετώπισης δύσκολων συμπτωμάτων ή η απουσία κατάλληλων φροντιστών. Ο φόβος μήπως ο ασθενής πεθάνει στο σπίτι. Η (συχνά λανθασμένη) συμβουλή άλλων γιατρών («Είναι για νοσοκομείο!»). Και για να είμαστε εντελώς ειλικρινείς, ακόμη και η επιμονή ειδικών γιατρών να κάνουν πολύπλοκες εξετάσεις και να δίνουν βαριές θεραπείες σε αρρώστους από τους οποίους ολοφάνερα δεν περιμένουν καμιά ουσιαστική ανταπόκριση. Το ψυχικό κόστος μιας τέτοιας τακτικής είναι όντως δυσβάστακτο, ενώ και το οικονομικό δεν μπορεί κανείς να το αγνοήσει.
Αντίθετα, η καλή επικοινωνία με τους οικείους και η ρεαλιστική έκθεση της κατάστασης του ασθενούς, χωρίς καλλιέργεια εξωπραγματικών προσδοκιών και ελπίδων, η εξοικείωση των ιατρών με τις αρχές της ανακούφισης των συμπτωμάτων και η προσωπική συμπαράσταση μπορούν να βοηθήσουν πολύ περισσότερους ασθενείς να κάνουν «τα τέλη της ζωής ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά» (είτε εντός είτε εκτός νοσοκομείου), χωρίς «ηρωικές» πλην μάταιες προσπάθειες που παρατείνουν όχι τη ζωή, αλλά τη διαδικασία του θνήσκειν. Οσοι θέλουν να μάθουν περισσότερα για τη φροντίδα και τα διλήμματα του τέλους, μπορούν να διαβάσουν το θαυμάσιο βιβλίο «Εμείς οι θνητοί» του χειρουργού Atul Gawande (Πανεπ. Εκδόσεις Κρήτης).
