Κύριε διευθυντά
Ο Μίλαν Κούντερα μπορεί να έγινε γνωστός ως ο συγγραφέας που έγραψε και αναγνωρίστηκε στα γαλλικά, αλλά είναι γέννημα θρέμμα του Μπρνο, της δεύτερη πόλης της σημερινής Τσεχίας. Η πρωτεύουσα της Μοραβίας απέχει λιγότερο από δύο ώρες από τη Βιέννη και είναι ουσιαστικά κομμάτι αυτού που ονομάζουμε κεντρική ευρωπαϊκή κουλτούρα.
Ο Τσέχος συγγραφέας αναφέρει στο βιβλίο του «Η τραγωδία της Κεντρικής Ευρώπης» για αυτό το οικοσύστημα της Μεσευρώπης, στο οποίο είχε και ο ίδιος γαλουχηθεί: «Πρέπει να τονιστεί πως η ιδιαιτερότητα της αυστριακής πρωτεύουσας –Βιέννη– μπορεί να είναι λίγο πολύ γνωστή, αλλά είναι αδιανόητη έξω από το πλαίσιο άλλων χωρών και πόλεων που ούτως ή άλλως συμμετείχαν οι ίδιες με τη δική τους δημιουργικότητα στην ευρωπαϊκή κουλτούρα». Κομμάτια από την Πολωνία, την τότε Τσεχοσλοβακία, την Ουγγαρία και την Αυστρία συνθέτουν ένα πραγματικό πολιτισμικό σύνολο με τη δική του ξεχωριστή ιστορία. Περιοχές που δεν έχουν πολιτικά σύνορα αλλά οι μεγάλες κοινές καταστάσεις συγκεντρώνουν τους λαούς στα εδάφη τους. Ας μην ξεχνάμε πως ο ίδιος ο Φρόιντ και ο συνθέτης Γκούσταβ Μάλερ πέρασαν τα παιδικά τους χρόνια στη Μοραβία. Ο συγγραφέας Γιόζεφ Ροτ είχε πολωνικές ρίζες, όπως και ο χολιγουντιανός ηθοποιός Πίτερ Λόρε. Τέκνα της παλιάς Αυστροουγγαρίας είναι και οι βραβευμένοι συνθέτες Μίκλος Ρότσα και Μαξ Στάινερ μαζί με τόσους άλλους Εβραίους εμιγκρέδες που βρέθηκαν στην Αμερική και μεγαλούργησαν στο παγκόσμιο σινεμά.
Ολα τα παραπάνω αντιλήφθηκε ο μεγάλος ιστορικός Τόνι Τζαντ και αποφάσισε να μάθει στη μέση ηλικία τη δύσκολη τσεχική γλώσσα. Να μπει και αυτός πιο βαθιά στην ευρωπαϊκή ιστορία και λογοτεχνία, εκεί που ο Μίλαν Κούντερα θα είναι πάντα θεμέλιο κομμάτι τους.
Δ. ΜΑΚΡΙΔΗΣ
Ιστορικός
