Kύριε διευθυντά
Η εκδημία του Μίλαν Κούντερα φέρνει στην επικαιρότητα την εξής ιστορία. Εδώ και κάμποσα χρόνια παρακολουθώ εδώ στο Τορόντο τον Mίλος Ντ. 83 ετών σήμερα, Τσέχο στην καταγωγή, που ήξερε να διηγείται.
Τον Αύγουστο του 1968 όταν έγινε η εισβολή των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία, πολλοί προσπάθησαν να διαφύγουν στην Αυστρία που ήταν γι’ αυτούς η μόνη διέξοδος, αφού η χώρα τους ήταν περικυκλωμένη από σοσιαλιστικές δημοκρατίες. Ο Μίλος είχε δώσει ραντεβού με τη φίλη του σε κάποιο κεντρικό καφέ της Βιέννης, με τελικό προορισμό Αμερική ή Καναδά. Προτού όμως προφθάσει να περάσει τα σύνορα, τον σταμάτησε η ρωσική περιπολία. Σε ένα καμιόνι είχαν μαζέψει κι άλλους επίδοξους φυγάδες. Η θέση του Μίλος ήταν πιο δύσκολη, γιατί ήταν μόνιμος υπαξιωματικός του στρατού. Το καμιόνι έμοιαζε να μην έχει συγκεκριμένο προορισμό και δεν ήξεραν πού τους πάνε. Αρχισε να νυχτώνει, να κρυώνουν και να φοβούνται. Ηθελαν να πάνε και προς νερού τους… Καθώς σκοτείνιαζε σταμάτησαν κάπου στην ερημιά και οι Ρώσοι στρατιώτες κατέβηκαν να ξεμουδιάσουν. Οι κρατούμενοι περίμεναν στην καρότσα κάμποση ώρα να δουν τι θα γίνει. Υστερα σήκωσαν την κουκούλα, κατέβηκαν αθόρυβα ένας ένας και κοίταξαν να προσανατολιστούν. Αρχισαν να περπατάνε διστακτικά, νομίζοντας ότι τώρα θα τους γαζώσουν με τα πολυβόλα. Αλλά οι Ρώσοι είχαν γίνει άφαντοι. Η «άνοιξη της Πράγας» είχε επηρεάσει και αυτούς! Ο Mίλος και οι συμπατριώτες του κατάλαβαν ότι τους είχαν αφήσει κοντά στα σύνορα και σε λίγο μπήκαν στη Βιέννη σαν κύριοι και ως πρώην υπήκοοι της αυτοκρατορίας. Η φίλη του δεν είχε την ίδια τύχη.
Από παρόμοιες ιστορίες άντλησαν υλικό οι Τσεχοσλοβάκοι λογοτέχνες εκείνης της εποχής.
