Κύριε διευθυντά
Ακρως ενδιαφέρον το κείμενο της Μαρίας Κατσουνάκη, με τον εμβληματικό τίτλο «Η “προίκα” της Ελευσίνας» (6/10/2023, Αναγνώσεις), αναφερόμενο στις μουσικές εκδηλώσεις στην Ελευσίνα, πολιτιστική πρωτεύουσα του 2023, στον αρχαιολογικό χώρο της πόλης, άγνωστο, δυστυχώς, σε πολλούς. Ενα χώρο ιερό με παγκόσμια ακτινοβολία, ο οποίος συνδέεται άρρηκτα με τα φημισμένα Ελευσίνια Μυστήρια, που οργανώνονταν επί δύο σχεδόν χιλιετίες στην αρχαιότητα μέχρι το 395 μ.Χ. – διάταγμα του αυτοκράτορος Θεοδοσίου Α΄. Οι θρησκευτικές τελετές Μικρά και Μεγάλα Μυστήρια, με την απόλυτη μυστικότητά τους, ήταν αρχικά συνδεδεμένες με την καρποφορία της γης, με τη ∆ήμητρα, θεά της καλλιέργειας των σιτηρών (δημητριακά), και αργότερα με την επιδίωξη της ευτυχίας, μέσω εξαγνισμού, στην παρούσα και στη μεταθανάτια ζωή. Τα Μυστήρια υπήρξαν η βάση της αγροτικής λατρείας της ∆ήμητρας, της Περσεφόνης (Κόρης) και των χθόνιων θεών, ιδιαίτερα του Πλούτωνα, ο οποίος άρπαξε βίαια με το ολόχρυσο άρμα του την Περσεφόνη και την οδήγησε στον Κάτω Κόσμο, μύθος που περιγράφεται διεξοδικά στον ομηρικό ύμνο Εις ∆ήμητραν.
Τη λατρεία στην Ελευσίνα ασκούσαν τα ιερατικά γένη των Ευμολπιδών και των Κηρύκων. Ανάμεσα στους χιλιάδες πιστούς που συνέρρεαν για να μυηθούν, αναφέρονται, στους ρωμαϊκούς χρόνους, οι αυτοκράτορες Αδριανός και Μάρκος Αυρήλιος οι οποίοι λάμπρυναν το ιερό με τις δωρεές τους.
Ο αρχαιολογικός χώρος εντυπωσιάζει τον σημερινό επισκέπτη με τα σωζόμενα ερείπια: Ιερά οδός, μεγάλη αυλή με την «εσχάρα» στη μέση, όπου τελούνταν οι θυσίες, τα Προπύλαια, με τις πέντε εισόδους και το περίφημο «καλλίχορον φρέαρ» (αγέλαστος πέτρα), όπου, κατά την παράδοση, κάθισε η Δήμητρα μόλις έφτασε στην Ελευσίνα, στο ανάκτορο του θεϊκού Κελεού, μεταμορφωμένη σε γριά, και ανέλαβε την ανατροφή του γιου του Δημοφώντος. Οι ανασκαφές ανακάλυψαν παλαιότερα οικοδομήματα του Τελεστηρίου, όπου γίνονταν οι μυστικές τελετές· ένα κτίσμα αρχικά του Περικλή, με αρχιτέκτονα τον Ικτίνο, με ιδιόρρυθμη αρχιτεκτονική δομή: υπόστυλη αίθουσα, χωρίς παράθυρα, με οπαίο, φωτισμένο με δάδες, το Πλουτώνειον, σπήλαιο του Πλούτωνα, η Ακρόπολη, το Πρυτανείο, το Βουλευτήριο, το Γυμνάσιο κ.ά. Παράλληλα, στο μουσείο εκτίθενται σημαντικότατα ευρήματα από τις πολυετείς ανασκαφές του ιερού, που ολοκληρώνουν την εικόνα των αρχαϊκών κλασικών, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, για το σπουδαίο αυτό θρησκευτικό κέντρο: ανάγλυφο Δήμητρας, Περσεφόνης και Τριπτολέμου, σύμπλεγμα Δήμητρας, Κόρης και Πλούτωνος, κεραμικά εκθέματα, λατρευτικά αγγεία (κέρνοι), κ.ά. πρωτοαττικός αμφορέας, πήλινες σίμες (θριγκοί), κ.ά. Ακόμη, προϊστορικά ευρήματα από το μεγάλο νεκροταφείο (αγγεία, κοσμήματα, όπλα).
Οι εκδηλώσεις στην Ελευσίνα εναρμονίζονται πλήρως με τον αρχαιολογικό χώρο συνενώνοντας το βίωμα με την αφήγηση, την τέχνη με τον μύθο, όπως εύστοχα επισημαίνει η Μ. Κατσουνάκη γράφοντας ότι η συγκεκριμένη επαναλειτουργία του αρχαιολογικού χώρου ως τόπου διάδρασης με τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία ανοίγει τον διάλογο με τον χρόνο και με την πόλη.
