Κύριε διευθυντά
Σε δημοσίευμα της «Καθημερινής» (7/11/2023) με τίτλο «∆ικλίδα ασφαλείας για ασθενείς με άνοια», η συνεργάτις σας κ. Πέννυ Μπουλούτζα εκθέτει το ενδιαφέρον της Πολιτείας για τα πολλαπλά προβλήματα που προκαλεί η απανθρωπιστική αυτή αρρώστια στους ασθενείς και στις οικογένειές τους λόγω της αυξανόμενης συχνότητάς της στον πληθυσμό και της έλλειψης αποτελεσματικής θεραπείας. Η άνοια, με συχνότητα 5% σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, 35% στους άνω των 85 και 50%-60% στους άνω των 90 ετών, συνιστά μείζον και αυξανόμενο πρόβλημα δημόσιας υγείας. Κατά το 2050 ο αριθμός των ασθενών υπολογίζεται ότι θα έχει τριπλασιαστεί, που σημαίνει ότι αν δεν υπάρξει αποτελεσματική θεραπεία, ένα ποσοστό του πληθυσμού θα πάσχει από άνοια! Παράλληλα, δεν διαθέτουμε μέχρι σήμερα αποτελεσματικές θεραπείες παρά τις εκτεταμένες έρευνες για την αντιμετώπισή της. Τα μονοκλωνικά αντισώματα που στοχεύουν στη μείωση του β-αμυλοειδούς στα αγγεία, που αποτελεί το παθολογοανατομικό υπόστρωμα της άνοιας, δεν έχουν ακόμη δώσει ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Η πρόωρη έγκριση της αντουκανουμάμπης από το FDA δεν δικαίωσε την αρχική αισιοδοξία ότι μπορούσε να αποτελέσει την επαναστατική θεραπεία της άνοιας. Το FDA ζήτησε περαιτέρω έρευνα. Το ετήσιο κόστος θεραπείας με αντουκανουμάμπη υπολογίστηκε αρχικά σε 56.000 δολάρια με επιπλέον πολλές μαγνητικές τομογραφίες, ενώ στις ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνονται εγκεφαλική αιμορραγία και οίδημα του εγκεφάλου. Η χορήγησή τους χρειάζεται να ξεκινήσει ενωρίς αφού η συσσώρευση του β-αμυλοειδούς έχει αρχίσει 10-20 έτη πριν από την εκδήλωση των κλινικών συμπτωμάτων. Η σύνθεση και χρησιμοποίηση εμβολίων εντάσσεται στους θεραπευτικούς στόχους, αλλά μπορεί να απαιτήσει, κατά τους ειδικούς, μερικές δεκαετίες. Παρά τις εκτεταμένες έρευνες για την πρόληψη και θεραπεία της, η άνοια θα υπάρχει και θα ταλανίζει όλο και περισσότερο ασθενείς και οικογένειες, ώστε η πρόληψη και η αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκαλεί να είναι επιτακτική.
Οι ασθενείς με άνοια (Αlzheimer, αγγειακή ή άλλου τύπου) παρουσιάζουν έκπτωση της μνήμης, της κρίσης, της βούλησης, του προσανατολισμού, της εκτελεστικής λειτουργικότητας κ.ά. και κάποτε χάνουν τη δικαιοπρακτική τους ικανότητα. Είναι σκόπιμο να ενημερώνονται οι ασθενείς στα αρχικά στάδια της νόσου για να τακτοποιούν έγκαιρα τις νομικές και τις περιουσιακές τους υποθέσεις με την παρατήρηση ότι αργότερα θα έχουν απολέσει αυτή τη δυνατότητα. Οι δικαιοπραξίες σε άτομα γεροντικής ηλικίας συχνά αμφισβητούνται και προσβάλλονται με αποτέλεσμα να οδηγούν σε μακροχρόνιες δικαστικές και οικογενειακές διαμάχες, ενώ οι ιατρικές γνωματεύσεις, συνήθως αντιφατικές, μπορεί να οδηγήσουν σε λανθασμένα συμπεράσματα και άσκοπη απασχόληση της δικαιοσύνης. Η αναδρομική αξιολόγηση από ειδικούς (νευρολόγους, ψυχιάτρους) είναι συχνά επισφαλής και η δικαστική απόφαση θα βασιστεί σε μαρτυρικές καταθέσεις αμφίβολης αξιοπιστίας. Κρίνεται απαραίτητο για κάθε δικαιοπραξία (συμβόλαιο, διαθήκη, δωρεά κ.ά.) από άτομα ηλικίας άνω των 75 ετών να καθιερωθεί προηγούμενη αξιολόγηση της ψυχοδιανοητικής τους κατάστασης με σύνταξη πρακτικού από επιτροπή ενός ψυχιάτρου και ενός νευρολόγου.
