Κύριε διευθυντά
Το ρεπορτάζ του κ. Απόστολου Λακασά της Κυριακής 19.11.23 επιγράφεται «ΑΕΙ: απόδραση από το “Βυζάντιο”». Χωρίς καμία πρόθεση κριτικής σε όσα ορθά επισημαίνει ο συντάκτης για τα προβλήματα του συστήματος εκλογής των πρυτάνεων, ο όρος «Βυζάντιο» στον τίτλο του, ως συνώνυμου του παραγοντισμού και της ίντριγκας, υιοθετεί ένα αρνητικό και άδικο ιστορικό στερεότυπο. Το Βυζάντιο, ως υπερχιλιετής αυτοκρατορία, συνέχεια της Ρωμαϊκής, κληροδότησε πολλά στον σύγχρονο κόσμο. Τη διαφύλαξη και εξέλιξη του πλέον σύνθετου συστήματος δικαίου, που αργότερα μετασχηματίστηκε στο σύγχρονο αστικό δίκαιο ανά την υφήλιο. Την εξαιρετική τέχνη του. Την ελληνική γλώσσα και τα έργα της γραμματείας της, αρχαία και μεσαιωνικά. Την ορθόδοξη θρησκευτική παράδοση. Την ανάσχεση, επί μακρόν, της εισβολής του Ισλάμ στην Ευρώπη. Η ιστορία του θρόνου του Βυζαντίου σίγουρα έχει μελανές σελίδες, όπως εξάλλου αυτή όλων των βασιλικών αυλών της Ευρώπης και επέκεινα. Η ταύτιση όμως του Βυζαντίου με τη ραδιουργία ανάγεται στο ξεπερασμένο ιστορικά έργο του βικτωριανού Edward Gibbon του 1776, «Ιστορία της παρακμής και πτώσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας», που χαρακτηρίζεται από ελλιπέστατη γνώση των ιστορικών πηγών του βυζαντινού πολιτισμού.
Η αναπαραγωγή της αντίληψης αυτής καλλιεργεί μια ιστορική στρέβλωση και την αναχρονιστική προκατάληψη κατά του Βυζαντίου, η οποία εντέλει ζημιώνει τη μελέτη και ανάδειξη της σημασίας του και τις ιστορικές σπουδές γύρω από αυτό. Και, ας μη γελιόμαστε, αναπαράγει ένα δυσμενές εθνικό στερεότυπο σε βάρος των Ελλήνων ως κληρονόμων του Βυζαντίου, προερχόμενο εξ Εσπερίας. Ας μη συμβάλλουμε λοιπόν και εμείς στη διαιώνισή του.
Αθηνά A. ∆ημοπούλου
Αν. καθηγήτρια Ιστορίας του Δικαίου
Μέλος Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκών Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων ΕΚΠΑ
