Κύριε διευθυντά
Πράγματι «Ενας νέος κόσμος ξημερώνει». Το Σχόλιό σας στην «Κ» της 29/11 εκφράζει με ιστορική επίγνωση επερχόμενες γεωπολιτικές κρίσεις. Κανείς μας δεν θέλει να συμβούν αλλά και κανείς μας δεν μπορεί να τις αποτρέψει.
Καθώς όλοι αναλογιζόμαστε συγκεκριμένα ιστορικά προηγούμενα (όπως π.χ. την κατάρρευση της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας με τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την τεράστια οικονομική ύφεση που ακολούθησε μέχρι και το 1923) ας μου επιτραπούν δύο παρατηρήσεις. Σε αντίθεση με προηγούμενες κρίσεις, η επερχόμενη θα είναι κατ’ ανάγκην παγκόσμια, δηλαδή θα αφορά και θα επηρεάσει όλον τον πλανήτη Γη. Η ύπαρξη πολλαπλών ισχυρών αντίπαλων πόλων που διαμορφώνουν το σημερινό κλίμα εξυπηρετεί την πλανητική (ίσως και διαστημική, σίγουρα cybernetic/κυβερνητική) πολεμική διασπορά.
Δεύτερη παρατήρηση: η φθορά και εν μέρει κατάλυση δημοκρατικών θεσμών που εδραιώθηκαν και λειτούργησαν στη Δύση μετά τη Γαλλική Επανάσταση και τη θέσπιση του Αμερικανικού Συντάγματος έχει ήδη προκαλέσει εθνικές κρίσεις (όπως π.χ. η ακατάσχετη πολιτική πορεία του προέδρου Τραμπ στις ΗΠΑ), οι οποίες δεν είναι πλέον δυνατόν να συγκρατηθούν ή να περιοριστούν. Οι πολεμικές συγκρούσεις Ουκρανίας – Ρωσίας και Ισραήλ – Μέσης Ανατολής δημιούργησαν ήδη μια ανασφαλή πραγματικότητα με νέες, πιθανώς απροσπέλαστες αντιπαλότητες. Η αναπότρεπτη απειλή της γιγαντιαίας Κίνας εναντίον της σταθερής Ταϊβάν διασπείρει όλεθρο και στη ΝΑ Ασία, αγγίζοντας βέβαια όχι μόνο τις κοντινές Φιλιππίνες αλλά και την Αυστραλία.
Κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τι μέλλει γενέσθαι. Η ιστορία που γνωρίζουμε και μελετούμε είναι σχεδόν αποκλειστικά η ιστορία της γηραιάς Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένης και της ευρωπαϊκής Ρωσίας) και των ΗΠΑ για τα 250 χρόνια εθνικής τους ύπαρξης. Η ιστορία βέβαια μας πληροφορεί και μας διδάσκει αλλά δεν προβλέπει το μέλλον, όσο καλά και αν τη γνωρίζουμε.
Ιστορία δεν σημαίνει αποκλειστικά εθνική ιστορία. Ας θυμηθούμε την επωδό του άτυχου Χάρι Λάιμ στον «Τρίτο άνθρωπο» του Γκράχαμ Γκριν. Αποκλεισμένος στη μεταπολεμική Βιέννη, αντιμετωπίζοντας το ζοφερό μέλλον της κατακερματισμένης Ευρώπης, ο Λάιμ γνωρίζει ότι δεν θα επιβιώσει: «Στα τριάντα χρόνια της τυραννίας των Βοργία οι υπήκοοί τους υπέστησαν συνεχείς πολέμους, τρομοκρατίες, αιματοχυσίες, προδοσίες – την ίδια περίοδο, στις ίδιες πόλεις ο Μιχαήλ Αγγελος δημιούργησε τα σημαντικότερα έργα του, αναγνωρίστηκε η μεγαλοφυΐα του Λεονάρντο ντα Βίντσι, κατορθώθηκαν πολλά από τα μέγιστα επιτεύγματα της Αναγέννησης. Λίγο πιο βόρεια, στις κοινότητες της Ελβετίας βασίλευε ειρήνη και η δημοκρατική συνεταιριστική διακυβέρνηση που διαρκεί ήδη περισσότερο από πέντε αιώνες – αναρωτιέμαι για ποια επιτεύγματα μπορούν να καυχώνται οι Ελβετοί σήμερα; Ισως για το επιτοίχιο ρολόι του κούκου».
Ο Χάρι Λάιμ δεν μιλούσε βέβαια σαν ιστορικός αλλά σαν ανθρώπινο θύμα της αμείλικτης ιστορικής καταιγίδας.
