Κύριε διευθυντά
Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο του εκλεκτού συνεργάτη σας, διακεκριμένου αθηναιογράφου Νίκου Βατόπουλου, «Στην οδό Βρυούλων, στον Βύρωνα» (19/11/2023) θα ήθελα να αναφέρω μερικά στοιχεία για τη σημαντική μικρασιατική πόλη.
Τα Βρύ(ι)ουλ(λ)α (τουρκ. Urla Iskelesi) ή Σκάλα των Βουρλών οφείλουν την ονομασία τους στα βούρλα, που αφθονούν στην περιοχή (πρβλ. Γ. Σεφέρη, Ο βασιλιάς της Ασίνης: βούρλα ξεριζωμένα μες στον βούρκο) ή από την πόλη Πρίουλα της βυζαντινής εποχής. Η πόλη βρίσκεται 40 χιλιόμετρα δυτικά της Σμύρνης, στη χερσόνησο της Ερυθραίας, που δημιουργεί τον Ερμαϊκό κόλπο, κοντά στις αρχαίες Κλαζομενές, πατρίδα του φιλοσόφου Αναξαγόρα. Ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ευρήματα από την περιοχή της αρχαϊκής περιόδου και κεραμικές σαρκοφάγοι του 6ου π.Χ. αιώνα εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Σμύρνης. Στη βυζαντινή επικράτεια υπήγοντο στον νομό Αϊδινίου (έδρα καϊμακάμη – υποδιοικητή) και εκκλησιαστικώς στη μητρόπολη Εφέσου· μνημονεύεται επίσκοπος Βρυούλων στη Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο, το 431.
Σημαντική ελληνική κοινότητα προ του 1922, με εμπορική δραστηριότητα, λειτουργία της Αναξαγορείου Σχολής (1760), αμιγώς ελληνική πόλη, με τρεις μεγαλοπρεπείς ναούς. Τα Βουρλά συνδέονται με τον Γιώργο Σεφέρη. Ο νομπελίστας ποιητής μας, που ήταν Σμυρναίος, έζησε εδώ αρκετά καλοκαίρια των παιδικών του χρόνων και στο σπίτι του στην παραλία υπάρχει εντοιχισμένη πινακίδα. Ο Σεφέρης αναφέρεται με νοσταλγία στα Ημερολόγιά του, Μέρες, στη ζωή του στα Βουρλά και με ιδιαίτερη συγκίνηση, όταν επισκέφθηκε το 1950, πρεσβευτής ων, την περιοχή, «γλυκόπικρες θύμησες του παρελθόντος».
* Δ.φ. Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη»
