Κύριε διευθυντά
Το «σωτήριον έτος» 1452 στην Κωνσταντινούπολη ήταν όλα μια «εξαίσια ατμόσφαιρα(!)».
Ανθενωτικοί εναντίον ενωτικών, οθωμανόφιλοι κατά φιλοδυτικών, κληρικοί εναντίον κληρικών και όλα τα κακά μαζεμένα, έκαναν ό,τι μπορούσαν για να περάσει την πόρτα της Βασιλεύουσας η υπό τον Μωάμεθ Β΄ τουρκική δύναμη και να εγκατασταθεί μέχρι τις μέρες μας. Ο κακός χαμός γινόταν καθημερινά, η βιβλιογραφία επ’ αυτών είναι άπλετη, και εν μέσω χάους μιας διαιρεμένης διοίκησης, με «έναν αλλοπρόσαλλο φανατισμένο όχλο», με μια «κοινωνία διαλυμένη και εξουθενωμένη» («Εάλω η Πόλις, Συνοπτική Ιστορία των Γεγονότων στην Κωνσταντινούπολη κατά την περίοδο 1440-1453», εκδόσεις Βεργίνα), ξημέρωσε ο Θεός την 12η ∆εκεμβρίου 1452, ημέρα μνήμης Αγίου Σπυρίδωνος επισκόπου Τριμυθούντος του θαυματουργού. Τότε αποφασίστηκε να διακηρυχθεί η Ενωση των Εκκλησιών, σύμφωνα με τις αποφάσεις της Συνόδου της Φλωρεντίας, σε πανηγυρική ενωτική θεία λειτουργία, στον μεγάλο ναό της Αγίας Σοφίας. Προεξάρχοντος λοιπόν του Αρχιεπισκόπου Κιέβου καρδιναλίου Ισιδώρου και με συμμετοχή τριακοσίων ιερέων, λιτανεύτηκε το σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνα, τελέστηκε αρχιερατική θεία λειτουργία, αναγνώσθηκε ο «Τόμος της Ενώσεως» της Φλωρεντίας (το πρωτότυπο έχει αναρτηθεί στο ∆ιαδίκτυο, βλ. Βικιπαίδεια), παρουσία του βασιλέα και αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου, συγκλητικών, ευγενών και λοιπών μεγαλοσχημόνων της εποχής. Μνημονεύτηκε το όνομα του Πάπα Ρώμης Νικολάου Ε΄, του Οικουμενικού Πατριάρχου Γρηγορίου Γ΄ του Μάμμα (Μελισσηνού), τον οποίο η Ρώμη αναγνώριζε σαν Οικουμενικό Πατριάρχη αλλά οι ανθενωτικοί θεωρούσαν «έκπτωτο από τη Σύνοδο της Αγίας Σοφίας» και φυσικά του αυτοκράτορα. Ετσι έγινε η επανασύνδεση Παλαιάς και Νέας Ρώμης, παρίσταντο Καθολικοί και Ορθόδοξοι υποτίθεται ενωμένοι «έστω και για πολιτικούς λόγους». Αλλά, πολλοί έφυγαν αμέσως από τον ναό μόλις μνημονεύτηκε το όνομα του Πάπα. Κατά τον Κ. Παπαρρρηγόπουλο «…δεν έλαβον προσφοράν αντίδωρου υπολαμβάνοντες βδελυκτήν την εν τη ενωτική λειτουργία τελεσθείσαν θυσίαν. Τα δε επελθόντα υπήρξαν έτι δεινότερα»!
Ευτυχώς το έτος 1964 ο Πάπας Ρώμης Παύλος Στ΄ και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας Α΄ συναντήθηκαν και ξεκίνησαν την ενωτική προσπάθεια που συνεχίζεται «προς δόξαν Θεού». Τα λοιπά τα ξέρουμε. Η Βασιλεύουσα πέρασε σε Οθωμανικά χέρια, η Αγία Σοφία έγινε τζαμί πάραυτα (1453), επί Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ μετατράπηκε σε μουσείο και επί Ταγίπ Ερντογάν ξανάγινε τζαμί. Υπενθυμίσεις όχι ευχάριστες αλλά πάντοτε διδακτικές!
* Δρ Νομικής – συγγραφέας, Αθήνα
