Κύριε διευθυντά
Στη λεξιφείδωλη επιστολή του ο αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων, κ. Αναστάσιος Στέφος, επικαλούμενος διάφορα λεξικά της νεοελληνικής γλώσσας λέει: «…η λέξη ομόφυλος σημαίνει αυτόν που ανήκει στην ίδια φυλή με κάποιον άλλον ή στο ίδιο έθνος» («Η Καθημερινή», 18/1/2024).
Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω. Το «φύλο» δεν είναι μόνο «φυλή». Στις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη διαβάζουμε: «Το γυναικείον φύλον κακά πολλ’ αγορεύει» (στ. 786). Αλλά και πριν από τον Αριστοφάνη, ο Ησίοδος μίλησε για φύλο γυναικών: «Νυν δε γυναικών φύλον αείσατε…» («Θεογονία», 1021). Για το ανδρικό φύλο έχουμε τη μαρτυρία του Ξενοφώντα: «Ουδέν ήττον το θήλυ του άρρενος φύλου» («Λακεδαιμονίων Πολιτεία», 1.4).
Εχοντας αρσενικό και θηλυκό «φύλο» ή ανδρικό και γυναικείο «φύλο», μπορούμε να έχουμε και ανδρικό ή γυναικείο «ομόφυλο» ζεύγος – και «παρά προσδοκίαν» το έχουμε! Αρα ο όρος «ομόφυλος» δεν σημαίνει μόνο τον «ομοεθνή». Εξάλλου, ο Ξενοφών μιλάει για «ομόφυλες όρνιθες»! («Κύρου Παιδεία», 1.6.39).
Αναφορικά με τον όρο «ομοφυλόφιλος» υπάρχει σημασιολογικό πρόβλημα. Η αρχαιοελληνική γραμματεία λέει: Αν λ.χ. αγαπώ το βιβλίο είμαι «φιλόβιβλος», όχι «βιβλιόφιλος» (αφού το βιβλίο δεν έχει καρδιά να μ’ αγαπήσει). Αν αγαπώ τον άκρατο οίνο είμαι «φίλοινος», όχι «οινόφιλος» (παρότι το οινόπνευμα αγαπά το πνεύμα μου!). Αν αγαπώ το δίκαιο είμαι «φιλοδίκαιος», όχι «δικαιόφιλος» (αφού το δίκαιο σπάνια τάσσεται με το μέρος μου!). Συνεπώς, αν αγαπώ το ανδρικό μου φύλο είμαι «φιλομόφυλος», όχι «ομοφυλόφιλος» (αφού δεν γνωρίζω αν οι ομόφυλοι με αγαπούν).
Να γιατί οι αρχαίοι δεν έχουν τη λέξη «ζωόφιλος», παρά μόνο τη λέξη «φιλόζωος» (επ’ ευκαιρία, ούτε τη λέξη «αυτονόητο» έχουν, για ευνόητους λόγους).
Τέλος, οι αφροδισιακές (ερωτικές) σχέσεις δύο ανδρών ή δύο γυναικών δεν είναι κυριολεκτικά ομοφυλοφιλία. Είναι κάτι άλλο. Για τους άνδρες θα έλεγα πως είναι «αρρενομιξία» ή «ανδρομιξία». Για τις γυναίκες είναι «θηλυμιξία».
Κλείνοντας, το «ονοματουργείν» ή το «ονοματοποιείν» δεν είναι αποκλειστικό έργο κάποιου λεξικογράφου ή κάποιας Ακαδημίας. Ο κατ’ εξοχήν ονοματουργός ή ονοματοποιός είναι ο ίδιος ο χρήστης της γλώσσας – ο λαός.
*Μελβούρνη
