Kύριε διευθυντά
Διάβασα με ιδιαίτερο και προσωπικό ενδιαφέρον ένα από τα τελευταία σας άρθρα με τίτλο «Αποχαιρετισμοί» (φ. 14/1).
Αναφέρεστε στη γενιά του brain drain. Τα τελευταία 10 χρόνια και πλέον έζησα στην Αγγλία. Δεν φανταζόμουν, ούτε και προγραμμάτιζα να επιστρέψω στην Ελλάδα – δεν μου έλειψε στον βαθμό που η επιστροφή ήταν μονόδρομος.
Εχοντας αποκτήσει και τη βρετανική υπηκοότητα η παραμονή μου στο Ηνωμένο Βασίλειο φάνταζε η μοναδική επιλογή για το μέλλον.
Επιτρέψτε μου να συστηθώ: Ονομάζομαι Νικόλαος Καλφαγιάννης και είμαι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Επιστήμης Υλικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Ορκίστηκα πρόσφατα (Απρίλιο 2023) έπειτα από 11 συναπτά έτη που υπηρέτησα στην Αγγλία ως μόνιμος καθηγητής σε πανεπιστήμιο, φτάνοντας μέχρι τον βαθμό του αναπληρωτή καθηγητή (Associate Professor). Επέλεξα να επιστρέψω στην Ελλάδα ως επίκουρος καθηγητής (Assistant Professor) επί θητεία (για 3 χρόνια μέχρι να μονιμοποιηθώ, σε κάθε περίπτωση downgrade στην ακαδημαϊκή βαθμίδα) επειδή θεώρησα ότι οι συνθήκες ήταν ιδανικές. Θα πήγαινα σε ένα τμήμα το οποίο γνώριζα καλά, καθώς κατά τη θητεία μου στην Αγγλία συνεργαζόμουν και επισκεπτόμουν το τμήμα αυτό μέσω προσωπικού ερευνητικού προγράμματος.
Δεν ξέρω αν έχετε υπόψη σας το Αρθρο 5Γ του ν. 4172/2013 (Α΄ 167) το οποίο δίνει ποσοστιαίο απαλλακτικό φορολόγησης εφόσον κάποιος δεν είχε φορολογική κατοικία την Ελλάδα επί 5 συναπτά έτη και αποφασίζει να επαναπατριστεί. Οπως καταλαβαίνετε, εμπίπτω στην άνωθεν κατηγορία (ή έτσι νόμιζα). Προς έκπληξή μου διαπίστωσα ότι από τον νόμο εξαιρούνται οι δημόσιοι υπάλληλοι ειδικών μισθολογίων (μέλη ΔΕΠ). Προφανώς, το Αρθρο αφορά και άλλους συναδέλφους που αποφάσισαν να επιστρέψουν και να υπηρετήσουν την Ελληνική Ακαδημία έπειτα από μακρόχρονη παρουσία στο εξωτερικό.
Επικοινώνησα με το γραφείο του κ. πρωθυπουργού (στην Αγγλία έμαθα το εξής: ότι επιβάλλεται να επικοινωνώ και να τοποθετούμαι σε ζητήματα που με αφορούν χωρίς να λέω «δεν βαριέσαι»). Εθεσα λοιπόν το ζήτημα της διάκρισης (discrimination). Ο σύμβουλος του πρωθυπουργού για οικονομικά θέματα (κ. Πατέλης) μου απάντησε με έναν τεχνοκρατικό τρόπο – μη απαντώντας προφανώς στο ερώτημα της διάκρισης. Αναλυτικά η απάντηση του συμβούλου του κ. πρωθυπουργού ήταν: «Σε σχέση με το ερώτημά σας. Το φορολογικό κίνητρο στο οποίο αναφέρεστε αφορά αποκλειστικά καινούριες θέσεις εργασίας και αποτελεί κίνητρο κυρίως για τη δημιουργία τέτοιων θέσεων. Ως εκ τούτου δεν θα μπορούσε δυστυχώς να εφαρμοστεί σε θέσεις του δημοσίου τομέα, όπως στα πανεπιστήμια, όπου η απόφαση δημιουργίας νέας θέσης είναι της κυβέρνησης». Επικοινώνησα με τον αρμόδιο υπουργό (στις 22/12/2023 χωρίς να λάβω απάντηση ακόμα) διότι με αφορμή τις ανακοινώσεις για τα μη κρατικά πανεπιστήμια νομίζω αντιλαμβάνεται ο καθένας το παράδοξο κάποιος που θα επαναπατριστεί για να δουλέψει σε ένα τέτοιο ίδρυμα θα έχει δικαίωμα απαλλαγής φορολόγησης!
Αυτό με οδηγεί στο να αναρωτηθώ για τα κριτήρια ισονομίας μεταξύ όσων εργάζονται στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, καθώς και για το μέλλον της ακαδημαϊκής κοινότητας (του δημόσιου πανεπιστημίου) σε περίπτωση ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων. Είναι απορίας άξιο πώς διαμορφώθηκε η σχετική πολιτική, καθώς και η λογική που καθοδηγεί αυτές τις διακρίσεις, αναφορικά με το ποιοι επαγγελματίες είναι επιλέξιμοι για τα φορολογικά οφέλη που παρέχονται από το συγκεκριμένο Αρθρο. Αλλες χώρες δίνουν φορολογικά κίνητρα σε ανθρώπους με εξειδικευμένα βιογραφικά προκειμένου να τους προσελκύσουν (π.χ. Ολλανδία). Είναι σημαντικό να κατανοούμε πώς αυτές οι ρυθμίσεις επηρεάζουν τις αποφάσεις και το μέλλον των ακαδημαϊκών που επιστρέφουν στην Ελλάδα για να εργαστούν.
*Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Επιστήμης Υλικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
