Κύριε διευθυντά
Εξαιρετικά ενδιαφέρον το κείμενο του εκλεκτού επιστολογράφου σας, άριστου γνώστη του θέματος, Αντώνη Βενέτη («Η Καθημερινή», 9/2/24, «Μνημονεύοντας την Αλκυόνη»), αναφερόμενο, με παραπομπές σε αρχαιογνωστικές πηγές, στις Αλκυονίδες, ημέρες ευδίας στη χειμωνιάτικη φύση. Οι Αλκυονίδες πήραν αυτόν τον λαμπρό χαρακτηρισμό από το όνομα του θαλάσσιου ιχθυοφάγου πτηνού αλκυών (ψαροπούλι, θαλασσοπούλι). Σύμφωνα με τη μυθολογία μας, η Αλκυών ήταν θυγατέρα του θεού των ανέμων Αιόλου και της Εναρέτης, και σύζυγος του Κήυκος, βασιλιά της Τραχίνος Φθιώτιδας. Οταν όμως ασέβησαν κάποτε προς τον ∆ία, ο ύπατος των θεών «διὰ τὴν ὑπερηφάνειαν», τους τιμώρησε και τους μεταμόρφωσε σε πτηνά, ἀπωρνέωσε (Απολλοδώρου, Βιβλιοθήκη, Α, VII, 4): αλκυόνα και κήυκα (γλάρο). Η αλκυών καταδικάσθηκε να επωάζει, όχι την άνοιξη, όπως τα άλλα πτηνά, αλλά τον χειμώνα. Επειδή όμως γεννούσε τα αυγά στους θαλάσσιους βράχους (ἅλς – κύειν) και τα αγριεμένα χειμωνιάτικα κύματα άρπαζαν τους νεοσσούς, η αλκυών έκλαιγε διαρκώς (Ἀπολλώνιος Ῥόδιος, 4, 363) και παρακαλούσε τον ∆ία να τη συγχωρήσει. Εκείνος τη λυπήθηκε και της χάρισε, στο μέσο του χειμώνα, 14 καλές ημέρες, για να επωάζει τα αυγά της (Αἰλιανοῦ, 2ος αι. μ.Χ., «Περὶ ζῴων ἰδιότητες»), και έτσι έχουμε τις θαυμάσιες, πολυθρύλητες ημέρες, γνωστές με το όνομα Αλκυονίδες.
Ο Γεώργιος Δροσίνης στην ποιητική συλλογή «Αλκυονίδες», συνακόλουθη ενότητα της «Πύρινης Ρομφαίας» (1912-1921), αναφέρεται στις ηλιόλουστες ημέρες του Ιανουαρίου, με υπότιτλο το συμβολικό δίστιχο:
Και στης ζωής τους πιο βαρείς χειμώνες
Αλκυονίδες μέρες καρτερώ.
Η συλλογή περιλαμβάνει 33 σύντομα, εν πολλοίς, ποιήματα, με στιχουργική ποικιλία, λυρικό περιεχόμενο, φιλοσοφικές και αλληγορικές υποδηλώσεις, που αναφέρονται εναλλακτικά στην περιγραφή της φύσης, στη θρησκευτική ζωή, στην αρχαιογνωσία, ενώ μερικά είναι γραμμένα κατά την παραμονή του ποιητή στο Παρίσι, την πόλη του φωτός, που αγαπά ιδιαίτερα. Εξαιρετικό είναι και το ποίημα «Αλκυόνες», από την ποιητική του συλλογή «Θα βραδιάζη», αναφερόμενο στα πουλιά που χαίρονται τον θαλασσινό καλό καιρό στις προσηλιακές ακρογιαλιές.
Ω πουλάκια του γιαλού! για χάρη σας
Θα χαιρώμαστε κι’ απ’ τη στεριά,
Μέσ’ στο γεναριάτικο χειμώνιασμα
Τη θαλασσινή καλοκαιριά… (1-4).
Παρόμοια, και το τετράστιχο από τη συλλογή «Σπίθες στη στάχτη».
Σαν Αλκυόνες του γιαλού
προσμένουν οι Ελπίδες
μέσ’ στης ζωής τη χειμωνιά
μέρες Αλκυονίδες.
**Δ.φ. Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη»
