Κύριε διευθυντά
Σύμφωνα με την αντίστοιχη ιστοσελίδα, ο διαγωνισμός της PISA είναι το Πρόγραμμα ∆ιεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών του ΟΟΣΑ. Το πρόγραμμα PISA μετράει την ικανότητα των 15χρονων να χρησιμοποιούν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους στην ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της πραγματικής ζωής. Τα τεστ PISA δεν είναι, λοιπόν, τεστ εύρους γνώσεων, όπως φαντάζονται μερικοί, αλλά γενικών νοητικών ικανοτήτων.
Ενδεικτικά, θα περιγράψω εδώ δύο παραδείγματα από την ιστοσελίδα:
https://www.oecd.org/pisa/test/.
ΤΕΣΤ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ:
Το μαθηματικό τεστ δεν εξετάζει κυρίως γνώσεις, όπως φαντάζονται μερικοί («Ποιος ξέρει τι ολοκληρώματα γυρεύει!»). Εξετάζει κυρίως την πρακτική σκέψη (common sense), την παρατηρητικότητα και την ικανότητα γενίκευσης. Αυτά ακριβώς είναι εκείνα που δεν διδάσκονται οι Ελληνες μαθητές, που η διδασκαλία τους εστιάζεται μόνο σε θεωρητικά και όχι σε πρακτικά θέματα.
Θέμα: Προσέξτε την επόμενη τριγωνική διάταξη.
Α
ΑΒΑ
ΑΒΑΒΑ
ΑΒΑΒΑΒΑ
… … … … …
Με βάση αυτήν τίθενται οι ακόλουθες ερωτήσεις, που έχουν αυξανόμενη δυσκολία:
Ερώτηση 1: Τι ποσοστό των γραμμάτων στις τέσσερις πρώτες σειρές της παραπάνω διάταξης είναι τα γράμματα Α; 37,5%, 50%, 60% ή 62,5%; Απάντηση: 10/16=62,5%.
Ερώτηση 2: ∆εδομένου ότι η πέμπτη σειρά δεν εμφανίζεται, επεκτείνετε το μοτίβο κατά μία σειρά και καθορίστε αντίστοιχα ποσοστά για τον αριθμό των γραμμάτων Β και τον συνολικό αριθμό γραμμάτων. Απάντηση: Με πέντε σειρές, το ποσοστό των Β είναι 40% (δέκα Β από συνολικά 25 γράμματα).
ΤΕΣΤ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
Στους εξεταζόμενους παρουσιάζεται ένας τίτλος εφημερίδας που λέει ότι μια ομάδα μπάσκετ κέρδισε κάθε παιχνίδι αυτή τη σεζόν και ότι στο σύνολο των παιχνιδιών κέρδισε με 19 πόντους διαφορά κατά μέσον όρο. Μάλιστα δίνεται και ο ορισμός του όρου «διαφορά πόντων», σε περίπτωση που οι μαθητές δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτόν.
Το ερώτημα που τίθεται είναι αν είναι δυνατόν η ομάδα να μην κέρδισε, εντούτοις, κανένα παιχνίδι με 19 πόντους διαφορά. Ζητούμενο είναι οι μαθητές να αξιολογήσουν μια εικασία με βάση την κατανόηση της έννοιας «αριθμητικός μέσος όρος». Πρέπει να επιλέξουν είτε «Ναι» είτε «Οχι» αλλά να δώσουν και μια εξήγηση για την επιλογή τους.
Η σωστή απάντηση είναι «Ναι», γιατί ο μέσος όρος δεν χρειάζεται να είναι μέλος του συνόλου δεδομένων. Αυτό μπορούν να το τεκμηριώσουν οι μαθητές δίνοντας ένα παράδειγμα συνόλου δεδομένων που δεν περιέχει το 19, αλλά έχει μέσο όρο το 19. Μπορούν επίσης να παρουσιάσουν ένα αντιπαράδειγμα για μέση τιμή διαφορετική από το 19, λέγοντας, για παράδειγμα, ότι ο αριθμητικός μέσος όρος του συνόλου δεδομένων 6, 9 και 15 είναι 10, παρόλο που το 10 δεν είναι μέλος του συνόλου αυτών των δεδομένων. Ολες οι ατεκμηρίωτες απαντήσεις θεωρούνται εσφαλμένες.
Τέτοια θέματα δεν απαιτούν τόσο ειδικές γνώσεις, όσο παρατηρητικότητα. Νομίζω, εντούτοις, ότι και πολλοί μορφωμένοι πολίτες θα δυσκολεύονταν να τα απαντήσουν. Ενας τρόπος να βελτιωθούν οι Ελληνες σε τέτοιου είδους τεστ θα ήταν να δημοσιεύονται κάποια από αυτά, από εφημερίδες στο τμήμα «πνευματικών ασκήσεων» (σταυρόλεξων και Sudoku).
