Κύριε διευθυντά
Ο θάνατος της αρχαιολόγου Φωτεινής Ζαφειροπούλου στις 5 Απριλίου και το συγκινητικό σχετικό αφιέρωμα της «Κ» φέρνουν στη μνήμη των παλαιοτέρων αρχαιολόγων και τον έντονο αγώνα της για τη διάσωση του δελφικού τοπίου.
Η Φωτεινή είχε τιμωρηθεί στη δικτατορία με δυσμενή μετάθεση από τις Κυκλάδες στους Δελφούς, μάλιστα με απολυμένο τον αείμνηστο σύζυγό της Νίκο, επιφανή επίσης αρχαιολόγο. Γνώρισε λοιπόν, από πρώτο χέρι, τη μοναδικότητα του δελφικού περιβάλλοντος και την ανάγκη απόλυτης προστασίας του.
Περίπου είκοσι χρόνια αργότερα, έχοντας επανέλθει προ πολλού στις Κυκλάδες, εκλέγεται πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣEA, 1987-1988) με γενικό γραμματέα τον υπογράφοντα. Στο διάστημα αυτό –υπουργός Πολιτισμού η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη– ξέσπασε μεγάλη διαμάχη για την προστασία του δελφικού τοπίου εξαιτίας της απειλούμενης ίδρυσης εργοστασίου αλουμίνας στην Αγία Ευθυμία Φωκίδος. O ΣΕΑ είχε απέναντί του τον Τύπο του ΠΑΣΟΚ και συνοδοιπορούντων, η Νέα Δημοκρατία κρατούσε αμφίθυμη στάση ή σιγή. Τότε βρέθηκε μεγάλος μας σύμμαχος ο αείμνηστος Αντώνης Καρκαγιάννης (1932-2010), που με τη θαρραλέα πένα του στην «Κ» ανέλαβε την υποστήριξη των θέσεών μας. Η ίδια η Ζαφειροπούλου ανάλωνε όχι μόνο ολόκληρο τον ελεύθερο χρόνο της στην υπόθεση των Δελφών, αλλά έβαζε και το χέρι στην τσέπη για τα απαραίτητα μιας ακομμάτιστης καμπάνιας για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομίας.
Χάρις στην ευτολμία, την παρρησία και την πείρα της Φωτεινής, αλλά και στην αταλάντευτη επικουρία του Α. Καρκαγιάννη, ο αγώνας δικαιώθηκε: Η αείμνηστη Μελίνα, προς τιμήν της, αναγνώρισε την ορθότητα των απόψεών μας και απέρριψε το αίτημα ίδρυσης του εργοστασίου.
Ακούγονται μονότονα σε κάθε εκλογική αναμέτρηση τα επαναλαμβανόμενα «προοδευτικά» επιχειρήματα εναντίον της προστασίας των αρχαιοτήτων εν ονόματι μιας άλογης «ανάπτυξης», που τελικά στρέφεται εναντίον του φυσικού, ανθρωπογενούς και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Τα νωπά παραδείγματα Σαντορίνης και Μυκόνου δείχνουν με σαφήνεια, πόσο πιο ορθή ήταν η ματιά των Ζαφειρόπουλων για τις Κυκλάδες στη δεκαετία του 1960. Αναρωτιέμαι, αν για τους Δελφούς ισχύει ακόμη επαρκές δίχτυ ασφαλείας!
Ας είναι αγαθή και διαρκής η μνήμη του ζεύγους Νικολάου και Φωτεινής Ζαφειροπούλου!
*Ομότ. Καθηγ. Πανεπιστημίου Κύπρου – πρ. Εφορος Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Υπ. Πολιτισμού Ελλάδος, Λευκωσία
