Κύριε διευθυντά
Γράφω την επιστολή όχι για να κάνω τον συνήγορο υπεράσπισης της κυρίας Μαρίας Κατσουνάκη, είμαι βέβαιος ότι δεν την έχει ανάγκη, αλλά για να εκθέσω τις απόψεις μου σχετικώς με τα γραφόμενα του δρος Κώστα Βίτκου στην επιστολή του της 24/5/2024.
Αναρωτιέται ο επιστολογράφος: «Ποια είναι η σημασιολογική ανωτερότητα του όρου vertigo έναντι του όρου ίλιγγος, ώστε να προτιμηθεί ο ξένος όρος;» και παρακάτω καταλήγει:
«Ας κρατήσουν οι Aγγλοι το vertigo και οι Eλληνες τον ίλιγγο. Δεν είναι κακό».
Κακό δεν είναι αλλά δεν είναι και αναγκαίο. Με την πρόοδο της τεχνολογίας και ιδιαιτέρως της ηλεκτρονικής και των εφαρμογών της έχουν μπει στη ζωή μας και στο λεξιλόγιό μας λέξεις και όροι που πιθανώς είναι καλύτερα να τους χρησιμοποιούμε με το διεθνώς καταχωρισμένο όνομά τους, παρά να προσπαθήσουμε να τους μεταφέρουμε στην ελληνική γλώσσα. Στην ιατρική αλλά και σε πολλές άλλες επιστήμες χρησιμοποιούνται διεθνώς όροι που έχουν ελληνική προέλευση και δεν έχουν προσπαθήσει να τους μεταφράσουν στη γλώσσα τους. Γιατί εμείς να μην το δεχθούμε για κάποιους ξένους όρους; Ας μας εξηγήσει ο δρ Κώστας Βίτκος πώς θα ήθελε να λέμε στα ελληνικά το RADAR (RAdio Detection And Ranging) ή το SONAR (SOund Navigation And Ranging). Εχει σκεφθεί και προτείνει κανείς Αγγλος; «Ας κρατήσουν οι Ελληνες τον ψυχίατρο και τον ορθοπεδικό και εμείς να μην τους λέμε psychiatrist και orthopedic αλλά soul doctor και bones doctor».
Ας έλθουμε τώρα στο vertigo. H σωστή απόδοση του vertigo στα ελληνικά είναι: «Χωρικός αποπροσανατολισμός» ή «Απώλεια χωρικού προσανατολισμού» και όχι ίλιγγος, διότι στα αγγλικά ο επιστημονικός όρος είναι: «Spatial disorientation».
Δεν έχει σχέση ο παθολογικός ίλιγγος, ο οποίος είναι αντικείμενο διαφόρων εμπλεκομένων ιατρικών ειδικοτήτων, με το vertigo των πιλότων, που δημιουργεί παραίσθηση στον πιλότο ότι η κατεύθυνση που ακολουθεί με τα όργανα πλοήγησης δεν είναι η σωστή και προσπαθεί να διορθώσει την, κατά τη γνώμη του, λανθασμένη πορεία, με τραγικά πολλές φορές αποτελέσματα. Αυτή η κατάσταση δημιουργείται ύστερα από απότομες στροφές με μεγάλη ταχύτητα και επιταχύνσεις και κυρίως όταν υπάρχει χαμηλή ορατότητα ή όταν πετάς πάνω από θάλασσα ή νύχτα. Ο πιλότος χάνει την εμπιστοσύνη στα όργανα πλοήγησης και νομίζει ότι του δίνουν λάθος ενδείξεις και θεωρεί σωστά αυτά που νομίζει ότι βλέπει με τα μάτια του.
Αντιγράφω για τον δρα Βίτκο από το κεφάλαιο 2 (Chapter 2) του Εγχειριδίου: «Instrument Flight» του Department of the Air Force των ΗΠΑ, για να μάθει τι είναι το vertigo, από την πλέον έγκυρη πηγή. «…During instruments flight, when aircraft attitude must be controlled by reference to the flight instruments, conflicts may evolve which cause the supporting senses to disagree with the sense of sight. When a pilot cannot accurately determine the location of the surface of the earth, he is said to be suffering from spatial disorientation, also commonly called vertigo…».
Το Κεφάλαιο 2 «Illusions in flight» αναπτύσσεται σε 14 σελίδες του Εγχειριδίου και αναλύει λεπτομερώς το πρόβλημα, τις αιτίες που το προκαλούν και το πώς πρέπει να το αντιμετωπίζει ο πιλότος.
Η κυρία Κατσουνάκη μάλλον έχει περισσότερες γνώσεις για το vertigo από τον δρα Βίτκο.
*Πλοίαρχος Π.Ν. ε.α.
