Κύριε διευθυντά
Εξαιρετικά αποκαλυπτική η επιστολή του Χιώτη Μιχάλη Μόσχου (11/5/’24, με τίτλο «Η ιστορία της Χίου, ο Κάμπος, οι Τούρκοι») αναφερόμενη στο πανέμορφο και πολύπαθο νησί της Χίου, με την πανάρχαια ιστορία του και την πολιτισμική του ακτινοβολία, που παραμένει συνοριοφύλακας του Χριστιανισμού στις κρίσιμες παρυφές της ισλαμικής Ασίας.
Διαβάζοντας το ενδιαφέρον κείμενο, με την ιστορική μνήμη του, μου ήλθε στον νου το νοσταλγικό ποίημα του Γεωργίου Δροσίνη «Χίος», από τη συλλογή Φευγάτα Χελιδόνια, αφιερωμένο στον αγαπητό του φίλο, αρχαιολόγο και ακαδημαϊκό, Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη (1872-1945), για την ωραία πατρίδα του, επ’ ευκαιρία της κοινής επίσκεψής τους στο μυροβόλο νησί του Αιγαίου, για τα αποκαλυπτήρια της προτομής του θρυλικού πυρπολητή Κανάρη.
«Ωραίο νησί και λέγοντας μονάχα το όνομά σου/με περιχούν τ’ ανθόνερα και τα ροδόσταμά σου,/γεμίζουν οι παλάμες μου με γιασεμιά ανθισμένα,/από τη μαστίχα σου τα μάτια μεθυσμένα.
Ωραίο νησί, κι αν δεν φόρεσες δαφνόκλαδα,/ σου φτάνει για δόξα σου το ακάνθινο του μαρτυρίου στεφάνι./Τα γιασεμιά κοκκίνισαν το χρόνο της σφαγής σου/πίνοντας αίμα αντί νερό στη ρημαγμένη γη σου…».
Το ποίημα ανατρέχει στη μαρτυρική πορεία του νησιού, την ολοκληρωτική καταστροφή του, το 1822, από τους Τούρκους: σφαγές, εξανδραποδισμούς, λεηλασίες, δηώσεις, συλήσεις ναών, προσφυγιά κ.ά. Ενα ολοκαύτωμα που παρέμεινε στην ιστορία και απαθανατίσθηκε από Ελληνες και ξένους δημιουργούς, με αποκορύφωμα τον περίφημο πίνακα του Γάλλου ζωγράφου Ευγένιου Ντελακρουά «Η σφαγή της Χίου» (Le massacre de Chio) και το ποίημα του Βίκτωρος Ουγκώ, «Το Ελληνόπουλο» (L’ enfant, μτφρ. Κ. Παλαμά).
Συνεπικουρούμε με την άποψη του αναγνώστη σας για την τουριστική ανάπτυξη του νησιού, με τους μνημειακούς χώρους του, οφειλή μνήμης και τιμής στο νησί που αναδείχθηκε, διαχρονικά, σε μεγάλη εμπορική και ναυτιλιακή δύναμη, αλλά και αξιόλογο κέντρο καλλιτεχνίας και γραμμάτων: μια χορεία επιφανών ποιητών, ρητόρων, φιλοσόφων, ιστορικών, γεωγράφων και μεγάλων διδασκάλων του Εθνους. Περίφημη η Βιβλιοθήκη του Κοραή, πρωτεργάτη του Ελληνικού Διαφωτισμού, όπου στεγάζεται το Εθνολογικό Ιστορικό Μουσείο, η Δασκαλόπετρα ή σχολείο του Ομήρου, όπου, κατά μία άποψη, γεννήθηκε ο ποιητής και η Νέα Μονή, μοναστήρι του ΙΑ΄ αιώνα, φημισμένο για τα εξαίρετα ψηφιδωτά του.
Η Πολιτεία (Αρχαιολογία και υπουργείο Πολιτισμού) οφείλει να συμβάλει στην αξιοποίηση του νησιού, κοιτίδα ιστορικής μνήμης και περιβαλλοντικής συνείδησης.
*Δ.φ., αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη»
