Κύριε διευθυντά
Σε απόσταση είκοσι πέντε περίπου χιλιομέτρων βορείως της Σπάρτης και κοντά στη δεξιά όχθη του Ευρώτα είναι το χωριό Πελλάνα, στη θέση ακριβώς που ήταν χτισμένη η αρχαία Πελλάνα. Στη βόρεια άκρη του χωριού υπάρχουν δύο λαξευτοί μυκηναϊκοί τάφοι, μοναδικοί στο είδος τους και σε μεγαλύτερο μέγεθος από τους τάφους των Μυκηνών και της Πύλου που είναι χτιστοί θολωτοί.
Κατά μία θεωρία, η μυκηναϊκή Σπάρτη ήταν ακριβώς στη θέση της Πελλάνας και όχι στη θέση της σημερινής Σπάρτης. Η θεωρία αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι στην Πελλάνα υπάρχουν τα τέσσερα στοιχεία τα οποία πρέπει να συντρέχουν απαραιτήτως για να χαρακτηρισθεί μία περιοχή κέντρο μυκηναϊκού πολιτισμού: 1. Ακρόπολη επί υψώματος προστατευμένη με κυκλώπειο τείχος. 2. Βασιλικό νεκροταφείο με βασιλικούς τάφους παρόμοιους με τους θολωτούς τάφους των Μυκηνών και της Πύλου και άλλους κιβωτιόσχημους τάφους. 3. Υπόγειο υδραγωγείο που να εφοδιάζει την ακρόπολη με νερό σε περίπτωση πολιορκίας και 4. Μέγαρο όπως αυτό που περιγράφεται από τον Ομηρο και άλλες εγκαταστάσεις για να λειτουργεί το όλο συγκρότημα ως διοικητικό κέντρο. Και τα τέσσερα αυτά στοιχεία υπάρχουν στον αρχαιολογικό χώρο της Πελλάνας.
Το αρμόδιο υπουργείο Πολιτισμού τηρεί κάποια σειρά προτεραιότητας για τη συντήρηση και την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων. Φαίνεται ότι, κατά την αντίληψη των αρμοδίων του υπουργείου, η αρχαία Λέρνα της Αργολίδας, αν και δορυφορικού χαρακτήρα πόλη, κατά τη δήλωση της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, έχει μεγαλύτερη σπουδαιότητα και σημασία για τον πολιτισμό από την αρχαία Πελλάνα.
Για τη Λέρνα λαμβάνονται μέτρα προστασίας και ανάδειξης του αρχαιολογικού της χώρου με ένταξη του σχετικού έργου στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ Πελοποννήσου και με πραγματοποιούμενες εργασίες ολοκληρώσεως του έργου με τη σχετική δαπάνη.
Αντιθέτως, σήμερα ο αρχαιολογικός χώρος της Πελλάνας έχει εγκαταλειφθεί πλήρως. Οι τάφοι έχουν συληθεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια και σ’ αυτούς βρίσκουν καταφύγιο τα ζώα που βόσκουν στην περιοχή. Τα πάρα πολλά και σημαντικότατα άλλα στοιχεία που έχουν ανακαλυφθεί τα τελευταία χρόνια, η Αρχαιολογική Υπηρεσία δεν τα έχει αναδείξει, αλλά τα έχει σκεπάσει με στέγαστρα και επιχωμάτωση.
Επιβάλλεται η άμεση έναρξη του έργου αποκαταστάσεως και αναδείξεως του αρχαιολογικού χώρου της Πελλάνας για να μην καταστραφούν αυτά που, ενώ έμειναν ασφαλισμένα επί τρεις χιλιάδες χρόνια στα βάθη της γης, τώρα κινδυνεύουν να χαθούν τελείως και να γίνουν λεία των αρχαιοκαπήλων, οι οποίοι έκαναν ήδη την εμφάνισή τους. Αλλά και για τον επιπλέον λόγο, ότι η ανάδειξη και η προσβασιμότητα του αρχαιολογικού χώρου της Πελλάνας θα συμβάλουν στην προβολή ενός μοναδικού Ιστορικού Συμπλέγματος που αποτελούν οι τρεις περίοδοι της ιστορίας μας, η «Μυκηναϊκή» με την Πελλάνα, η «Κλασική» με τη Σπάρτη και η «Βυζαντινή» με τον Μυστρά, που καλύπτει την Ελληνική Ιστορία μέχρι των παρυφών της Προϊστορίας.
*Επίτιμος Αρεοπαγίτης, Καστόρειον Λακωνίας
