Κύριε διευθυντά
Κυριακή πρωί, ο διακεκριμένος δημοσιογράφος κ. Αρης Πορτοσάλτε είχε στον ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΪ άλλη μία ωριαία εκπομπή για τον Ναπολέοντα μέσω της οποίας επιχείρησε να εμβαθύνει στην ιστορική σημασία του Γάλλου αυτού στρατηλάτη και αυτοκράτορα, με τη βοήθεια μάλιστα έμπειρων ιστορικών. Στην εκπομπή που μεταδόθηκε (16.6.24) ο κ. Πορτοσάλτε είχε προσκεκλημένο τον συνάδελφο και φίλο μου από τεσσαρακονταετίας και πλέον κ. Γιάννη Θεοδωρόπουλο τον οποίον εγνώρισα μέσα στον στενό κύκλο του προέδρου Παναγιώτη Κανελλοπούλου με τον οποίον διατηρούσε όπως και εγώ, στενό πνευματικό δεσμό. Στην εν λόγω εκπομπή, ο κ. Θεοδωρόπουλος συνέβαλε αποφασιστικά στην αποσαφήνιση πολλών από τα στοιχεία της ιστορίας του Ναπολέοντα, που θεωρούνται ακόμα αμφισβητούμενα και βοήθησε τον κ. Πορτοσάλτε να ολοκληρώσει κατά το δυνατόν την έρευνα της ιστορίας του Ναπολέοντα. Συμπληρωματικώς έχω να αναφέρω ότι την ιστορία του Ναπολέοντα την έγραψε υπό τύπον ιστορικής βιογραφίας ο σπουδαίος Γερμανός ιστορικός και βιογράφος Εμίλ Λούντβιχ, ο οποίος έγραψε και την ιστορία του Γκαίτε. Το βιβλίο του Λούντβιχ είναι ακένωτη πηγή πληροφοριών τόσο για τον βίο όσο και για την ιστορία του Αυτοκράτορα, ασχολείται δε ιδιαιτέρως και εξηγεί με ενδελέχεια και λεπτομέρειες την εκστρατεία στη Ρωσία, η οποία ήταν και η αρχή του τέλους του μεγάλου εκείνου Γάλλου στρατηλάτη. Το 1976 κάνοντας μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στη Σορβόννη, βρέθηκα για ένα τριήμερο στο Στρασβούργο και εκεί με κατέλαβε η επιθυμία να επισκεφθώ με το τρένο τη Χαϊδελβέργη που ανήκει στο κρατίδιο Βάδης-Βυρτεμβέργης, πρωτεύουσα του οποίου είναι η Στουτγάρδη. Η Χαϊδελβέργη είναι μια μεσαιωνική πολιτεία η οποία αποπνέει τον αέρα της ιστορίας, ίσως διότι εκεί υπάρχει το γνωστό μεγάλο πανεπιστήμιο (το οποίον δεν είναι πια τόσο σπουδαίο). Η πόλις αυτή είναι γεμάτη θρύλους και την έχουν υμνήσει μεγάλοι Γερμανοί ποιητές όπως ο Φρ. Χαίλντερλιν και ο Στ. Γκεόργκε και την οποίαν διαρρέει ο ποταμός Νέκαρ, παραπόταμος του Ρήνου. Ενα απόγευμα Σαββάτου κάθισα σε ένα καφενείο κοντά στο Νέκαρ που όλα τα τραπεζάκια του τα είχε έξω γιατί ήταν Μάιος. Μετά βίας κατάφερα και βρήκα τραπεζάκι να καθίσω. Σε λίγο όμως είδα έναν ψηλό κύριο με μονόκλ να κοιτάζει γύρω γύρω τα τραπέζια μήπως μπορέσει και βρει κανένα ελεύθερο. Τον κάλεσα στο τραπέζι μου. Ηταν ο Εμίλ Λούντβιχ ο Β΄ (θα λέγαμε), εγγονός δηλαδή του ιστορικού και βιογράφου του Ναπολέοντα. Ηταν καθηγητής της ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, παντρεμένος με Γαλλίδα. Γρήγορα γίναμε φίλοι. Η συνομιλία μας στράφηκε από την αρχή στον παππού του και στον Ναπολέοντα τον οποίον εθαύμαζε κατά τρόπον υπερβολικό. Το βιβλίο του παππού του το θεωρούσε ως ένα από κείνα τα βιβλία τα οποία καταγράφουν την αυθεντική ιστορία. Θεωρούσε ότι ο Ναπολέων ήταν ο θεμελιωτής της νέας Ευρώπης και ότι οι πόλεμοι που έκανε δεν είχαν άλλο σκοπό από το να αποτρέψουν τελικά αυτό που δεν απετράπη, δηλαδή την αντιδραστική Ιερή Συμμαχία η οποία «φρέναρε» την ευρωπαϊκή εξέλιξη για μερικές γενιές και έφερε στο πολιτικό προσκήνιο της Ευρώπης τη Γερμανία του Μπίσμαρκ, του Γουλιέλμου Β΄ και του Χίτλερ και θεωρούσε ότι ολόκληρη η διαδοχή των δεκαετιών από το 1870 έως το 1945 ήταν μία διαρκής αντίδραση της Γερμανίας στις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης. Ο φίλος μου ο Εμίλ ήταν ευφυέστατος και ήξερε να αναλύει τα ιστορικά γεγονότα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα με καταπληκτική ευκολία. «Εσείς οι Ελληνες», μου έλεγε, «δεν έχετε ακόμα κατανοήσει πόσο κακό έκανε στην ιστορία του έθνους σας ο καταραμένος Πελοποννησιακός Πόλεμος». Πίστευε ότι οι αγώνες του Ναπολέοντα ήταν μία προοδευτική κίνηση προς τα εμπρός για την Ευρώπη, προσέκρουσαν όμως στη σκληρή αντίδραση της Αγγλίας προς την οποίαν ελάχιστη έτρεφε εκτίμηση. Αναφέρω και το εξής χαρακτηριστικό περιστατικό:
Τα χρόνια του παππού του (δεκαετία 1920) υπήρχε στη Χαϊδελβέργη ένας σοφός, κάτοχος παντός του επιστητού, ο οποίος ειδικευόταν και στις γραφολογικές έρευνες. Γνωρίζω το όνομα του ανθρώπου αυτού και από τη φιλία η οποία με συνέδεε με τον αείμνηστο Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο που ήταν φίλος του. Πρόκειται για τον Κουρτ Βιλντχάγκεν. Μια μέρα που ο Εμίλ Λούντβιχ, ο παππούς, επισκέφθηκε τη Χαϊδελβέργη, συνάντησε τον Βιλντχάγκεν στο καφενείο Κραλ (διάσημο καφενείο της Χαϊδελβέργης) και του έδειξε ένα χειρόγραφο δύο σελίδων. Τον ρώτησε αν έχει κάποιες παρατηρήσεις να κάνει μετά την ανάγνωση του χειρογράφου. Ο Βιλντχάγκεν εντός δευτερολέπτων του είπε, «είναι γραμμένο από ένα παιδί δεκατεσσάρων ετών το οποίο φιλοδοξεί να κυβερνήσει όλο τον κόσμο». Ηταν πράγματι επιστολή του νεαρού ακόμα Ναπολέοντα προς τον πατέρα του όταν ήταν δεκατεσσάρων ετών. Από την πολυετή φιλία μου με τον Εμίλ Λούντβιχ τον εγγονό, τόσο στη Γερμανία όσο και στην Αθήνα, έμαθα τόσο πολλά για την ευρωπαϊκή ιστορία, ώστε νομίζω ότι άλλαξε μέσα μου η όψη του κόσμου. Ηταν θερμός φιλέλληνας, λάτρης της Σαντορίνης στην οποία διατηρούσε διώροφη κατοικία και προέβαλλε σοβαρές ενστάσεις όταν του θύμιζα ότι ο παππούς του δεν ήταν τόσο φιλέλληνας όσο αυτός.
