Κύριε διευθυντά
«Μία δε κλίνη κενή φέρεται εστρωμένη των αφανών» Θουκυδίδης (Περικλέους Επιτάφιος).
Πολλά περιστατικά της ελληνικής Ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου παραμένουν άγνωστα ή ανεξερεύνητα.
Ενα τέτοιο γεγονός υπενθυμίζει το ∆ημοτικό Συμβούλιο του ∆ήμου Ηλιδας με πρόσφατη απόφασή του για την τοποθέτηση στην Αμαλιάδα αφιερωματικής αναθηματικής στήλης, αποκαθιστώντας μια παράλειψη και αποδίδοντας μια οφειλή τιμής ύστερα από 80 χρόνια.
Η στήλη αφιερώνεται στη Μνήμη των Αφανών πρωταγωνιστών του άγνωστου ιστορικού συμβάντος: «Στις 20 Ιουλίου 1944 στο μπλόκο της Αμαλιάδας οι ναζί κατακτητές συνέλαβαν 200 πατριώτες και τον Αύγουστο εκτέλεσαν τους 40 στην Πάτρα στο στρατόπεδο ομήρων Λυμπεροπούλου».
Ενα εγχάρακτο σύμβολο – κόσμημα παραπέμπει στον λαβύρινθο, με μια θεμελιώδη διαφορά: o κλασικός λαβύρινθος αποτυπώνει το αρχέτυπο της φυλακής, του εγκλεισμού, χωρίς καμιά διέξοδο, ενώ αντιθέτως, στο σύμβολο της στήλης οι πύλες είναι ανοικτές και οδηγούν τελικά στην ελευθερία. Την ελευθερία που κέρδισαν με τον θάνατό τους οι εκτελεσμένοι όμηροι.
Υπάρχουν αμέτρητες περιπτώσεις Ελλήνων που εκτελέστηκαν στο πλαίσιο εφαρμογής του μέτρου της ομηρίας.
Ενας από τους πρώτους ομήρους που εκτελέστηκε στις 5-6-1942 στο Εθνικό Σκοπευτήριο της Καισαριανής ήταν ο αντισμήναρχος – ποιητής Μιχάλης Ακύλας, ο οποίος υπήρξε προσωπικός φίλος των Ανδρέα Εμπειρίκου, Γιώργου Σεφέρη, Στράτη Μυριβήλη, Γιώργου Θεοτοκά, Κωνσταντίνου και Ιωάννας Τσάτσου. Από την τρίτη έκδοση του βιβλίου του «Αιολική Γη» (Μάρτιος 1953) και σε όλες τις μεταγενέστερες έως σήμερα εκδόσεις διαβάζουμε την ακόλουθη αφιέρωση του Ηλία Βενέζη: «Στη μνήμη του φίλου μου Μιχάλη Ακύλα, αντισμηνάρχου – ποιητή, που πέθανε για την Ελλάδα στα 1942 από σφαίρες των Γερμανών».
Στην πίσω όψη της αναθηματικής στήλης ο ακόλουθος στίχος του Μιχάλη Ακύλα προσυπογράφει και εξυψώνει τους αγώνες και τις θυσίες των Ελλήνων για το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας: «Οι Λαοί, ξέρουν τίνος ταιριάζει το χρυσό το στεφάνι» («Θάρθη η ώρα», ∆εκ. 1941).
Πηγές. 1. To βιβλίο της Αννίτας Παναρέτου για τον Μιχάλη Ακύλα που βρίσκεται υπό έκδοση από το Βιβλιοπωλείον της Εστίας. 2. Το βιβλίο «Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση» του Γ.∆. Μόσχου, εκδ. Gotsis (2022), που παρέχει στοιχεία για τις εκτελέσεις στο στρατόπεδο Λυμπεροπούλου, το «άγνωστο Νταχάου» της ∆υτικής Πελοποννήσου.
*Ομότιμος καθηγητής Υπολογιστικών Μαθηματικών και Αεροναυπηγικής Πανεπιστημίου Λονδίνου
