Κύριε διευθυντά
Παρά τα όχι πάντα θετικά σχόλια του αθηναϊκού Τύπου στις αρχές Φεβρουαρίου του 1959 το Χίλτον Αθηνών θεμελιώνεται παρουσία του τότε πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή.
Ξεπερνώντας τα εμπόδια που το αντιμετωπίζουν ως οικονομικό σκάνδαλο, χωρίς να σταθούν στην αρχιτεκτονική του αξία αυτή καθαυτή, λίγα χρόνια αργότερα στις 21 Απριλίου του 1963 ο υπουργός Συντονισμού Π. Παπαληγούρας θα κόψει την ταινία των εγκαινίων παρουσία του C. Hilton και του καθηγητή Στρατή Ανδρεάδη.
Εργο συνεργασίας των Κόπη Βασιλειάδη, Σπύρου Στάικου, Μανώλη Βουρέκα και Αντώνη Γεωργιάδη, των καλλιτεχνών Γιάννη Μόραλη, Ελένης Βερναδάκη, Γιάννη Τσαρούχη και των Αμερικανών σχεδιαστών Warner Burns Toan και Lunde με συμβούλους Ελληνες αρχιτέκτονες, το Μίλτον μαζί με το Μον Παρνές του Παύλου Μυλωνά και την αμερικανική πρεσβεία του Gropius είναι τα τρία κτίρια που σημάδεψαν τη δεκαετία του 1960 στην Αθήνα.
Στα χρόνια που πέρασαν το Μίλτον ανακαινίσθηκε όπως ήταν φυσικό αρκετές φορές, με τελευταία την ανακαίνιση ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων από το γραφείο του Αλέκου Τομπάζη, του μεγάλου αρχιτέκτονα που μας άφησε πριν από λίγο καιρό και του Χάρη Μπουγαδέλλη. Σήμερα αλλάζει και πάλι.
Τι θα γίνει άραγε το Βυζαντινό, το περίφημο καφενείο του Χίλτον με τα θαυμάσια βυζαντινής έμπνευσης ψηφιδωτά του Αμερικανού M. Bailey, που φιλοτεχνήθηκαν από τους Σ. Δεληαντωνίου, Δ. Τσιπά, A. Lozzi και Τ. Μουστακίδη, τα οποία αφαιρέθηκαν αργότερα και σήμερα βρίσκονται στα υποκαταστήματα της Alpha Bank, Τυρνάβου, Τρικάλων και Καλύμνου.
Για το Βυζαντινό στα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη, κρύβεται ένα μυστικό που λίγοι το ξέρουν.
Στη γωνία λοιπόν των οδ. Βασ. Σοφίας και Μονής Πετράκη ο Βουρέκας και ο Στάικος σχεδιάζουν στο υπόγειο «Βυζαντινά Λουτρά». Με κυκλική κάτοψη στο κέντρο τοποθετούνται γύρω από ένα σιντριβάνι τα ανδρικά λουτρά και περιμετρικά τα γυναικεία. Κάθε μονάδα έχει όλους τους απαραίτητους χώρους των λουτρών της Ανατολής, apodyterium, tepidarium, caldarium, πάγκο μαρμάρινο για μασάζ, γούρνες τριγύρω που τρέχει το νερό. Το νερό του Ιλισού που κυλούσε από κάτω.
Μια ελεύθερη κυκλική σκάλα οδηγούσε στον χώρο του καφενείου που βρισκόταν από πάνω.
«Τα λουτρά, το καφενείο της Ανατολής, καθαριότητα, χαλάρωση, ψυχαγωγία, κουτσομπολιό, επίδειξη… καφές, ροσόλια, κανταΐφια, σερμπέτια, μαντολίνο, ούτι, αμανές».
Αυτός έμελλε να είναι ο χώρος του Βυζαντινού.
Ο Καραμανλής φοβήθηκε μήπως αντί για βυζαντινά λουτρά γίνουν οθωμανικά χαμάμ. Τι κρίμα. Τα λουτρά δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Μήπως πρέπει να το σκεφθούν οι νέοι αρχιτέκτονες και το γραφείο AvroKO και ΑΕΤΕR Architects;
Ομως, βρε παιδιά, γιατί «Τhe Ilisian». Δύο μόλις τετράγωνα πιο κάτω είναι το μέγαρο της Δούκισσας της Πλακεντίας (σημ. Βυζαντινό Μουσείο) Τα Ιλίσια. Χάθηκαν τα ονόματα; Ή μήπως χάθηκε η έμπνευση;
Αν και κανονικά τα τοπόσημα, τα σύμβολα όπως ο Zonar’s, το Βυζαντινό, θα έπρεπε να κρατούν το όνομά τους.*
Ας είναι καλορίζικο το νέο Χίλτον όπως κι αν βαφτιστεί.
* Και όσοι μένουν στην περιοχή Χίλτον πού θα μένουν τώρα; Τα Ιλίσια είναι άλλη περιοχή.
*Αρχιτέκτων
