Κύριε διευθυντά
Στον απόηχο της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων οι διιστάμενες απόψεις θα παραμένουν πάντα επίκαιρες. Η τόλμη των διοργανωτών και η γοητεία του απρόβλεπτου για τους θεατές μετά το πρώτο σοκ γίνεται προσπάθεια ψύχραιμης προσέγγισης, ερμηνείας, κριτικής ή απόλυτης απόρριψης, cancel σύμφωνα με την τρέχουσα ορολογία. Ετσι ανάμεσα στη γενική παραδοχή «δεν θα άλλαζα τίποτα» και στην πλήρη απόρριψη «δεν θα κρατούσα τίποτε» λίγες σκέψεις. Ομολογώ ότι παρακολουθώντας το θέαμα δεν θα δυσκολευόταν κανείς να κατανοήσει ακόμα και την έλλειψη μέτρου σ’ αυτή τη φαντασμαγορική προπαγάνδα από την οποία δεν θα μπορούσε να λείπει το κατ’ εξοχήν δομικό της στοιχείο, η υπερβολή. Η πρόκληση εξ αυτής έπεται.
Κάποιος θα μπορούσε να σκεφθεί ακόμη ότι πρόκειται και για έναν μετα-σαρκασμό της κοινωνίας εφόσον βέβαια η αυτογνωσία αποτελεί ακόμη ατομικό και συλλογικό ζητούμενο. Εστιάζοντας στον περίφημο πίνακα του Μυστικού Δείπνου, χρειάζεται… τεράστιο θάρρος να φέρεις έναν τέτοιο πίνακα στο «πνεύμα της εποχής» ή μάλλον στην έλλειψή του. Από την άλλη πλευρά θα μπορούσε να θεωρηθεί και εύστοχη η αναφορά, ανεξαρτήτως οικοδεσπότη, αφού και ο Αυθεντικός δεν δίστασε να συμπεριλάβει στο τραπέζι του «τη διαφορετικότητα» του Ιούδα κι ας γνώριζε ότι θα τον προδώσει. Ωστόσο γενικά η ενεργός συμμετοχή σε κάθε Μυστικό… Δείπνο μοιάζει εντελώς απατηλή επιδίωξη για τους ανεπιθύμητους περιθωριακούς, χωρίς «ορατότητα» (άλλη φάλτσα χρήση της λέξης) που καλούνται να αρκεστούν στα ψίχουλα του τραπεζιού και να ευγνωμονούν γι’ αυτά: από τη σχετική ευαγγελική περικοπή μέχρι το μεγάλο φαγοπότι του Μάρκο Φερέρι αυτή η τάξη δεν πρόκειται να διασαλευθεί με τίποτα, όσο και αν εκτεθεί σε κοινή θέα για να καταγγελθεί. Πάντως η συμπεριληπτικότητα ως αίτημα και τρόπος και η συμπερίληψη ως αποτέλεσμα (βλ. «Κ», 4/8/2024) δεν «εξοφλούνται» από το πυροτέχνημα ενός περίεργου σουρεαλιστικού πίνακα, ό,τι εντύπωση κι αν κάνει. Αντίθετα, πολλές φορές η ζωηρή εντύπωση της εικόνας λειτουργεί εις βάρος της ουσίας του θέματος και το εξασθενεί. Σχετικά με την εικόνα αυτή καθεαυτήν προσωπικά θα δανειζόμουν τα λόγια του Jacques Prevert (Paroles, 1946) που είχε γράψει σχολιάζοντας μία από τις διαφορετικές εκδοχές του πασίγνωστου θέματος: Είναι στο τραπέζι αλλά δεν τρώνε «Ils ne sont pas dans leur assiette» κατά λέξιν: Δεν είναι μες στο πιάτο τους. Και μεταφορικά, κάτι δεν πάει καλά εδώ. Τουτέστιν βρίσκονται εκτός (θέματος γενικώς) και εκτός πιάτου ούτως ή άλλως.
Συμπέρασμα είναι σκληρή και δύσκολη του τραπεζιού η τέχνη (γαλλιστί l’ art de la table) ιδίως όταν πρόκειται για Δείπνο Μυστικό!
ΥΓ.: 1. Σχετικά με τον τρυφηλό Σάτυρο – Σιληνό (∆ιόνυσος δεν είναι με τίποτα) σε αυτή τη νωχελική στάση μοιάζει ικανός μόνο για να τραγουδήσει μελωδικά το… βαριέεεμαι.
2. Ωστόσο ούτε το «μέταλλο» της αρχαιοελληνικής μυθολογίας ούτε του Χριστιανισμού κινδυνεύουν να «οξειδωθούν» στο υδάτινο περιβάλλον του Σηκουάνα. Δεν χρειάζεται πανικός, θρησκευτικός κυρίως.
3. Η επιλογή του ποταμού έμοιαζε ελκυστική. Τώρα σκέπτομαι μήπως ερήμην του ο Σηκουάνας λειτουργεί και σαν καθρέφτης… (πόσο καθαρός δεν ξέρω) για τον ναρκισσισμό της γαλλικής πρωτεύουσας.
Τέλος μεταφέροντας από τον Τίτο Πατρίκιο «Αντικριστοί καθρέφτες», Λες και κάθε φορά η ζωή χρειάζεται έναν καινούργιο καθρέφτη για να δει τον εαυτό της. Ισχύει και για την κοινωνία.
