Κύριε διευθυντά
Η ανακάλυψη ενός σταθμού Σηματοτηλέγραφου του Κλοντ Σαπ στα αγγλοκρατούμενα Κύθηρα απ’ τον αετομάτη Μανόλη Κορρέ, και το σχετικό ζωντανό ειδησεογράφημα της αγαπητής Μαργαρίτας Πουρνάρα («Καθημερινή», 13.9.2024), μου έφεραν στον νου τον μάλλον τελειότερο οπτικό τηλέγραφο των Κλεοξένου και ∆ημοκλείτου, περί το 200 π.Χ. (Πολύβιος, Ι, 45-47): α) Ετοιμάζεις 5 πινακίδες, στην καθεμιά των οποίων γράφεις κατά σειράν από 5 γράμματα του αλφαβήτου (στην τελευταία πινακίδα βέβαια θα γραφθούν μόνον τέσσερα γράμματα).
β) Ετσι τώρα, το κάθε γράμμα μπορεί να παρασταθεί με ένα μόνο «παραστατικό ζεύγος» αριθμών: πρώτον με τον αύξοντα αριθμό της πινακίδας, κι ύστερα με τον αριθμό της θέσης του γράμματος μέσα σ’ αυτή την πινακίδα. Για παράδειγμα, το γράμμα «Κ» παριστάνεται με το ζεύγος (2, 5).
γ) Τώρα, είσθε έτοιμοι να μεταδώσετε οποιοδήποτε μήνυμα κειμένου σας. Π.χ., για το γράμμα «Κ», θ’ αφήσεις να φανεί 2 φορές ο δεξιός σου πυρσός, και 5 φορές ο αριστερός πυρσός σου. Ο Παραλήπτης θα διαβάσει (2,5) και θα γράψει «Κ». Αυτό ήταν ένα ορθολογικότατο επαναστατικό σύστημα. Διότι μέχρι τότε, μόνον προσυμφωνημένα (πολύ λίγα δε) μηνύματα μεταδίδονταν με τις φρυκτωρίες διαφόρων κατηγοριών. Αλλωστε, και ο Σαπ, προσυμφωνημένες φράσεις ή λέξεις μετέδιδε μέσω αριθμών – αλλά με εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία αντίστοιχων κειμένων (για όσους Παραλήπτες βέβαια θα διέθεταν το σχετικό ερμηνευτικό βιβλίο).
Το λεπτοφυέστερο αρχαιοελληνικό τηλεγραφικό σύστημα, το εφαρμόσαμε προ δεκαετίας με πολλήν επιτυχία σε έναν μαθητικό διαγωνισμό στο Βαρβάκειο Γυμνάσιο, με την καθηγήτρια Μαίρη Μπελογιάννη. Αν ο Μορς (1838) είχε διαβάσει Πολύβιο, θα ήσαν ορθολογικότερα και τα δικά του τα σήματα.
*Πεντέλη
