Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) αποτελεί κορυφαία τεχνολογική τάση σε πολλούς τομείς της κοινωνίας και της τεχνολογίας, ενώ έχει κάνει την εμφάνισή της και στη Δικηγορική Πρακτική, δημιουργώντας πολυσύνθετα νομικά και ηθικά ζητήματα, που σχετίζονται με τη χρήση των εργαλείων της.
Ενδεικτικά αναφέρουμε το παράδειγμα βρετανικής νομικής εται-ρείας, η οποία δημιούργησε δύο προγράμματα ΤΝ και τροφοδότησε το λογισμικό τους με πολυπληθές σύνολο νομικών εγγράφων. Τα προγράμματα ανέλαβαν τη διαπραγμάτευση κατά την κατάρτιση συμβολαίου και η συμφωνία επήλθε σε λίγα λεπτά, με μόνη ανθρώπινη συμβολή την υπογραφή του συμβολαίου από τους εκπροσώπους των εμπλεκόμενων μερών.
Ήδη σε ευρωπαϊκές χώρες, ιδιωτικές εταιρείες νομικής τεχνολογίας, επιτρέποντας την πρόσβαση σε δικαστικές πληροφορίες και νο-μολογία, έχουν ως σκοπό ακόμη και την πρόβλεψη των αποφάσεωνπου εκδίδουν οι δικαστές, με εργαλεία «πρoβλεπτικής δικαιοσύνης».
Το Συμβούλιο της Ευρώπης, μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης (CEPEJ), προχώρησε στην υιοθέτηση του Χάρτη Δεοντολογίας για τη χρήση της ΤΝ, με κυριότερες αρχές εκείνες του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων, της μη διακριτικής μεταχείρισης, της διαφάνειας, της αμεροληψίας και της δίκαιης μεταχείρισης, καθώς και της αρχής του «ελέγχου από τον χρήστη».
Προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών
Στο θέμα των εφαρμογών της ΤΝ έχει επίσης παρέμβει το Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Δικηγορικών Συλλόγων (CCBE), ζητώντας διασφάλιση της τήρησης της δίκαιης δίκης, της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών, του τεκμηρίου αθωότητας, της απαγόρευσης διακρίσεων και της παρουσίας πάντα φυσικού δικαστή, με τη μνεία ότι οι «ποσοτικές προσεγγίσεις» βασισμένες σε έναν όγκο ψηφιακών δεδομένων δεν μπορούν να δεσμεύσουν την κρίση ενός αμερόληπτου δικαστή.
Στην Ελλάδα έχει συσταθεί από τον Φεβρουάριο του έτους 2019, διαρκής επιστημονική επιτροπή αναφορικά με την εξέταση των επιπτώσεων της ΤΝ στο δικαστικό σύστημα.
Το επόμενο χρονικό διάστημα η ελληνική κυβέρνηση ολοκληρώνει το εξειδικευμένο για μεταβιβάσεις ακινήτων κρατικό σύστημα ΤΝ, με την εισαγωγή Ψηφιακού Φακέλου Μεταβίβασης Ακινήτου, που θα καταργεί τη φυσική παρουσία στο Κτηματολόγιο για τη μεταγραφή συμβολαίων, μειώνοντας τη γραφειοκρατία.
Ταυτόχρονα είναι έντονη η παρουσία των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας, με την αρωγή της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, μέσω ημερίδων και δημόσιων διαβουλεύσεων, στις οποίες αναλύονται τα πλεονεκτήματα, οι δυναμικές αλλά και οι κίνδυνοι από τη χρήση των εργαλείων της ΤΝ στη Δικαιοσύνη.
Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, οι Δικηγόροι οφείλουμε να προασπίσουμε τον θεσμικό και ουσιαστικό μας ρόλο, τονίζοντας την αναγκαιότητα τήρησης ενός αυστηρού πλαισίου δεοντολογίας σχετικά με την ένταξη των εφαρμογών της ΤΝ στη Δικηγορική Πρακτική και αντιμετωπίζοντας με σύνεση και ηθική αντίληψη τις προκλήσεις που δημιουργούνται.
