Iδιαίτερα αισιόδοξος για την πορεία της ελληνικής οικονομίας εμφανίζεται ο μεγαλομέτοχος της Fairfax Πρεμ Γουάτσα, ο οποίος εκφράζει έκδηλη ικανοποίηση για το γεγονός ότι η Ελλάδα άνοιξε ξανά την αγορά της. Θεωρεί ότι η Ελλάδα δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από άλλες χώρες και εκτιμά ότι θα καταφέρει να προσελκύσει επενδύσεις σε ικανό εύρος για την ανάκαμψη. Όπως αναμενόταν, παρέχει ψήφο εμπιστοσύνης στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και στην ασφαλιστική αγορά. Μιλάει με διθυράμβους για την κυβέρνηση Μητσοτάκη και χαρακτηρίζει εμμέσως πλην σαφώς ζήτημα χρόνου το rebound της ελληνικής οικονομίας.
Πώς βλέπετε την κατάσταση να διαμορφώνεται στην Ελλάδα μετά την πανδημία;
Ακούω ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει κάνει καταπληκτική δουλειά όσον αφορά τον κορωνοϊό. Έκλεισε νωρίτερα από άλλες χώρες, πήρε την κατάσταση στα σοβαρά και τώρα ανοίγει πλήρως. Ανοίγουν και τα ξενοδοχεία. Υπάρχει κάποια ανησυχία για τον τουρισμό, αλλά ο κλάδος θα επιστρέψει. Ανοίγοντας τη χώρα, επιτρέπετε την ανθρώπινη δημιουργικότητα. Συγχαρητήρια, λοιπόν, στην κυβέρνηση. Θα πρέπει να πω ότι έναν χρόνο μετά την εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη, αν κοιτάξει κανείς στην Ευρώπη, η Ελλάδα έχει την καλύτερη κυβέρνηση. Είναι φιλική προς τις επιχειρήσεις και συγχρόνως στηρίζει τα χαμηλά εισοδήματα και δείχνει ευαισθησία στους συνταξιούχους. Διευκολύνει την προσέλκυση επιχειρηματικότητας στη χώρα. Δείτε το έργο στο Ελληνικό, που είναι έτοιμο να ξεκινήσει. Θα είναι ένα μεγάλο συν για την Ελλάδα, η κυβέρνηση της οποίας κάνει εξαιρετική δουλειά, καθώς διαχειρίζεται την πανδημία και το προσφυγικό, και επικεντρώνεται πραγματικά στον νόμο και στην τάξη. Και φυσικά όλα αυτά αντικατοπτρίζονται στο ελληνικό χρέος. Τα ελληνικά επιτόκια έχουν μειωθεί στο 1,3%, από 2,3% πέρυσι και από δυσθεώρητα επίπεδα τα χρόνια που προηγήθηκαν. Επίσης σημαντικό είναι το γεγονός ότι η Ευρώπη, για πρώτη φορά, δαπανά 830 δισ. δολάρια για πακέτο στήριξης στις οικονομίες της, όπως οι ΗΠΑ. Και αυτό είναι επίσης καλό, διότι κρατάει την Ευρώπη ενωμένη. Το δικό της μερίδιο θα πάρει και η Ελλάδα, όπου θα δούμε rebound της οικονομίας. Η Ελλάδα μπορεί να τα πάει πολύ καλά. Όσον αφορά τη Eurobank, βρίσκεται σε μια πολύ ισχυρή θέση. Είναι η καλύτερη τράπεζα στην Ελλάδα σε όρους μη εξυπηρετούμενων δανείων. Είναι μια καλή τράπεζα. Δεν έχει αλλάξει κάτι στη θέση μας και κατέχουμε ακόμη περίπου το 32% της Eurobank. Και είμαστε πολύ χαρούμενοι με αυτό. Εξαιρετικά καλά τα πηγαίνει και η Eurolife.
Ποιους οικονομικούς τομείς στην Ελλάδα θεωρείτε υποσχόμενους τα επόμενα λίγα χρόνια;
Όταν η οικονομία μεγαλώνει, μεγαλώνει γενικώς. Όταν είσαι τράπεζα, ασχολείσαι με όλους τους τομείς. Θεωρώ λοιπόν ότι οι ελληνικές τράπεζες θα τα πάνε πολύ καλά, όπως και οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Δεν διαχωρίζουμε τις επενδύσεις μας με βάση τον τομέα της δραστηριότητας. Θέλουμε καλές επιχειρήσεις που ανήκουν σε έντιμους, εργατικούς ανθρώπους. Η Fairfax γράφει τώρα ασφάλιση σε όλο τον κόσμο, με 17 δισ. αμερικανικά δολάρια σε ακαθάριστο ασφάλιστρο, τα οποία μαζί με κάποιες κοινοπραξίες αγγίζουν τα 20 δισ. Επίσης επενδύει σε χαρτοφυλάκια άνω των 40 δισ. δολαρίων. Η πανδημία ήταν μια πολύ απροσδόκητη εξέλιξη, η οποία προκάλεσε πανικό στους ανθρώπους. Τώρα οι οικονομίες ανοίγουν ξανά και η αβεβαιότητα εξαφανίζεται. Η Σαγκάη άνοιξε, η Κίνα άνοιξε. Το Ορλάντο ανοίγει όλα τα ξενοδοχεία και τα αξιοθέατα – εκεί θα κάνει restart και το NBA. Οι άνθρωποι προσαρμόζονται όσο οι χώρες ανοίγουν τις επιχειρήσεις. Το ίδιο θα συμβεί και στην Ελλάδα. Είμαι βέβαιος ότι ο τουρισμός θα επιστρέψει σε αυτή την τόσο όμορφη χώρα. Προσωπικά έχω επισκεφτεί τα νησιά σας και συγκεκριμένα την Πάρο.
Εσείς προσωπικά είστε ένας παγκόσμιος επιχειρηματικός ηγέτης. Γίνεται πολλή συζήτηση για το μέλλον της παγκοσμιοποίησης μετά την κρίση του κορωνοϊού. Υιοθετείτε το σενάριο ότι θα τελειώσει η παγκοσμιοποίηση ή το θεωρείτε ανοησία;
Όχι, δεν πιστεύω ότι θα τελειώσει. Θεωρώ ότι η Κίνα και οι ΗΠΑ χρειάζονται ο ένας τον άλλο. Η Κίνα πουλάει στις ΗΠΑ και ορισμένες από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στην Κίνα είναι αμερικανικές. Θεωρώ ότι διαρκώς θα βελτιστοποιούμε την παγκοσμιοποίηση. Ο κόσμος σήμερα είναι διασυνδεδεμένος και οι επικοινωνίες είναι φανταστικές. Μπορούμε να δουλεύουμε από το σπίτι, με μια πλατφόρμα. Θα υπάρξουν κάποιες αλλαγές. Για παράδειγμα, ένα μέρος της βιομηχανίας θα επιστρέψει στην Αμερική και θα υπάρξει ένα διαφορετικό πάρε-δώσε. Αλλά θα πρέπει να θυμηθούμε ότι ίδια ήταν η συζήτηση όταν «γλίστρησε» η Ιαπωνία τη δεκαετία του 1990. Όμως η επιχειρηματικότητα είναι παγκόσμια.
Στην Ελλάδα, η επιχειρηματική κοινότητα –ιδίως οι νέοι επιχειρηματίες– το 2014 είχε την εντύπωση ότι η χώρα ήταν έτοιμη να απογειωθεί. Γνωρίζουμε τι συνέβη ύστερα. Τώρα, τους προηγούμενους μήνες, πίστευαν ξανά το ίδιο, έως ότου εμφανίστηκε η κρίση του κορωνοϊού. Τι θα λέγατε σε αυτούς τους ανθρώπους;
Τους λέω ότι έτσι είναι η ζωή. Έχει αυτά τα σκαμπανεβάσματα. Ποιος θα μπορούσε να προβλέψει ότι ο κόσμος θα σταματούσε; Οι νέοι επιχειρηματίες θα πρέπει πάντα να σκέφτονται ότι κάτι μπορεί να συμβεί και θα πρέπει να έχετε αρκετά μετρητά και αρκετή ευελιξία. Να έχουν μια τραπεζική γραμμή πίστωσης την οποία δεν θα χρειάζονται την ίδια στιγμή και να είναι οικονομικά υγιείς. Θυμάστε την ηφαιστειακή τέφρα από την Ισλανδία η οποία οδήγησε στην ακύρωση όλων των πτήσεων; Αν είχε κανείς αεροπορική εταιρεία, θα μπορούσε να χρεοκοπήσει. Θα πρέπει να έχει κανείς αρκετά μετρητά. Το ίδιο συμβαίνει σήμερα με τις αεροπορικές εταιρείες στις ΗΠΑ. Θα έλεγα λοιπόν στους νέους επιχειρηματίες στην Ελλάδα: «Περιμένετε. Γιατί η Ελλάδα θα τα πάει εξαιρετικά. Έχετε μια εκπληκτική κυβέρνηση, μια πολύ ευαίσθητη κυβέρνηση, η οποία είναι φιλική στις επιχειρήσεις. Οι χώρες που προσελκύουν επενδύσεις είναι εκείνες που τα πηγαίνουν καλά, και η Ελλάδα μετασχηματίζεται για να προσελκύσει επενδύσεις. Και θα το καταφέρει. Έχει υπέροχο καιρό, αξιαγάπητους ανθρώπους, εξαιρετικές υποδομές και τεχνολογία. Έχει τα πάντα. Έρχεται η ώρα σας. Περιμένετε».
