Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας με τρόπο που θα οδηγήσει σε αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος, ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, αλλά και βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων της χώρας, έτσι όπως την οραματίζεται η έκθεση της επιτροπής Πισσαρίδη, δεν εξασφαλίζεται μόνο με παρεμβάσεις στο φορολογικό ή στο ασφαλιστικό μέτωπο. Το «Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία», που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, εισηγείται και προϋποθέτει μεταρρυθμίσεις παντού, στην Παιδεία, στην Υγεία, στη Δικαιοσύνη, στη δημόσια διοίκηση, στη χωροταξία. Μια άλλη Ελλάδα.
Η έκθεση θέτει ως στόχο μέσους ετήσιους ρυθμούς αύξησης 3,5% ώς το 2030 για να φτάσει το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στο 81% του μέσου όρου της Ε.Ε. από 67% σήμερα και να υποχωρήσει η ανεργία στο 7% από 17% σήμερα. Στις 244 σελίδες της αναπτύσσονται διεξοδικά οι πρωτότυπες, αλλά και ενίοτε αυτονόητες προτάσεις, με τις πιο επείγουσες, όπως η ίδια η επιτροπή τις κατατάσσει, να περιλαμβάνουν τις εξής:
• Δραστική μείωση του κόστους εργασίας με μείωση του φορολογικού και ασφαλιστικού βάρους. Εδώ προτείνεται σταθερό ποσό εισφορών υγείας, απάλειψη της εισφοράς αλληλεγγύης, μείωση του ανωτάτου ορίου ασφαλιστέου εισοδήματος, ενιαία κλίμακα φορολογίας.
• Ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση των αποσβέσεων για επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό και καινοτομία. Για την ενίσχυση της μεταποίησης προτείνεται επίσης μεγαλύτερη ευελιξία αναφορικά με τον χρόνο εργασίας. Για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εφαρμογή προγραμμάτων για την πρόσβασή τους σε χρηματοδότηση.
• Επενδύσεις σε υποδομές με προτεραιότητα σε αυτές που έχουν σχέση με μεταφορές εμπορευμάτων, όπως οι σιδηροδρομικές και οδικές προσβάσεις στα σύνορα και τα εξαγωγικά λιμάνια.
• Διαχείριση απορριμμάτων και κυκλική οικονομία.
• Διεύρυνση και αναβάθμιση της προσχολικής αγωγής. Για την παιδεία προτείνεται, εξάλλου, αύξηση του μέσου μεγέθους των σχολικών μονάδων, με ουσιαστική αυτονομία, συμπεριλαμβανομένων και των προσλήψεων, καθολική ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών και περιεχομένου, επέκταση προγραμμάτων ολοήμερου σχολείου.
• Διευκόλυνση της πληρέστερης ένταξης των γυναικών στην αγορά εργασίας και της αύξησης των αμοιβών τους με δράσεις για την καταπολέμηση των διακρίσεων και εξασφάλιση καθολικής πρόσβασης στην προσχολική αγωγή από 6 μηνών, καθώς και με ενίσχυση του συστήματος φροντίδας ηλικιωμένων.
• Ενίσχυση της έρευνας αιχμής σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα που θα υποστηρίζουν συστάδες (clusters) σε συνδυασμό με την παραγωγή.
• Ενίσχυση της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών του δημόσιου τομέα. Για τη δημόσια διοίκηση προτείνεται επίσης αύξηση της θητείας (να γίνει 5ετής) και της κινητικότητας στις ανώτερες διοικητικές θέσεις και καθολική εφαρμογή της αξιολόγησης.
• Ενίσχυση πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και νοσοκομειακών μονάδων, με πλήρη ανάπτυξη συστήματος ψηφιακού φακέλου ασθενούς.
• Επέκταση ειδικών τμημάτων στα δικαστήρια για οικονομικές υποθέσεις. Πρόσληψη δικαστικών υπαλλήλων για συστηματικότερη υποβοήθηση των δικαστών και εισαγωγή του θεσμού των επικούρων.
• Ενίσχυση του συστήματος χρηματοπιστωτικής εποπτείας στον τομέα της προστασίας των επενδυτών και στοχοθεσία για την ταχύτερη μείωση των προβληματικών δανείων. Προτείνεται είτε η δημιουργία bad bank είτε άμεσες μαζικές τιτλοποιήσεις ή και πωλήσεις προβληματικών δανείων στην αγορά, από κάθε τράπεζα χωριστά.
Η επιτροπή προτείνει επίσης το στεγαστικό επίδομα που προβλέπεται με το νέο πτωχευτικό να καταβάλλεται όχι μόνο αφού το σπίτι έχει περάσει σε νέο ιδιοκτήτη, αλλά και πριν από την πτώχευση, για περιορισμένο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να αποφευχθούν κάποιες πτωχεύσεις.
Εντοπίζοντας επενδυτικό κενό 130 δισ. ευρώ, οι μελετητές υποστηρίζουν την ενίσχυση του μεταποιητικού τομέα, πολιτική συμβατή με την κεντρική πολιτική της Ε.Ε. για αντιστροφή της πορείας αποβιομηχάνισης. Η έκθεση καταγράφει ανερχόμενους κλάδους, όπως η αιολική τεχνολογία, συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, περιβαλλοντική βιομηχανία, ηλεκτροκίνηση και παραγωγή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας.
ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
Διοικητική η θέση του γ.γ. με πενταετή θητεία
ΟΙ ΑΓΚΥΛΩΣΕΙΣ
1. Οι ανώτατες θέσεις στη διοίκηση είναι αδύναμες θεσμικά, σημαντική ανισορροπία ισχύος με τους πολιτικούς προϊσταμένους.
2. Αρκετές ανεξάρτητες αρχές αντιμετωπίζουν έλλειψη επαρκών πόρων.
3. Παραγωγή πολλών νόμων και ρυθμιστικών κανόνων με αποτέλεσμα επικαλύψεις και συγκρούσεις με προγενέστερους νόμους και δημιουργία πρόσφορου εδάφους για διαφθορά.
4. Η τοπική αυτοδιοίκηση έχει περιορισμένες αρμοδιότητες, ενώ οι πολλαπλές επικαλύψεις αρμοδιοτήτων δυσχεραίνουν την αντιμετώπιση των προβλημάτων.
5. Σημαντική υστέρηση ως προς τον βαθμό ψηφιοποίησης.
ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. Οι ανώτατες θέσεις να γίνουν πιο ισχυρές θεσμικά και οι θητείες να είναι πενταετείς.
2. Η θέση του γενικού γραμματέα να είναι διοικητική και να περιοριστούν οι πολιτικές θέσεις στον υπουργό και τους υφυπουργούς.
3. Πριμοδότηση της κινητικότητας στις ανώτερες θέσεις σε διαφορετικά υπουργεία.
4. Καθολική εφαρμογή της αξιολόγησης σε ετήσια βάση, από τον προϊστάμενο κάθε θέσης, με συγκεκριμένους ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους, με απτά αποτελέσματα για τους αξιολογούμενους. Η αξιολόγηση των υπαλλήλων θα πρέπει να συνδέεται με τα κριτήρια αξιολόγησης της δημόσιας υπηρεσίας όπου εργάζονται.
5. Ενίσχυση με εξειδικευμένα μεσαία διοικητικά στελέχη.
6. Σταθερή χρηματοδότηση των ανεξάρτητων αρχών, σε συνάρτηση του έργου τους, έπειτα από αξιολόγηση από ανεξάρτητες επιτροπές από την Ελλάδα και την Ε.Ε.
7. Γενίκευση του θετικού ρόλου της επιτροπής αξιολόγησης νομοπαρασκευαστικού έργου (EANE). Αν ένα άρθρο ενός νόμου τροποποιεί προγενέστερο νόμο, ο νόμος θα πρέπει να δημοσιεύεται ολόκληρος στη νέα του μορφή.
8. Περισσότερες αρμοδιότητες και πόροι στην τοπική αυτοδιοίκηση, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
9. Δημιουργία μητροπολιτικών δήμων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
10. Ψηφιακή πρόσβαση πολιτών στις υπηρεσίες και όπου δεν είναι εφικτό χρήση τηλεφώνου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
11. Εμφαση στην ευχρηστία των υπηρεσιών και στη συνεχή διαθεσιμότητά τους.
12. Αρχή μόνο μιας φοράς για την παροχή δεδομένων πολιτών και επιχειρήσεων προς το Δημόσιο.
ΠΑΙΔΕΙΑ
Αξιολόγηση παντού, αυτονομία στα ΑΕΙ
ΟΙ ΑΓΚΥΛΩΣΕΙΣ
1. Ελλειμμα δεξιοτήτων δεκαπεντάχρονων μαθητών σε Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες και Κατανόηση Κειμένου.
2. Εξαιρετικά περιορισμένη η αυτονομία των εκπαιδευτικών μονάδων.
3. Σχεδόν παντελής έλλειψη αξιολόγησης δομών και προσωπικού.
4. Υποβαθμισμένη η λυκειακή εκπαίδευση, ιδιαίτερα στις δύο τελευταίες τάξεις.
5. Στα ΑΕΙ τα προγράμματα σπουδών συχνά αποσκοπούν στην προετοιμασία για απασχόληση στον δημόσιο τομέα.
6. Ανεπαρκής η σύνδεση της έρευνας με τον παραγωγικό τομέα της οικονομίας.
7. Υστέρηση των ελληνικών πανεπιστημίων ως προς την προσέλκυση ιδιωτικών πόρων.
ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. Ενίσχυση της αυτονομίας σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
2. Εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση των σχολικών μονάδων.
3. Σύνδεση της κατανομής της κρατικής χρηματοδότησης στις σχολικές μονάδες με την επίτευξη εκπαιδευτικών στόχων.
4. Αύξηση του διδακτικού και εργασιακού ωραρίου των εκπαιδευτικών, αναδιάρθρωση του ημερήσιου ωραρίου λειτουργίας, αύξηση του μεγέθους των τάξεων.
5. Συγχωνεύσεις σχολείων και δημιουργία μεγαλύτερων εκπαιδευτικών μονάδων.
6. Επέκταση του δικτύου πρότυπων σχολείων όλων των βαθμίδων.
7. Πλήρης αποκομματικοποίηση και η αξιοκρατική ανάδειξη των στελεχών της διοίκησης της εκπαίδευσης.
8. Περισσότερη αυτονομία στα ΑΕΙ ως προς την εσωτερική οργάνωση, τη διαχείριση των πόρων, τον σχεδιασμό των προγραμμάτων σπουδών, τα κριτήρια εισαγωγής, τον αριθμό των εισακτέων, κ.λπ.
9. Χρηματοδότηση των ιδρυμάτων με διαφανή κριτήρια.
10. Ανοιγμα των πανεπιστημίων σε συνεργασία με ιδρύματα του εξωτερικού.
11. Εισαγωγή τέλους επανεγγραφής για όσους παρατείνουν τις σπουδές τους πέρα από τον προβλεπόμενο χρόνο ολοκλήρωσής τους.
12. Στη θέση των ΤΕΙ, ίδρυση Πανεπιστημίων Εφαρμογών και Σχολών Εφαρμογών που θα προσφέρουν τριετή προγράμματα σπουδών, με υποχρε-ωτική παρακολούθηση πρακτικής άσκησης στον χώρο εργασίας.
13. Χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων από επιχειρήσεις.
ΥΓΕΙΑ
Συνέργειες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα
ΟΙ ΑΓΚΥΛΩΣΕΙΣ
1. Ελλειψη αξιολόγησης της ποιότητας υγειονομικής περίθαλψης, όπως θνησιμότητα μετά την εισαγωγή σε νοσοκομείο.
2. Υποστελέχωση και ανορθολογική κατανομή του υγειονομικού δυναμικού.
3. Ελλειψη οργανωμένου συστήματος πρωτοβάθμιας υγείας. Στην επαρχία λειτουργούν ορισμένα Κέντρα Υγείας και Τοπικές Μονάδες Υγείας. Στις πόλεις λειτουργούν πολλά ιδιωτικά ιατρεία και υπηρεσίες υγείας ενσωματωμένες σε δήμους και άλλους οργανισμούς. Κανένα πρότυπο συλλειτουργίας και κανένα πρωτόκολλο για τις παραπομπές σε νοσοκομεία.
4. Απουσία σύγχρονων μονάδων περίθαλψης – νοσηλεία στο σπίτι, μονάδες ημερήσιας νοσηλείας, κέντρα αποκατάστασης και μονάδες χρονίως πασχόντων. Οι έχοντες ανάγκη τέτοιων υπηρεσιών τελικά καταλήγουν να καταλαμβάνουν άσκοπα νοσοκομειακές κλίνες.
5. Περιορισμένη υιοθέτηση νέων ψηφιακών τεχνολογιών, φωτεινή εξαίρεση η ηλεκτρονική συνταγογράφηση.
6. Υπαρξη ισχυρής παραοικονομίας και άτυπων πληρωμών, που εκπροσωπούν το 1/4 των άμεσων ιδιωτικών πληρωμών.
7. Η ισχύουσα σύνθεση της φαρμακευτικής δαπάνης δεν πιέζει για εξορθολογισμό της συνταγογράφησης και ένταξη των γενοσήμων, ενώ αποθαρρύνει νέες, ακριβότερες αλλά αποτελεσματικότερες θεραπείες.
ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. Αύξηση της διοικητικής και οικονομικής αυτονομίας των δημόσιων νοσοκομείων.
2. Ενίσχυση συστήματος αξιολόγησης.
3. Εξορθολογισμός των δαπανών.
4. Ορθολογική κατανομή ιατρικού προσωπικού και κίνητρα για κάλυψη θέσεων σε παραμεθόριο.
5. Συνέργειες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
6. Ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, χρηματοδότηση στην πρόληψη και στους εμβολιασμούς.
7. Ψηφιοποίηση: ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς, τηλεϊατρική, ηλεκτρονικές προμήθειες κ.ά.
8. Εξορθολογισμός κινήτρων στη φαρμακευτική δαπάνη, διασύνδεση επιστροφών και εκπτώσεων (clawback και rebate), ευνοϊκή φορολογική πολιτική, στήριξη της κλινικής έρευνας και φαρμακευτικής καινοτομίας, προώθηση συνεργασίας πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων με τη φαρμακοβιο-
μηχανία.
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
Αλλαγές στην εκπαίδευση δικαστών, επέκταση εξωδικαστικών λύσεων
Της Ιωάννας Μάνδρου
ΟΙ ΑΓΚΥΛΩΣΕΙΣ
1. Περιορισμένη εκπαίδευση, σε σύγκριση με άλλες χώρες, σε θέματα οικονομικής επιστήμης, λογιστικής και χρηματοοικονομικών.
2. Προβλήματα στις διαδικασίες αξιο-λόγησης και εξέλιξης.
3. Αργοί ρυθμοί στην απονομή της Δικαιοσύνης.
ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. Aλλαγή της εκπαίδευσης των δικαστών, από την Εθνική Σχολή Δικαστών από την οποία αποφοιτούν, με εξειδικεύσεις σε χρηματοοικονομικά θέματα και σε θέματα τεχνολογίας. Σημειώνεται πως οι Ελληνες δικαστές είναι από τους πλέον καταρτισμένους σε νομικά θέματα.
2. Aξιολόγηση των δικαστικών λειτουργών και εξέλιξή τους με βάση ουσιαστικά κριτήρια απόδοσης και όχι μόνον με βάση την επετηρίδα.
3. Bελτίωση της αναλογίας δικαστών και δικαστικών υπαλλήλων με προσλήψεις υπαλλήλων αλλά με εξειδικευμένα κριτήρια.
4. Eπέκταση θεσμών εξωδικαστικής επίλυσης των αστικών και άλλων διαφορών με την παροχή κινήτρων και την ενημέρωση των πολιτών.
5. Xωροταξική αλλαγή του δικαστικού χάρτη της χώρας με αναδιάρθρωση δικαστικών υπηρεσιών και κλείσιμο κάποιων που δεν προσφέρουν πλέον ουσιαστικές υπηρεσίες, αλλά ικανοποιούν απλώτοπικιστικές ανάγκες.
6. Πρόσληψη επικούρων για τη συνδρομή των δικαστών στο έργο τους, κυρίως στα ανώτατα κλιμάκια της Δικαιοσύνης. Οι επίκουροι δεν θα ανήκουν στο δικαστικό σώμα αλλά θα είναι νομικοί.
