Mε το βλέμμα στραμμένο στη Σύνοδο Κορυφής της προσεχούς Πέμπτης βρίσκεται η Αθήνα, όσον αφορά τις εξελίξεις στο μέτωπο της Τουρκίας, μιας και, όπως είχε διαμηνυθεί από τον περασμένο Οκτώβριο, θα τεθούν επί τάπητος τα μέτρα που πρόκειται να ληφθούν κατά της τουρκικής προκλητικότητας.
Από την ελληνική πλευρά, θα επιδιωχθεί να εγγραφεί στα συμπεράσματα εντολή προς τον Ζ. Μπορέλ για την περαιτέρω προετοιμασία του ευρύτερου καταλόγου κυρώσεων, ενώ ο πρωθυπουργός θα επανέλθει και στο ζήτημα του πανευρωπαϊκού εμπάργκο όπλων έναντι της Τουρκίας.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν κάποια μέτρα κατά της Αγκυρας στα συμπεράσματα της Συνόδου της 10ης Δεκεμβρίου. Η πιο ήπια εκδοχή είναι η υιοθέτηση κυρώσεων κατά ατόμων που εμπλέκονται στις σεισμικές έρευνες του «Ορούτς Ρέις». Για να γίνει αυτό απαιτείται διαφορετική νομική βάση από αυτήν στην οποία βασίστηκαν οι κυρώσεις που συνδέονται με την κυπριακή ΑΟΖ, καθώς αυτές αφορούσαν γεωτρήσεις, όχι απλώς έρευνες. Ο ίδιος αξιωματούχος της Ε.Ε., πάντως, ανέφερε ότι αν οι ηγέτες αποφασίσουν κάτι τέτοιο, δεν θα είναι δύσκολο να βρεθεί η νομική βάση.
Το ενδεχόμενο επιβολής σφοδρότερων, τομεακών κυρώσεων θεωρείται απόμακρο σε αυτήν τη φάση, λόγω της διαφωνίας του Βερολίνου, αλλά και της Ρώμης και της Μαδρίτης. Το Παρίσι, από την άλλη, αναμένεται να πιέσει έντονα για σκληρά συμπεράσματα κατά της Αγκυρας
Σαφές μήνυμα έστειλε, πάντως, χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος, έκανε λόγο για πρόβλημα που αφορά άμεσα, όχι μόνο την ελληνική πλευρά, αλλά και την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. «Εχουμε καταστήσει σαφές πως δεν νοείται να μη βρεθεί η Τουρκία αντιμέτωπη με συνέπειες εάν συνεχίσει τις προκλητικές ενέργειες. Και πιστεύω πως αυτό είναι πλέον σαφές σε όλους τους παράγοντες που ενδιαφέρονται γι’ αυτή τη γωνιά του κόσμου», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.
Το… αγκάθι του Ταμείου Ανάκαμψης
Στην Αθήνα προκαλεί ανησυχία το γεγονός ότι άλλα ζητήματα κεφαλαιώδους σημασίας, πάνω από όλα η τύχη του νέου επταετούς προϋπολογισμού της Ε.Ε. και του Ταμείου Ανάκαμψης, ενδέχεται να επισκιάσουν το τουρκικό ζήτημα. Αυτή τη στιγμή καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια, με την ενεργό συμμετοχή της Αγκελα Μέρκελ και του κ. Μισέλ, να αρθεί το αδιέξοδο με το βέτο της Πολωνίας και της Ουγγαρίας πριν από τη Σύνοδο. Διαφορετικά, αξιωματούχοι και διπλωμάτες στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι το ζήτημα αυτό θα μονοπωλήσει τον χρόνο των ηγετών.
Οι ΗΠΑ, οι S-400 και το διεθνές πλαίσιο
Την ίδια ώρα, το νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ, το οποίο δίνει στις αμερικανικές υπηρεσίες περιθώριο ενός μήνα για την επιβολή κυρώσεων στην Αγκυρα λόγω των S-400, δημιουργεί ένα, ευρύτερο, διεθνές πλαίσιο πιέσεων για λήψη αποφάσεων.
Πρακτικά το Κογκρέσο περιγράφει την απόκτηση S-400 από την Τουρκία ως «σημαντική συναλλαγή», ζητώντας εφαρμογή των προβλέψεων του νόμου για την αντιμετώπιση των αντιπάλων της Αμερικής μέσω κυρώσεων (CAATSA), και επιβολή τουλάχιστον πέντε κυρώσεων μέσα σε 30 ημέρες από την υπογραφή του.
Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι έπειτα από ένα χρόνο ο πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί να ακυρώσει τις κυρώσεις υπό τις εξής προϋποθέσεις: Πρώτον, ότι η Τουρκία δεν κατέχει πλέον S-400 ή κάποια μετεξέλιξη του συγκεκριμένου συστήματος, δεύτερον, ότι πρόσωπα που εργάζονται για τη Ρωσία δεν συντηρούν S-400 εντός της Τουρκίας και, τρίτον, ότι η Αγκυρα θα διαβεβαιώσει την Ουάσιγκτον ότι δεν θα επιτρέψει σε ξένους να διαπραγματευθούν εκ νέου την απόκτηση S-400.
Η τουρκική πλευρά
Παράλληλα, στην Άγκυρα παρατηρούν με προσοχή τις εξελίξεις στην Ουάσιγκτον, αλλά και στις Βρυξέλλες, καθώς βασικός στόχος της Τουρκίας είναι να μην της επιβληθούν κυρώσεις τους επόμενους μήνες.
Η πιθανότητα όμως της επιβολής των κυρώσεων CAATSA για την αγορά και τη χρήση των S-400 δημιουργεί ανησυχία στην Τουρκία. Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως, σε συνδυασμό με μια πιθανή λίστα κυρώσεων της Ε.Ε. κατά της Τουρκίας, θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα το εφιαλτικό σενάριο για την οικονομία της χώρας και τις σχέσεις της με τη Δύση.
«Αν επιβληθούν κυρώσεις, τότε θα χειροτερέψουν οι σχέσεις της Ε.Ε. με την Τουρκία, που ήδη είχαν χάσει τον προσανατολισμό τους.
Σε περίπτωση που η Αγκυρα καταφέρει να προχωρήσει τις σχέσεις της με την Ε.Ε., αυτό θα της δώσει δυνατότητα ευελιξίας όταν θα έχει να αντιμετωπίσει τον Τζο Μπάιντεν. Σε περίπτωση όμως αποτυχίας και επιβολής κυρώσεων, τότε θα πρέπει να αντιμετωπίσει μόνη της τον Μπάιντεν», αναφέρει σε άρθρο του ο πολιτικός αναλυτής της Hurriyet Σεντάτ Εργκίν.
