Εως τα τέλη Φεβρουαρίου αναμένεται να έχει «ανέβει» η πλατφόρμα στην οποία οι Ελληνες του εξωτερικού θα μπορούν να εγγραφούν προκειμένου να μπορέσουν στις επόμενες εκλογές, όποτε και αν αυτές πραγματοποιηθούν στην Ελλάδα, να ψηφίσουν από τον τόπο διαμονής τους. Με την εφαρμογή των διατάξεων του νόμου 4648/19 για την ψήφο των αποδήμων αίρεται μια αδικία για τους Ελληνες του εξωτερικού, καθώς όλοι οι άλλοι Ευρωπαίοι πολίτες (πλην των Ιρλανδών) μπορούν να ψηφίσουν από όπου και αν βρίσκονται στον κόσμο, ακόμα και αν απλώς τύχει να λείπουν για διακοπές την ημέρα που διεξάγονται οι εκλογές στη χώρα τους.
Πηγές του υπουργείου Εσωτερικών εκτιμούν ότι οι Ελληνες του εξωτερικού οι οποίοι θα θελήσουν να εγγραφούν και να ψηφίσουν μπορεί να φτάσουν τις 300.000, ωστόσο ο ακριβής αριθμός τους θα φανεί μόνο εφόσον προχωρήσει η διαδικασία. Αξίζει να σημειωθεί ότι προς το παρόν δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός για την εγγραφή Ελλήνων του εξωτερικού, ωστόσο, όπως έχει επισημάνει ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης, πρέπει η διαδικασία να ολοκληρωθεί σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών, όπως συμβαίνει και για τους εκλογείς εντός Ελλάδας.
Η πλατφόρμα εγγραφής είναι «σχεδόν έτοιμη», αναφέρουν πηγές του υπουργείου, ωστόσο πριν βγει στον «αέρα» πρέπει να συνδεθεί με άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου προκειμένου πολλά από τα έγγραφα που χρειάζονται να μπορούν να αναζητηθούν από το ίδιο το σύστημα.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, δικαίωμα να ψηφίσουν στις επόμενες ελληνικές εθνικές εκλογές από τον τόπο διαμονής τους έχουν όσοι Ελληνες υπήκοοι βρίσκονται για οποιονδήποτε λόγο στο εξωτερικό αλλά μπορούν να αποδείξουν ότι τα τελευταία 35 χρόνια έμειναν μονίμως και συνεχόμενα για δύο τουλάχιστον χρόνια στην Ελλάδα. Αυτό μπορεί να πιστοποιηθεί με διάφορους τρόπους, όπως έγγραφο υπηρέτησης στον στρατό, ένσημα από ΕΦΚΑ, τίτλος σπουδών από ελληνικό ΑΕΙ και άλλα.
Ο στόχος του νομοθέτη ήταν σε αυτή την περίπτωση να μπορούν να ψηφίσουν κυρίως οι άνθρωποι που τα τελευταία χρόνια αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν λόγω της οικονομικής κρίσης και σε κάθε περίπτωση εκείνοι που συνεχίζουν να έχουν δεσμούς με τη χώρα. Σημαντικό στοιχείο για τον σχεδιασμό της όλης διαδικασίας θα αποτελέσει ο αριθμός αλλά και ο τόπος διαμονής όσων εκδηλώσουν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν στη διαδικασία, και τελικά πληρούν τις προϋποθέσεις, οπότε και θα αποτελέσουν «το εκλογικό σώμα των Ελλήνων του εξωτερικού».
Η ψηφοφορία θα πραγματοποιείται με αυτοπρόσωπη παρουσία σε εκλογικά τμήματα τα οποία θα δημιουργηθούν ανά τον κόσμο υπό την εποπτεία του ελληνικού υπουργείου Εσωτερικών. Για τη δημιουργία εκλογικού τμήματος σε μια περιοχή θα πρέπει, σύμφωνα με τη νομοθεσία, να υπάρχουν τουλάχιστον 40 ψηφοφόροι. Με βάση λοιπόν τον αριθμό των ψηφοφόρων που θα συγκεντρωθούν, θα συγκροτηθούν τα εκλογικά τμήματα. Σε κάθε περίπτωση, όποιος δηλώσει την πρόθεσή του να ψηφίσει από τον τόπο διαμονής του, αυτομάτως απεμπολεί το δικαίωμά του να ψηφίσει στην Ελλάδα.
Το υπουργείο Εσωτερικών αποσυνδέει την ενεργοποίηση της εφαρμογής από την πιθανότητα διενέργειας πρόωρων εκλογών, διαψεύδοντας σχετικές φήμες. Αλλωστε, όταν τον Δεκέμβριο του 2019 ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος με μεγάλη πλειοψηφία στη Βουλή (επί 296 παρόντων βουλευτών, υπέρ της αρχής του νομοσχεδίου ψήφισαν 288 έναντι 7 κατά και ενός «παρών»), είχε αναφερθεί ότι η σχετική πλατφόρμα θα είναι έτοιμη εντός δύο μηνών. Τον Δεκέμβριο του 2020, ο τότε αρμόδιος υφυπουργός Στέλιος Πέτσας υπέγραψε την έγκριση προγράμματος επικοινωνιακής προβολής, ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ, ωστόσο έκτοτε δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία σχετική ενέργεια.
«Εχουμε πολλά να συνεισφέρουμε»
Χαρά, μεγάλο ενδιαφέρον αλλά και πλήρη άγνοια δηλώνουν τρεις Eλληνίδες που ζουν και δουλεύουν στο εξωτερικό στο άκουσμα της είδησης ότι θα έχουν το δικαίωμα να ψηφίσουν στις επόμενες εθνικές εκλογές χωρίς να χρειαστεί να ταξιδέψουν πίσω στην πατρίδα τους. Την έκπληξη και το αίσθημα δικαίωσης, αφού «όλοι οι ξένοι φίλοι μου ψηφίζουν στις εκλογές των χωρών τους από εδώ», διαδέχεται ο προβληματισμός για την Αρχοντή Κοντή, η οποία ζει και εργάζεται στο Λονδίνο ως senior account manager marketing. Η πρώτη της αντίδραση είναι «και βέβαια, γιατί να μην έχουμε και εμείς γνώμη για το “πού” θέλουμε να γυρίσουμε, εφόσον γυρίσουμε». Ομως παραδέχεται ότι θεωρεί δίκαιο το αντεπιχείρημα «γιατί να αποφασίσεις εσύ για την Ελλάδα αφού δεν ζεις εδώ». «Αναρωτιέμαι όμως γιατί αυτοί που ζουν στην Ελλάδα δεν πάνε να ψηφίσουν», λέει. «Από την άλλη, ούτε εδώ μπορώ να ψηφίσω, γιατί δεν έχω αγγλικό διαβατήριο», συμπληρώνει. «Πάντως, επειδή εδώ στο Λονδίνο υπάρχουν πολλοί Ελληνες που είναι κομματικά οργανωμένοι, τα αντίστοιχα κόμματα στην Ελλάδα δεν πρέπει να βγάζουν συμπεράσματα για το τι θα κάνουμε, γιατί θα εκπλαγούν», καταλήγει.
Η Χρύσα Παπαστάθη, γιατρός, έχει δουλέψει στη Γαλλία και στην Αγγλία και τώρα είναι διευθύντρια του τμήματος για τον διαβήτη και την παχυσαρκία στο νοσοκομείο του Νεσατέλ στην Ελβετία. Βρίσκει εξαιρετική την ιδέα να μπορούν να ψηφίσουν οι νεομετανάστες Ελληνες εκεί που μένουν. Οι άνθρωποι οι οποίοι έφυγαν από την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι άνθρωποι με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, που είναι θετικό να έχουν λόγο για την Ελλάδα. «Φύγαμε όχι μόνο για τη δουλειά, αλλά και γιατί δεν ταιριάζαμε πολύ με τη νοοτροπία που επικρατεί στην Ελλάδα», εξηγεί η κ. Παπαστάθη. «Εχουμε ζήσει διαφορετικά μοντέλα, έχουμε εμπειρίες και είμαστε πολιτικοποιημένοι, μπορούμε να συμβάλουμε στην πρόοδο της χώρας. Η δυνατότητα να ψηφίζεις από τον τόπο διαμονής –γιατί, κακά τα ψέματα, δύσκολα παρατάς τα πάντα για να έρθεις στην Ελλάδα την ημέρα των εκλογών– δίνει τη δυνατότητα σε κάποιους ανθρώπους που βλέπουν ότι τα πράγματα μπορούν να γίνουν κι αλλιώς να διαλέξουν και ανθρώπους που ενδεχομένως θα μπορέσουν να τα κάνουν αλλιώς. Το δικαίωμα του εκλέγειν μας επανεισάγει στην ελληνική κοινωνία, στην οποία έχουμε πολλά να συνεισφέρουμε».
Η Ιωάννα Στ., τεχνολόγος τροφίμων με εξειδίκευση στα γαλακτοκομικά, δούλεψε για λίγο στην Ελλάδα και μετά έφυγε για την Ολλανδία όπου βρήκε δουλειά. Οταν διορίστηκε σε μια ελληνική δημόσια υπηρεσία, επέστρεψε για λίγους μήνες. «Οι συνθήκες όμως ήταν πολύ κακές», θυμάται, κι έτσι με την πρώτη ευκαιρία επέστρεψε στην Ολλανδία. Σήμερα ζει και εργάζεται στην Ουτρέχτη. Θυμάται ακόμα πόσο θυμωμένη αισθάνθηκε στο δημοψήφισμα το 2015: «Εμάς που μας “έκαιγε” άμεσα, που ζούσαμε έξω και θα μας επηρέαζε η απόφαση άμεσα, δεν μπορούσαμε να έχουμε λόγο». Θεωρεί εξαιρετικό το να μπορεί να ψηφίσει χωρίς να χρειαστεί να ταξιδέψει στην Ελλάδα. «Θέλω να έχω λόγο σε αυτό που θα διαμορφωθεί στην Ελλάδα, σε αυτό που θα ζήσω εφόσον γυρίσω», καταλήγει.
