Oταν η Αγκελα Μέρκελ έμπαινε σε ένα χώρο, το πρώτο που έβλεπε κανείς ήταν πολλούς ψηλούς άνδρες γύρω της. Ενα τείχος από ογκώδεις σωματοφύλακες και επιβλητικούς στενούς συνεργάτες της –όπως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ και ο σύμβουλός της για ευρωπαϊκά θέματα Ούβε Κορσέπιους– έκρυβε τη μικροσκοπική καγκελάριο με τα παλ κοστούμια και το αδέξιο χτένισμα.
Διαβάστε ακόμη: Ο Αλέξης Τσίπρας γράφει στην «Κ» για τη σχέση του με τη Μέρκελ
Η εικόνα ήταν απατηλή. Διαψεύδοντας όλες τις προβλέψεις, η καγκελάριος της Γερμανίας συμπλήρωσε τέσσερις θητείες, κράτησε την Ευρώπη ενωμένη, ξεπέρασε τρεις σοβαρές κρίσεις (την κρίση στην Ευρωζώνη, την προσφυγική και την πανδημία) και κατόρθωσε ταυτόχρονα να διατηρήσει αλώβητη τη γερμανική οικονομία, με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και χαμηλή ανεργία.
Γράφουν ειδικά για την «Κ»: Αλέξης Τσίπρας, Παναγιώτης Πικραμμένος, Ευάγγελος Βενιζέλος, Γιώργος Προβόπουλος, Σωτήριος Ρίζος, Τίμοθι Γκάρτον Ας, Χρύσανθος Λαζαρίδης, Πέτερ Σόοφ, Μίκαελ Μάρτενς, Γιάσκα Μουνκ, Μάρκους Γουόκερ
Συνέντευξη με τον Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, πρώην αντικαγκελάριο και πρώην πρόεδρο του SPD
Η Ελλάδα βρέθηκε πολλές φορές μπροστά της, κυρίως στην ευρωκρίση και στο προσφυγικό κύμα του 2015. Η ίδια παραδέχθηκε ότι η πρώτη ήταν η δυσκολότερη στιγμή της σταδιοδρομίας της, επειδή «ζήτησε τόσο πολλά από τους Ελληνες». Κλήθηκε να συνεργαστεί με οκτώ διαφορετικούς Ελληνες πρωθυπουργούς και να εξευμενίσει μια κοινή γνώμη που έπνεε μένεα εναντίον της λόγω της εμμονής του Βερολίνου στην πολιτική λιτότητας και την ενίοτε τιμωρητική διάθεση απέναντι στη χώρα μας.
H Mέρκελ φεύγει από την εξουσία χωρίς να έχει να παρουσιάσει ένα εμβληματικό έργο, κάτι αντίστοιχο του μεταπολεμικού οικονομικού θαύματος του Κόνραντ Αντενάουερ, της Ostpolitik του Βίλι Μπραντ, της επανένωσης των δύο Γερμανιών του Χέλμουτ Κολ, έστω της μεταρρυθμιστικής ατζέντας 2010 του Γκέρχαρντ Σρέντερ. Ηταν τελικά μια μεγάλη πολιτικός που πετύχαινε μικρούς στόχους μέσα από μεγάλους συμβιβασμούς; Μια ισορροπίστρια που έβρισκε τη χρυσή τομή ανάμεσα σε αντικρουόμενα συμφέροντα, ευρωπαϊκά και εθνικά; Ή της έλειπαν το μακρόπνοο όραμα, η αποφασιστικότητα και η φιλοδοξία να οικοδομήσει μια στιβαρή υστεροφημία; Τι κληροδοτεί η απόσυρσή της από την πολιτική στη Γερμανία, στην Ελλάδα και την Ευρώπη; Στα ερωτήματα αυτά επιχειρεί να απαντήσει το αφιέρωμα που κρατάτε στα χέρια σας. Οι απαντήσεις ποικίλλουν, ακριβώς επειδή η αποτίμηση της κληρονομιάς της είναι αντιφατική.
Ηταν η Γερμανίδα καγκελάριος το τελευταίο προπύργιο της ελεύθερης Δύσης; «Ας αφήσουμε τις υπερβολές», είπε η ίδια με σεμνότητα και πλήρη αυτογνωσία. Και όταν ρωτήθηκε αν αποχωρεί από τον θώκο «με ήσυχη τη συνείδησή της», απάντησε ξερά: «Ναι».
Κώστας Καραμανλής
Ο Κώστας Καραμανλής γνώριζε την Αγκελα Μέρκελ από το Λαϊκό Κόμμα πριν ακόμη γίνει πρωθυπουργός. Στα πρώτα χρόνια της πρωθυπουργίας του η σχέση τους ήταν ανέφελη. Η Μέρκελ τον επισκέφθηκε στη Ραφήνα τον Ιούλιο του 2007, αλλά η οριστική ματαίωση της αγοράς των Eurofighter «πάγωσε» τις σχέσεις τους. Αυτές διακόπηκαν όταν η καγκελάριος απέδωσε σοβαρές ευθύνες για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό στην κυβέρνηση Καραμανλή.
Γιώργος Παπανδρέου
Η «χημεία» του Γιώργου Παπανδρέου με την Αγκελα Μέρκελ ήταν καλή, αλλά η καγκελάριος δυσκολεύτηκε να αποδεχθεί γρήγορα ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός είχε δίκιο όταν ζητούσε να δημιουργηθεί «ευρωπαϊκός μηχανισμός». Η σχέση διαταράχθηκε όταν κατά τη συνάντηση με τον Σαρκοζί στις Κάννες η Μέρκελ δεν υποστήριξε τον Παπανδρέου σχετικά με το δημοψήφισμα, παρότι είχε ενημερωθεί ότι η Αθήνα προχωρούσε σε αυτή την κατεύθυνση.
Λουκάς Παπαδήμος
Ο Λουκάς Παπαδήμος ανέλαβε πρωθυπουργός στις 11 Νοεμβρίου 2011 και μέσα στους επόμενους μήνες ολοκλήρωσε την αναδιάρθρωση του χρέους, που εξασφάλισε την αποφυγή της πτώχευσης και παραμένει η μεγαλύτερη στον κόσμο ιστορικά. Η σχέση του με την Αγκελα Μέρκελ ήταν εποικοδομητική και ειλικρινής.
Παναγιώτης Πικραμμένος
Ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός Παναγιώτης Πικραμμένος (Μάιος-Ιούνιος 2012) θυμάται ότι την καγκελάριο Μέρκελ ανησυχούσε η άνοδος της Χρυσής Αυγής, ενώ ταυτόχρονα εξέφραζε παράπονα για τη δυσκολία συνεννόησης που είχε με Ελληνες πολιτικούς. Τον διαβεβαίωσε, όμως, ότι ήταν αποφασισμένη να υποστηρίξει την Ελλάδα.
Αντώνης Σαμαράς
Παρά την αντιμνημονιακή αντιπολίτευση, ο Αντώνης Σαμαράς ανέπτυξε αμέσως άριστη συνεργασία με την Αγκελα Μέρκελ όταν ανέλαβε πρωθυπουργός, το 2012. Η στέρεα σχέση δομήθηκε επάνω στη σοβαρότητα της διακυβέρνησης. Ωστόσο, το Βερολίνο δεν προσέφερε την κρίσιμη πολιτική στήριξη που απαιτούνταν για να «κλείσει» η περίφημη «πέμπτη αξιολόγηση», με αποτέλεσμα να καταστεί σαφές ότι η Ευρώπη και η Γερμανία είχαν προεξοφλήσει πως οι εκλογές θα οδηγήσουν σε νέα κυβέρνηση στην Ελλάδα.
Αλέξης Τσίπρας
Ο σκληρότερος πολιτικός πολέμιος της Αγκελα Μέρκελ εξελίχθηκε στον πρωθυπουργό με τον οποίο αναπτύχθηκε ίσως η καλύτερη συνεννόηση και μια σχέση συνεργασίας και εμπιστοσύνης. Η Γερμανίδα καγκελάριος λέγεται ότι είχε προβλέψει ότι ο Τσίπρας διαθέτει λογική και πραγματισμό και γι’ αυτό πίστευε ότι σύντομα θα διαχειριστεί με ευελιξία και εφευρετικότητα τις αναγκαιότητες της συμμετοχής της Ελλάδας στην Ευρώπη. Επαληθεύτηκε στις προβλέψεις της, με αποκορύφωμα την αίσια έκβαση της 17ωρης διαπραγμάτευσης του 2015.
Κυριάκος Μητσοτάκης
Οταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναδείχθηκε πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας στις αρχές του 2016, η Αγκελα Μέρκελ τήρησε συγκρατημένη στάση απέναντί του, παρά την κοινή πολιτική καταγωγή, καθώς δεν ήθελε μια ένθερμη υποδοχή να παρερμηνευθεί ως υπονόμευση του Αλέξη Τσίπρα. Τα τελευταία δύο χρόνια οι σχέσεις τους περιγράφονται καλές, ενώ η στήριξη της καγκελαρίας στην Ελλάδα επαληθεύθηκε στην πράξη, με αποκορύφωμα την πριμοδότηση της Ελλάδας με το Ταμείο Ανάκαμψης.
