Οι γεωπολιτικές και στρατηγικές συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία είναι τεράστιες. Ο «πόλεμος της γενιάς μας» σηματοδοτεί το τέλος της μεταψυχροπολεμικής διευθέτησης και την επιστροφή στο μέλλον. Ενα μέλλον που θυμίζει το πιο οδυνηρό παρελθόν. Η συστημική πόλωση που μάθαμε να αποκαλούμε Ψυχρό Πόλεμο επιστρέφει όχι ως φάρσα αλλά ως επώδυνη πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που συγκροτείται από τον βίαιο αναθεωρητισμό μιας χώρας που θεωρεί ότι μια χώρα –η Ουκρανία– δεν έχει δικαίωμα ύπαρξης.
Η επιθετική απόρριψη της υφιστάμενης αρχιτεκτονικής αυξάνει γεωμετρικά το κόστος των διαθέσιμων επιλογών, ιδιαίτερα για παίκτες όπως η Τουρκία, που εδώ και καιρό προβάλλει τον δικό της περιφερειακό αναθεωρητισμό και προσπαθεί να χειραφετηθεί από τη Δύση και να επαναδιαπραγματευτεί τη θέση της στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν.
Είναι αρκετές και αρκετοί αυτοί που προβλέπουν ότι η ρωσική στρατηγική επέλαση θα λειτουργήσει ως υπόδειγμα για την Αγκυρα. Είναι πιθανόν, αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Η Τουρκία δεν είναι Ρωσία και δεν πρόκειται να γίνει. Τουλάχιστον όχι σύντομα. Και οι περιφερειακοί συσχετισμοί σκληρής ισχύος δεν την ευνοούν. Γαλλία, Αίγυπτος, Ισραήλ, Ελλάδα, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεν είναι παράγοντες που θα προσαρμοστούν στις νεο-οθωμανικές προτιμήσεις του καθεστώτος Ερντογάν. Και σε μια συγκυρία στρατηγικής πόλωσης και ανταγωνισμού, η Ρωσία ίσως δεν είναι τόσο ελκυστικός εταίρος όσο φάνταζε πριν από λίγο καιρό.
Η καταδίκη της ρωσικής επέμβασης από την Αγκυρα ήταν το εύκολο βήμα. Το πραγματικά δύσκολο θα είναι η ευθυγράμμιση με τη Δύση στην επιβολή κυρώσεων.
Η Αγκυρα όμως είναι σε σχέση εξάρτησης από τη Μόσχα. Στη Συρία, ο ρόλος της Ρωσίας είναι κρίσιμος για να παραμείνουν αδρανείς οι κουρδικές επιδιώξεις, ενώ στη Λιβύη η Ρωσία βοηθάει να διατηρηθεί μια κατάσταση πραγμάτων που ευνοεί την τουρκική εμπλοκή. Η οικονομική διάσταση της εξάρτησης δεν είναι λιγότερο σημαντική. Οι ρωσικές τουριστικές ροές είναι κρίσιμες για την αναζωογόνηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Τουρκίας, ενώ η ρωσική αγορά είναι ζωτικής σημασίας για τις τουρκικές εξαγωγές και τις μεγάλες τουρκικές κατασκευαστικές επιχειρήσεις και δεν μπορούν να υποκατασταθούν εύκολα ή γρήγορα.
Η καταδίκη της ρωσικής επέμβασης από την Αγκυρα ήταν το εύκολο βήμα. Το πραγματικά δύσκολο θα είναι η ευθυγράμμιση με τη Δύση στην επιβολή κυρώσεων. Αν επιχειρήσει να κρατήσει ουδέτερη στάση θα καταρρεύσει όλη η προσπάθεια επαναπροσέγγισης με την Ουάσιγκτον και την Ευρώπη. Δεν υπάρχει χώρος για λογικές «επιτήδειου ουδέτερου». Ως προς την ουσία της τουρκικής στρατηγικής στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως αυτή έχει ξεδιπλωθεί το τελευταίο διάστημα, δεν πρόκειται να διαφοροποιηθεί. Στον βαθμό όμως που το διακύβευμα είναι το δυτικό μέτωπο να παραμείνει αρραγές, δεν αποκλείεται να δούμε μια μείωση της έντασης και της τοξικής ρητορικής. Μία κρίση στη Μεσόγειο θα ήταν δώρο θεού για τη Μόσχα αλλά θα εξαντλούσε τις ανοχές της Δύσης απέναντι στην Αγκυρα. Είναι απίθανο να κάνει τέτοιο λάθος η τελευταία. Βεβαίως, η όποια ηρεμία θα είναι συγκυριακή.
* Ο κ. Κώστας Υφαντής είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, διευθυντής του ΙΔΙΣ.
Live: Τρίτη ημέρα πολέμου στην Ουκρανία – Όλες οι εξελίξεις
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
