Αυτό που κάνουν μεγάλες χώρες ανά τον πλανήτη επιδιώκει εδώ και ένα χρόνο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος έχει δημιουργήσει την ειδική γραμματεία Foresight –ελληνιστί προβλέψεων– που στόχο έχει να αναλύσει τις μελλοντικές απειλές και τεκτονικές ανακατατάξεις, παγκοσμίως, και τον αντίκτυπό τους στην Ελλάδα. Η γενική γραμματεία, υπό τον Γιάννη Μαστρογεωργίου, ο οποίος είναι σε στενή συνεργασία με τον γενικό διευθυντή του πρωθυπουργού Γρηγόρη Δημητριάδη και τον υπουργό Επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη, ετοίμασε έναν αναλυτικό φάκελο με την ονομασία «Megatrends 2040», ο οποίος βρίσκεται στα χέρια του πρωθυπουργού και αποτυπώνει τους μεγάλους μεσοπρόσθεσμους και μακροπρόθεσμους κινδύνους που θα αντιμετωπίσει ο πλανήτης.
Η «Κ» παρουσιάζει σήμερα τα σημαντικότερα συμπεράσματα που περιλαμβάνει ο φάκελος, πολλά από αυτά καθόλου αισιόδοξα, τα οποία απαιτούν συντονισμένη εθνική δράση σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον που όπως φαίνεται θα αλλάξει ακόμα δραματικότερα στο άμεσο μέλλον. Οι τάσεις, πολλές από τις οποίες δεν φανταζόμαστε καν, παρουσιάστηκαν στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο και μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν τον κίνδυνο λειψυδρίας, ακραίες ξηρασίες, εκατομμύρια μεταναστών λόγω της κλιματικής αλλαγής και αφανισμό επαγγελμάτων. Ας δούμε τις σημαντικότερες νέες προκλήσεις:
• Κλιματική αλλαγή: Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις, η αύξηση της θερμοκρασίας παγκοσμίως θα φθάσει τον 1,5 βαθμό κατ’ ελάχιστον έως το 2050. Μάλιστα, η πρώτη τέτοιου βαθμού αύξηση της θερμοκρασίας θα γίνει αντιληπτή τα επόμενα πέντε χρόνια. Κάθε αύξηση 0,5 βαθμού θα αυξάνει την ένταση και την πυκνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως πυρκαγιές, τυφώνες, ξηρασία και πλημμυρικά φαινόμενα. Η αύξηση της στάθμης της θάλασσας θα επιφέρει μεγάλα κύματα μεταναστευτικών ροών, επηρεάζοντας την ποιότητα της υγείας, την ανάπτυξη, τη διατροφική κατάσταση του ανθρώπου. Την τελευταία δεκαετία μόνο 23 εκατ. άνθρωποι κατά μέσον όρο κάθε χρόνο ξεκίνησαν τον δρόμο της μετανάστευσης εξαιτίας κλιματολογικών συνθηκών. Εως το 2050 υπολογίζεται ότι 200 εκατ. άνθρωποι θα βρίσκονται στην ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας εξαιτίας καιρικών φαινομένων. Στην Ελλάδα ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής θα είναι έντονος. Η χώρα μας θα επηρεαστεί έντονα (τουρισμός, υποδομές, πόλεις) από την αύξηση των παγκόσμιων επιπέδων της θάλασσας και θα ανακύψουν θέματα ασφάλειας τροφίμων και επιπτώσεων στις παράκτιες περιοχές.
Παρουσιάζονται δυσμενή σενάρια με τα οποία ενδεχομένως να βρεθούμε αντιμέτωποι μέχρι το 2040, από τη λειψυδρία και τη μετανάστευση μέχρι τη μεγάλη γήρανση του πληθυσμού.
• Λειψυδρία και ασφάλεια τροφίμων. Ηδη σε διάφορα μέρη της Ευρώπης παρατηρείται πίεση στο ύψος της στάθμης ταμιευτήρων και αυτό αναμένεται να ενταθεί. Το φαινόμενο αυτό επηρεάζει εξίσου και την Ε.Ε., καθώς θα επιφέρει έλλειψη σε προϊόντα και αύξηση στις τιμές. Πάνω από 40% των εισαγόμενων αγροτικών προϊόντων στην Ε.Ε. είναι εκτεθειμένα σε ενδεχόμενες συνθήκες ξηρασίας έως το 2050. Υπολογίζεται ότι το κόστος της λειψυδρίας στην ευρωπαϊκή οικονομία θα φθάσει στα 65 δισ. έως το 2100 ετησίως. Η παγκόσμια ζήτηση για κάθε είδος φυσικών πόρων έχει αυξηθεί δέκα φορές κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα και αναμένεται να διπλασιαστεί ξανά έως το 2030, σε σύγκριση με το 2010. Στην Ελλάδα το 80%-85% των υδάτινων πόρων, από επίγειους και υπόγειους ταμιευτήρες, δαπανάται για την άρδευση καλλιεργειών.
• Η τεχνολογία ως καταλύτης της εργασίας. Ο αριθμός των διασυνδεδεμένων συσκευών στον κόσμο αναμένεται να εκτιναχθεί από τα 30 δισ. το 2020 στα 200 δισ. το 2030. Η καθολική διασυνδεσιμότητα δημιουργεί τεράστιες ευκαιρίες δημιουργίας προϊόντων, υπηρεσιών, επιχειρηματικών και βιομηχανικών μοντέλων εξέλιξης, καθημερινότητας και ζωής, και επιφέρει ραγδαίες αλλαγές στην απασχόληση. Επαγγέλματα θα χαθούν και πολλά άλλα θα δημιουργηθούν μέσα στα επόμενα χρόνια. Το 2018 στην Ε.Ε., σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, το 14% των απασχολουμένων αντιμετώπισε κίνδυνο απώλειας θέσης απασχόλησης εξαιτίας της τεχνολογίας. Τα νέα επαγγέλματα που θα δημιουργηθούν θα απαιτούν και νέες δεξιότητες. Η πρόκληση της προετοιμασίας πολιτών, θεσμών και επιχειρήσεων είναι τεράστια για τις κυβερνήσεις, γιατί διαφορετικά οι ανισότητες και η κοινωνική συνοχή θα δοκιμαστούν.
• Δημογραφικές ανισορροπίες: Το 2050 η Ελλάδα εκτιμάται ότι θα βρίσκεται στην 4η θέση παγκοσμίως με τη μεγαλύτερη συρρίκνωση του πληθυσμού σε παραγωγική ηλικία, ενώ θα υποστεί τη μεγαλύτερη μείωση του συνολικού δείκτη παραγωγικότητας στην Ε.Ε. λόγω των επιπτώσεων της γήρανσης του πληθυσμού της. Θα υπάρξουν επιπτώσεις στην απασχόληση και την οικονομική ανάπτυξη, στη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών και των συστημάτων υγείας και συνταξιοδότησης, ενώ θα παραστεί ανάγκη για νέες υπηρεσίες και προϊόντα εστιασμένα κυρίως στις μεγαλύτερες ηλικίες. Ολα αυτά απαιτούν δράση από τώρα και ένα νέο εθνικό σχέδιο.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
