Τίποτα πλέον δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο, καθώς κεκτημένα γενεών γκρεμίζονται εν ριπή οφθαλμού. Η τριπλή κρίση –οικονομική, πανδημική και ενεργειακή– ξαναχαράσσει τον παγκόσμιο χάρτη, γιγαντώνοντας τις ήδη τεράστιες προϋπάρχουσες ανισότητες. Η απειλή είναι άμεση τόσο για τη βιωσιμότητα του πλανήτη από μια πυρηνική καταστροφή όσο και για την επιβίωση των μειονεκτούντων από την επισιτιστική ανασφάλεια. Η ανησυχητική αύξηση των ποσοστών της Ακροδεξιάς στις γαλλικές εκλογές και ο ζοφερός πόλεμος στην Ουκρανία μάς ωθούν να επανεξετάσουμε την πολιτική, τον ρόλο μας ως πολίτες, την ίδια τη ζωή. Ξαναζούμε την εποχή των άκρων, όπως θα έλεγε και ο μεγάλος ιστορικός Ερικ Χόμπσμπαουμ.
Ομως η δική μας εποχή των άκρων έχει και μια άλλη διάσταση: την ελληνική της διάσταση, η οποία απαιτεί απαγκίστρωση από ακρότητες και πίστη στη μετριοπάθεια και στην προοδευτικότητα. Η διαχείριση της τριπλής κρίσης στη χώρα μας υπήρξε αποτυχής, οδηγώντας τους πολίτες στην αποστασιοποίηση από την πολιτική. Οι αντιπολιτεύσεις αρχικά συναγωνίζονταν στο ποια θα πρωτο-σκίσει τα μνημόνια, ενώ όταν κατακτούσαν την εξουσία ανταγωνίζονταν στο ποια θα τα πρωτο-εφαρμόσει. Κομβικά χαρτοφυλάκια αναλήφθηκαν από υπουργούς που θεωρούνται ακραίοι ακόμη και από τους ίδιους τους ψηφοφόρους των κυβερνήσεων που τους διόρισαν. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση της Ν.Δ. απέτυχε σε θεμελιώδεις τομείς, όπως στο υπουργείο Υγείας με την κακοδιαχείριση της πανδημίας, στο υπουργείο Εσωτερικών με την εγκατάλειψη των πληγέντων φυσικών καταστροφών και στο υπουργείο Ανάπτυξης με μια ισχνή μεγέθυνση παρά τη διάθεση τεραστίων κοινοτικών πόρων. Από την άλλη, η πρόσφατη μνήμη της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ακόμη προκαλεί ταραχή και απορία για το τι θα γινόταν αν στην τωρινή συγκυρία πανδημίας – πολέμου είχαμε κλειστές τράπεζες, αναζητούσαμε δάνεια από τη Ρωσία και είχαμε την ίδια τραμπούκικη ηγεσία στα υπουργεία Υγείας και Εθνικής Αμυνας. Παρόλο που τόσο η Ν.Δ. όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ αυτοχαρακτηρίζονται κεντρώοι, δυστυχώς στο εσωτερικό και των δύο χώρων υπάρχουν ισχυροί θύλακοι ακροτήτων: ακραίων δεξιών και ακραίων λαϊκιστών, αντιστοίχως.
Η οποιαδήποτε σύγκριση για την ανεύρεση της καλύτερης από τις δύο τελευταίες διακυβερνήσεις υποβαθμίζει τις πραγματικές δυνατότητες της πατρίδας μας. Για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία εμφανίζεται ένας τρίτος δρόμος. Η εκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη επαναφέρει στο προσκήνιο το ανανεωμένο ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ, το οποίο είναι απαλλαγμένο από τις ακρότητες των άλλων χώρων και στις επόμενες εθνικές εκλογές θα παίξει ρόλο εγγυητή της μετριοπάθειας και της προόδου.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων θεωρεί ότι οι ανισότητες είναι τεράστιες, ενώ τα μεγαλύτερα θύματα της κρίσης είναι οι νέοι (πηγή: https://eteron.org/wp-content/uploads/2022/02/Research_Eteron.pdf). Μια χαμένη γενιά, χωρίς εργασία, που ξενιτεύεται και ζει δίχως ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Αυτή λοιπόν είναι η γενιά μας και διεκδικεί το μέλλον που της στερήθηκε.
Επίσης, οι πολίτες θεωρούν ότι η Κεντροαριστερά μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα αυτές τις αδικίες, μιας και η κυβέρνηση της Ν.Δ. δημιουργεί φτώχεια στους πολλούς και τεράστια αύξηση κερδών για τους εκλεκτούς επιχειρηματίες-μιντιάρχες, ενώ η πρόσφατη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ διοχέτευσε και αυτή ανασφάλεια και ανέχεια στους πολλούς και παρείχε υπερκέρδη σε ολίγους προνομιούχους. Αν υπάρχει κάτι χαραγμένο στη συλλογική μεταπολιτευτική μας μνήμη, είναι κάποιες καλύτερες εποχές προοδευτικού μετασχηματισμού. Αυτήν την ιστορική παρακαταθήκη έχει ανάγκη η δική μας γενιά να την αντανακλάσει στο παρόν και να χαράξει ένα περήφανο μέλλον, μαθαίνοντας από τα λάθη μας και αναλαμβάνοντας ευθύνη για τα πεπραγμένα προηγούμενων γενεών, ενώ πολλοί από τους πρωταγωνιστές εκείνων των εποχών μεταπήδησαν είτε στον ΣΥΡΙΖΑ είτε στη Ν.Δ. Αυτή η νέα γενιά δημοκρατών επέστρεψε και ζητάει τη δική της ευκαιρία.
Πάντα αρέσκονται οι πολιτικοί και οι αναλυτές να ισχυρίζονται ότι η παρούσα στιγμή είναι σπουδαία. Ομως τον τελευταίο καιρό, όντως τα γεγονότα γίνονται αυτομάτως Ιστορία, και μάλιστα γίνονται μια Ιστορία διττής φύσεως. Γίνονται Ιστορία διότι είναι σημαντικά γεγονότα που καθορίζουν μια ολόκληρη εποχή. Αλλά γίνονται και Ιστορία ως παρελθόν, διότι οι επιλογές μας κατά τη διάρκεια της τριπλής κρίσης καθορίζουν την ίδια μας τη ζωή, ειδάλλως γινόμαστε οι ίδιοι Ιστορία. Στην εποχή των άκρων είναι ανάγκη οι πολίτες να αφουγκραστούν το κάλεσμα της Ιστορίας, να ξεβολευτούν από την άνεση της αποχής και να αγωνιστούν δημοκρατικά για να συνδιαμορφώσουν ένα καλύτερο μέλλον, για μια πατρίδα του μέτρου, της προόδου, της δίκαιης ανάπτυξης, με ηγέτες τους νέους μιας χαμένης γενιάς.
* Ο κ. Θοδωρής Κουτμερίδης είναι αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης.
