«Ενώπιος ενωπίω» με ευρωπρόστιμο ύψους 180 εκατ. ευρώ για βοσκοτόπια χωρίς… ζώα και για την κατανομή τους σε κτηνοτρόφους χωρίς κανένα παραγωγικό προσανατολισμό τα έτη 2016-2019 βρίσκεται, σύμφωνα με πληροφορίες, η χώρα σε μια περίοδο κατά την οποία, μάλιστα, αναζητείται από την παρούσα κυβέρνηση εναγωνίως δημοσιονομικός χώρος προκειμένου νοικοκυριά και επιχειρήσεις να στηριχθούν έναντι της έκρηξης του ενεργειακού κόστους.
Το πρόβλημα έχει τις ρίζες του πίσω στο μακρινό 2012. Ομως οι «αστοχίες» που οδηγούν στα πρόθυρα καταλογισμών ύψους 180 εκατ. ευρώ διαπράχθηκαν επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Το δε χρονικό της υπόθεσης έχει ως εξής: Ολα ξεκίνησαν εξαιτίας του διαφορετικού ορισμού του βοσκότοπου στις μεσογειακές χώρες που περιλαμβάνει πέρα από τα χορτολίβαδα την ξυλώδη βλάστηση (χαμηλούς θάμνους και πουρνάρια), σε αντίθεση με τις βόρειες χώρες, όπου τα βοσκοτόπια αποτελούν κατά βάση λιβαδικές εκτάσεις με γρασίδι.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέμενε επί μακρόν ότι οι εκτάσεις με ξυλώδη βλάστηση δεν είναι επιλέξιμες για επιδοτήσεις και από το 2012 ζήτησε από την Ελλάδα να τις εξαιρέσει. Μάλιστα καταλόγισε στην Ελλάδα για την περίοδο 2009-2012 πρόστιμο 460 εκατ. ευρώ. Η Αθήνα, ως απάντηση στο πρόβλημα, όρισε για πρώτη φορά με νόμο, το 2014, τι είναι ακριβώς βοσκότοπος, περιλαμβάνοντας την ξυλώδη βλάστηση, ενώ άρχισε να εφαρμόζει μια κεντρική κατανομή των βοσκοτόπων που ήταν επιλέξιμα για τους κτηνοτρόφους ώστε να γίνεται σε όλους κατανομή με βάση τη λεγόμενη τεχνική λύση που προέβλεπε αναλογία ζώων και στρεμμάτων.Στον ίδιο νόμο περιελήφθη επίσης διάταξη σύμφωνα με την οποία θα γίνονταν διαχειριστικά σχέδια βόσκησης για την αξιοποίηση των βοσκοτόπων, τα οποία θα τελείωναν το 2016, ώστε να μην υπάρχουν κενά και παρερμηνείες για τη χρήση τους με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Παράλληλα, σε συνεργασία με άλλες μεσογειακές χώρες η Αθήνα πέτυχε το 2017 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να περιλάβει στον ορισμό του βοσκότοπου και την ξυλώδη βλάστηση (Omnibus).
Γίνεται αγώνας δρόμου προκειμένου να παρουσιαστούν διορθωτικές κινήσεις στην Κομισιόν, να επιτευχθεί συμβιβασμός και να μειωθούν οι καταλογισμοί.
Ενω αυτό όμως θα έπρεπε να σηματοδοτήσει το τέλος των όποιων «εντάσεων» με τις υπηρεσίες της Κομισιόν και η χώρα να προσαρμοστεί στο νέο καθεστώς, ως φαίνεται, κάτι τέτοιο δεν συνέβη: Αντιθέτως, σύμφωνα με πληροφορίες, την περίοδο 2016-2019 έγιναν τα εξής λάθη:
Αντί το 2017-2018 ο ΟΠΕΚΕΠΕ και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να ενσωματώσουν τις επιπλέον επιλέξιμες εκτάσεις ξυλώδους βλάστησης βοσκοτόπων που ο κανονισμός Omnibus επέτρεπε στη χώρα και να λάβουν όλοι οι κτηνοτρόφοι τις εκτάσεις που είχαν ανάγκη, συνεχίστηκε η λεγόμενη «τεχνική λύση». Παράλληλα υπήρξε, πιθανότατα, κατανομή εκτάσεων σε δήθεν παραγωγούς χωρίς ζώα, ενώ «μερίδιο» φαίνεται ότι πήραν και κάποιοι που δήλωναν πολύ μεγάλο αριθμό ανύπαρκτων ζώων.
Ως αποτέλεσμα, κατά τους ελέγχους που έγιναν το 2019 από τις υπηρεσίες της Ε.Ε., εκτιμήθηκε πως δεν έχουν γίνει τα απαιτούμενα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης και δεν αξιοποιούνται οι βοσκότοποι με ξυλώδη βλάστηση με ζώα και δρομολογήθηκε η διαδικασία πληρωμής του προστίμου των 180 εκατ. ευρώ.
Το θετικό είναι ότι σε νομικό επίπεδο η υπόθεση δεν έχει τελεσιδικήσει, και δεν αποκλείεται όταν παρουσιαστούν από την Αθήνα βελτιώσεις στις υπηρεσίες της Επιτροπής, να επιτευχθεί ένας συμβιβασμός και να μειωθούν οι καταλογισμοί. Θα πρέπει να επισημανθεί πως αυτό μπορεί να καταστεί εφικτό: Με βάση τον ορισμό του βοσκότοπου στον νόμο του 2014 που προαναφέρθηκε, είχε ασκηθεί από την Ελλάδα προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τους καταλογισμούς των 460 εκατ. ευρώ. Μάλιστα το 2020 με δύο αποφάσεις του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαίωσε την Αθήνα και επέβαλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επιστρέψει το σύνολο του ανωτέρω ποσού.
