Το ερευνητικό ενδιαφέρον για την πορεία της δυνητικής εκλογικής επιρροής των κομμάτων κατά τα πρώτα δυόμισι χρόνια της διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας παρέμεινε περιορισμένο, καθώς καταγράφηκαν μηδαμινές διακυμάνσεις από την κάλπη του 2019. Η εκλογή Ανδρουλάκη στο τέλος του 2021 φάνηκε να φέρνει –προσωρινά– μια σημαντική αλλαγή στη σχέση ισχύος μεταξύ των κομμάτων, καθώς το ΠΑΣΟΚ εμφάνισε σημαντική άνοδο της δύναμής του, κυρίως εις βάρος του ΣΥΡΙΖΑ.
Ωστόσο, στην πορεία του τελευταίου εξαμήνου οι έρευνες κοινής γνώμης καταγράφουν υποχώρηση του αρχικού ενθουσιασμού για το ΠΑΣΟΚ του Νίκου Ανδρουλάκη, εν μέρει δικαιολογημένη λόγω της στάσης αναμονής που τηρεί ο νέος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ τόσο ως προς τη δημόσια παρουσία του όσο και ως προς τη στρατηγική που θα ακολουθήσει μετά τις πρώτες κάλπες της απλής αναλογικής.
Την ίδια στιγμή καταγράφεται μια βελτίωση της απήχησης του ΣΥΡΙΖΑ, επίσης ερμηνεύσιμη στη βάση της επιλογής του Αλέξη Τσίπρα να διαχωρίσει τη θέση του από τη ρητορική στελεχών όπως ο Παύλος Πολάκης και της επανεφαρμογής της προνομιακής για τον ίδιο επικοινωνιακής τακτικής της προσέγγισης του μέσου ψηφοφόρου που πλήττεται από την ακρίβεια και την ανασφάλεια, και μάλιστα στον φυσικό χώρο του τελευταίου. Εχει κλείσει όμως οριστικά το αποτέλεσμα της άτυπης μάχης μεταξύ των δύο κομμάτων; Και αν όχι, τότε σε ποιο βαθμό μπορούμε να προβλέψουμε τις επιλογές των κομμάτων αναφορικά με τον σχηματισμό κυβέρνησης μετά τις επόμενες εκλογές;
Ο βαθμός συσπείρωσης του ΣΥΡΙΖΑ και η έκταση των εκροών του προς το ΠΑΣΟΚ μοιάζουν να είναι ο πλέον αστάθμητος παράγοντας στην εκτίμηση του αποτελέσματος των εκλογών που έρχονται. Παρά το γεγονός ότι σημαντικό ερώτημα για τους αναλυτές είναι η έκταση στην οποία ψηφοφόροι της Ν.Δ. θα επιλέξουν να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους για την κυβέρνηση Μητσοτάκη μη προσερχόμενοι στην κάλπη της απλής αναλογικής, αυτή η πηγή αβεβαιότητας δεν είναι σημαντική για την εκτίμηση του αποτελέσματος, καθώς οι διαρροές αυτές δεν θα μετρηθούν στην κατανομή των κοινοβουλευτικών εδρών ευθέως. Συνεπώς, η σχέση ισχύος μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ είναι η πλέον δυσχερής στην εκτίμηση αυτήν τη στιγμή και θα παραμείνει δυσχερής, καθώς οι τελικές επιλογές δύνανται να καθοριστούν ακόμα και την τελευταία στιγμή ως αποτέλεσμα κινήσεων των ηγεσιών των δύο κομμάτων.
Η αδυναμία πρόβλεψης των επιδόσεων των δύο κομμάτων δυσχεραίνει τις αποφάσεις τους εν όψει της βέβαιης αδυναμίας σχηματισμού μονοκομματικής κυβέρνησης μετά τις εκλογές της απλής αναλογικής. Είναι λογικό πως κανένα από τα δύο κόμματα δεν προβαίνει σε σαφείς τοποθετήσεις για την «επόμενη μέρα», διότι δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πόσο ψηλά ή πόσο χαμηλά θα βρεθεί σε σύγκριση με τις επιδόσεις του 2019. Παράλληλα, το γεγονός ότι το άθροισμα των δύο κομμάτων εκτιμάται ότι δεν θα δημιουργήσει συνθήκες μεγάλης υπεροχής εις βάρος της Ν.Δ., επιτρέπει στη Ν.Δ. να παρουσιάζει τον εαυτό της ως την αυτονόητη επιλογή διακυβέρνησης. Μοιραία λοιπόν τα τρία πολιτικά κόμματα μοιάζουν να οδηγούνται σε αδιέξοδο.
Το επικείμενο «μπλοκάρισμα» οφείλεται στο γεγονός ότι κανένα από αυτά δεν είναι διατεθειμένο να διαπραγματευθεί με τα υπόλοιπα δύο τις αρχικές θέσεις του για τον τύπο κυβέρνησης που επιθυμεί, ενώ η είσοδος στο Κοινοβούλιο έως και τεσσάρων μικρότερων κομμάτων μοιραία θα περιορίσει τα μαθηματικά του σχηματισμού πλειοψηφίας ακόμα και μετά από μια δεύτερη κάλπη, στην οποία θα εφαρμοστεί το εκλογικό σύστημα που ψήφισε η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Είναι ίσως ώρα τα επιτελεία των κομμάτων να μελετήσουν την ουσία των ευρημάτων των δημοσκοπήσεων πέρα από τα ίδια τα ποσοστά και τα δεκαδικά ψηφία, και να σχεδιάσουν, αν όχι και να δημοσιοποιήσουν, τα όρια διαπραγμάτευσής τους με τους αντιπάλους τους στη βάση του επικείμενου πολιτικού αδιεξόδου.
* Ο κ. Γιάννης Κωνσταντινίδης είναι αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας και σύμβουλος της εταιρείας Abacus Research.
