Την πρώτη του επίσημη επίσκεψη στο Κατάρ πραγματοποίησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, γεγονός που υποδηλώνει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των δύο πλευρών για την περαιτέρω ενίσχυση των διμερών σχέσεων, αλλά και τη δεδηλωμένη πρόθεση της Αθήνας να επενδύσει στις σχέσεις με τις χώρες του Κόλπου, ιδιαίτερα εν μέσω παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, κατά τη συνάντηση του κ. Μητσοτάκη με τον εμίρη του Κατάρ, σεΐχη Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι διαπιστώθηκε η κοινή βούληση για εμβάθυνση της συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας, καθώς και στους τομείς του τουρισμού, των υποδομών, της γεωργίας, του πολιτισμού, του αθλητισμού και των επιστημών.
Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων ο πρωθυπουργός επισήμανε την ανάγκη για την επικράτηση κλίματος σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή και την αποφυγή ενεργειών υπονόμευσης της ειρήνης εν μέσω της αναταραχής που έχει προκαλέσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, ενώ αναγνώρισε τον ρόλο του Κατάρ στην κρίσιμη για τα ελληνικά συμφέροντα περιοχή του Κόλπου και αναφέρθηκε στον σημαντικό ρόλο της Ντόχας και του εμίρη προσωπικά στη διαχείριση κρίσεων, όπως στο Τσαντ, στην Παλαιστίνη και στο Αφγανιστάν. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, κατά τη συνάντηση δόθηκε έμφαση στον τομέα της ενέργειας και στις δυνατότητες ενίσχυσης και συστηματοποίησης της συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα, δεδομένης της ηγετικής θέσης του Κατάρ στην παραγωγή φυσικού αερίου και της στρατηγικής της κυβέρνησης για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.
Η Ελλάδα, τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, λόγω της στρατηγικής θέσης της στην περιοχή και των υποδομών της, μπορεί να αποτελέσει γέφυρα του Κατάρ με την Ευρώπη, πύλη εισόδου ενέργειας για την ευρωπαϊκή αγορά, τόσο μέσω του σταθμού της Ρεβυθούσας όσο και μέσω της Αλεξανδρούπολης, ενώ ενημέρωσε τον εμίρη για την έξοδο της Ελλάδας στις 20 Αυγούστου από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, που ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο, καθώς και για τις επενδυτικές ευκαιρίες που προσφέρει η χώρα μας.
Το Κατάρ αντιπροσωπεύει σταθερά από το 2018 το ένα πέμπτο των ποσοτήτων LNG που φτάνουν στη Ρεβυθούσα, ποσότητες που κλείνονται μέσω της spot αγοράς. Αυτό που για πρώτη φορά εξετάζει η Ελλάδα, στο πλαίσιο των κατευθύνσεων που έχει δώσει προς τα κράτη-μέλη η Κομισιόν, είναι οι δυνατότητες μακροπρόθεσμων συμβολαίων. Το μικρό εμιράτο του Κόλπου διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο μετά τη Ρωσία και το Ιράν και είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός LNG παγκοσμίως. Διαθέτει την παραγωγή του κατά βάση με μακροχρόνια συμβόλαια 20ετούς διάρκειας, στα οποία η Ευρώπη είχε γυρίσει την πλάτη τα προηγούμενα χρόνια αφού μπορούσε να βρει φθηνά φορτία στη spot αγορά.
Η Αθήνα, εξετάζοντας τη λύση των μακροπρόθεσμων συμβολαίων, θα σταθμίσει το όφελος από τη διασφάλιση φθηνού αερίου σήμερα σε σχέση με την πιθανή μελλοντική ζημία όταν ισορροπήσει η αγορά.
Η στρατηγική απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο και η στενότητα που έχει προκαλέσει στην αγορά LNG υποχρεώνει την Ευρώπη και χώρες όπως η Γερμανία να στραφούν στο Κατάρ και να αποδεχθούν το ρίσκο των μακροπρόθεσμων συμβάσεων.
Η Ελλάδα, αν και δεν αντιμετωπίζει προβλήματα εφοδιασμού –όπως η Γερμανία–, αναζητάει μέσω του Κατάρ διέξοδο από τη στενότητα της αγοράς LNG και τις υψηλές τιμές αξιολογώντας το ρίσκο μιας μακροπρόθεσμης σύμβασης προμήθειας. Θα πρέπει, δηλαδή, να σταθμίσει το όφελος από τη διασφάλιση φθηνού αερίου σήμερα σε σχέση με τη ζημία που μπορεί να επωμισθεί όταν επέλθει ισορροπία στην αγορά και αποκλιμάκωση των τιμών.
Το ρίσκο της ΔΕΠΑ
Το ρίσκο αυτό μάλιστα θα πρέπει να το αναλάβει η εταιρεία που θα έρθει σε συμφωνία με την Qatar Energy, δηλαδή η ΔΕΠΑ, ο επικεφαλής της οποίας, Κωνσταντίνος Ξιφαράς, συνόδευσε τον πρωθυπουργό στο Κατάρ. Η spot αγορά LNG, όπως την περιγράφουν στην «Κ» άνθρωποι της αγοράς, γίνεται όλο και πιο στενή και αβέβαιη ως προς τις προμήθειες λόγω της συνεχιζόμενης γεωπολιτικής έντασης.
Τα φορτία στη διαδρομή από τον προμηθευτή μέχρι τον εισαγωγέα μπορεί να αλλάξουν πωλητή δύο και τρεις φορές, αλλά και κατεύθυνση, για να καταλήξουν σε αυτόν που θα προσφέρει την υψηλότερη τιμή. Τα συμβόλαια για φορτία που δεν έχουν προπληρωθεί κλείνονται με ρήτρες που επιτρέπουν στον πωλητή να αποζημιώσει με ένα μικρό ποσοστό τον αρχικό αντισυμβαλλόμενο και να τα παραδώσει σε αυτόν που θα προσφέρει την υψηλότερη τιμή. Γι’ αυτό και τα φορτία LNG κατευθύνονται συνήθως εκεί που υπάρχει υψηλή ζήτηση. Ενα μακροπρόθεσμο συμβόλαιο με το Κατάρ μπορεί να διασφαλίσει σταθερή παράδοση φορτίων και χαμηλές τιμές προμήθειας σε σχέση με τις υψηλές της αγοράς, ενέχει όμως και υψηλό ρίσκο. Οι συζητήσεις μεταξύ των δύο πλευρών, πάντως, κινούνται σε καθαρά διερευνητικό επίπεδο.
