Θα αλλάξει ή δεν θα αλλάξει ο εκλογικός νόμος; Η απάντηση πιθανόν να σκιαγραφηθεί ή ακόμη και να δοθεί σήμερα το μεσημέρι από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, που αναμένεται να σχολιάσει το θέμα στη συνέντευξη Τύπου. Πώς φθάσαμε όμως ώς εδώ; Πώς άνοιξε το θέμα, που ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε εμφατικά κλείσει; Ποιοι προβληματισμοί εκφράστηκαν στις συζητήσεις στο Μαξίμου;
Η συζήτηση για την αλλαγή του εκλογικού νόμου δεν ξεκίνησε με τις παρακολουθήσεις. Υπέβοσκε ήδη από την περίοδο που ο Νίκος Ανδρουλάκης, λίγο μετά τη νίκη του στις εσωκομματικές εκλογές, άρχισε να αρνείται κάθε πιθανή συγκυβέρνηση με τη Ν.Δ. Η «σταθερότητα της χώρας», βασικό επιχείρημα της κυβέρνησης, είχε αρχίσει να στηρίζεται σε πιο εύθραυστα πόδια, καθώς ο πιθανότερος εταίρος για τη Ν.Δ. είχε αρχίσει να παίρνει σαφείς αποστάσεις από την κυβέρνηση και η πρώτη κυβερνητική φθορά έκανε την εμφάνισή της στις δημοσκοπήσεις. Και πάλι όμως ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν αρνητικός στις εισηγήσεις, διαψεύδοντας τα σχετικά σενάρια.
Στις αρχές Αυγούστου, όμως, τα δεδομένα άλλαξαν ξανά. Η σκέψη να υπάρξει αλλαγή του εκλογικού νόμου επανήλθε, ξεκινώντας αυτή τη φορά από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, για δύο κυρίως λόγους: ο πρώτος είναι η διεθνής κατάσταση. Ο ενεργειακός πόλεμος που διεξάγει η Ρωσία και τα επακόλουθα αδιέξοδα που έχει να αντιμετωπίσει η Ευρώπη προοιωνίζονται έναν δύσκολο χειμώνα, που σε συνδυασμό με την τουρκική επιθετικότητα δημιουργούν «μία κινούμενη άμμο», όπως χαρακτηρίζει στην «Κ» συνεργάτης του πρωθυπουργού το περιβάλλον μέσα στο οποίο κινείται η χώρα. Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με την οριστική και αμετάκλητη διάρρηξη των σχέσεων με το ΠΑΣΟΚ, μετά την υπόθεση των παρακολουθήσεων. Τα –ήδη λίγα– περιθώρια συνεργασίας με το κόμμα του Νίκου Ανδρουλάκη είναι πλέον ανύπαρκτα, ενώ και με τα άλλα κόμματα δεν υπάρχει κάποια προοπτική, καθώς η Ελληνική Λύση δεν φαίνεται να αποτελεί… λύση.
Στο πλαίσιο αυτό, το Μαξίμου αναζητεί απαντήσεις σε έναν δύσκολο πολιτικό γρίφο. Εάν η Ν.Δ. δεν καταφέρει να πάρει αυτοδυναμία, ποια είναι η προοπτική διακυβέρνησης για τη χώρα; «Αυτή τη στιγμή κανείς δεν έχει απάντηση σε αυτό το ερώτημα», λέει στην «Κ» κυβερνητικό στέλεχος, τονίζοντας πως προφανώς ο στόχος της Ν.Δ. είναι να πάρει την αυτοδυναμία, αλλά εάν δεν επιτευχθεί αυτό επέρχεται ένα αδιέξοδο για το οποίο «ευθύνεται το ΠΑΣΟΚ και η πολιτική που είχε αποφασίσει πως θα ακολουθήσει ήδη από τις αρχές του 2022».
Οι συζητήσεις
«Η απόφαση είναι τόσο σημαντική, που είναι απόλυτα δική του», λέει στην «Κ» συνεργάτης του πρωθυπουργού.
Οι θιασώτες της αλλαγής του εκλογικού νόμου προσθέτουν με μια δόση υπερβολής, θέλοντας όμως να κάνουν σαφές το σκεπτικό τους, πως για τη χώρα είναι προτιμότερη ακόμη και μία «κακή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, από την κυβερνητική αστάθεια». Το επιχείρημα έθεσε δημοσίως και η Ντόρα Μπακογιάννη, που είναι από τα κορυφαία στελέχη που λένε «ναι» στην αλλαγή του εκλογικού νόμου, με κύριο σκεπτικό τη διεθνή αστάθεια. Ενα ακόμη επιχείρημα είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει διαρκώς πως θα είναι πρώτο κόμμα, άρα «δεν θα τον ενοχλεί ένα νέο εκλογικό σύστημα που θα κάνει πιο εύκολη την αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος», αναφέρουν οι ίδιες κυβερνητικές πηγές, που με αυτόν τον τρόπο θέλουν να αναδείξουν τη φοβία του ΣΥΡΙΖΑ για τις επερχόμενες εκλογές.
Οπως γνωρίζει η «Κ», αυτή την περίοδο στο Μέγαρο Μαξίμου η σχετική συζήτηση κυριαρχεί. Με εξαίρεση ίσως τον Γιώργο Γεραπετρίτη, που φαίνεται να διατηρεί επιφυλάξεις, στο υπόλοιπο επιτελείο πλειοψηφεί η τάση υπέρ της αλλαγής. «Η απόφαση είναι τόσο σημαντική, που είναι απόλυτα δική του», λέει στην «Κ» συνεργάτης του πρωθυπουργού, σημειώνοντας πως ο καθένας απλώς λέει τη γνώμη του, περιμένοντας από εκείνον το τελικό πρόσταγμα. Στον αντίποδα, η Κοινοβουλευτική Ομάδα κλίνει συντριπτικά υπέρ της αλλαγής του εκλογικού νόμου, με εξαίρεση τον Κωνσταντίνο Κυρανάκη και κάποιους ακόμη βουλευτές, που δεν φοβούνται πως ο νόμος επηρεάζει την εκλογή τους. Αντίθετα, η συντριπτική πλειονότητα θέλει αλλαγή και για λόγους προσωπικής επιβίωσης, καθώς το μπόνους αυξάνει τις πιθανότητες επανεκλογής για όλους.
Ο αντίλογος
Πέραν των πλεονεκτημάτων από την αλλαγή του εκλογικού νόμου –την πιο εύκολη επίτευξη της αυτοδυναμίας με ένα ποσοστό 35%-36% από το 38,5% που είναι σήμερα– υπάρχουν και μειονεκτήματα. Με το ισχύον σύστημα ο κ. Μητσοτάκης μπορεί να πολώσει το κλίμα, θέτοντας το δίλημμα «Ν.Δ. ή ακυβερνησία». «Εάν χαμηλώσει ο πήχυς, πώς θα το κάνει αυτό;», διερωτάται στέλεχος της Ν.Δ. που είναι πολύ επιφυλακτικό απέναντι στην αλλαγή του εκλογικού νόμου, τονίζοντας πως μπορεί να σταλεί μήνυμα «χαλάρωσης» στους ψηφοφόρους.
Τον Κυριάκο Μητσοτάκη τον ενδιαφέρει πολύ η υστεροφημία του. Μετά τις υποκλοπές το προφίλ του έχει τρωθεί και εντός και εκτός Ελλάδος. «Μια αλλαγή του εκλογικού νόμου θα θολώσει περαιτέρω το προφίλ του θεσμικού παίκτη», προσθέτει η ίδια πηγή. Στο ίδιο πλαίσιο υπάρχει ένα ακόμη επιχείρημα. Εάν ο πρωθυπουργός δεν καταφέρει να πάρει την αυτοδυναμία με τον υπάρχοντα εκλογικό νόμο, τότε είναι μια «ήττα απολύτως διαχειρίσιμη», καθώς ο πήχυς είναι ψηλά. «Εάν αλλάξει ο εκλογικός νόμος και η αυτοδυναμία δεν επιτευχθεί, τότε το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο», προσθέτει η ίδια πηγή. Οι τελικές αποφάσεις θα είναι βεβαίως μοναχικές.
