Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και η ελληνόκτητη ναυτιλία αποτελούν εναλλακτική επιλογή μεταφοράς των ουκρανικών σιτηρών, αναφέρει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας, Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις. Η νίκη της Ουκρανίας και η ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας της χώρας θα αποτελέσουν μήνυμα προς όλους όσοι επιθυμούν ανατροπή του στάτους κβο, σημειώνει.
– Βρεθήκατε στην Αθήνα. Τι συζητήσατε;
– Από την αρχή της θητείας μου στο υπουργείο Εξωτερικών έθεσα ως προτεραιότητά μου την ανάγκη να έχουμε ευρωπαϊκή ατζέντα. Εμείς έχουμε μια βαλτική ατζέντα, γεωπολιτική, επικεντρωμένη στην ασφάλεια και θέλουμε να την εξηγήσουμε στους νότιους εταίρους μας. Και βεβαίως να καταλάβουμε καλύτερα τη δική σας ατζέντα. Ο πόλεμος μας έφερε όλους πολύ πιο κοντά, παρά τις διαφωνίες. Είναι ενδιαφέρον ότι συζητούμε για τα ίδια προβλήματα.
– Στην Ελλάδα η συζήτηση έχει μετατοπιστεί αρκετά προς τις επιπτώσεις του πολέμου. Ποια η κατάσταση στη Λιθουανία;
– Η συζήτηση είναι λίγο διαφορετική. Αλλά πρέπει να πω ότι πραγματικά θαυμάζουμε την Ελλάδα. Η απόσταση που έπρεπε να διανύσετε ήταν μεγαλύτερη. Οι αποφάσεις που έπρεπε να λάβετε ήταν πιο δύσκολες. Για εμάς ήταν απλό. Ο λαός μας ανησυχεί για την οικονομική κατάσταση, αλλά δεν τη συνδέει ευθέως με τον πόλεμο. Ακόμα πιστεύουμε ότι η Ουκρανία πρέπει να κερδίσει. Αν χάσουν οι Ουκρανοί, είμαστε οι επόμενοι. Είναι έμφυτη μέσα μας αυτή η αντίληψη. Συζητήσαμε στην Αθήνα ότι πράγματι ο πόλεμος που ξεκίνησε η Ρωσία στην Ουκρανία είχε παγκόσμιες γεωπολιτικές επιπτώσεις. Ακούω πολύ από τους πολιτικούς σας για τις ανησυχίες με τον γείτονά σας. Και αυτά που ακούω εδώ μοιάζουν. Πιστεύω επίσης ότι συνδέονται. Η Ρωσία δεν επιτίθεται μόνο στην Ουκρανία αλλά στην αρχιτεκτονική ασφαλείας. Θεωρώ ότι δεν χρειαζόμαστε τεράστιους στρατούς για να υπερασπιζόμαστε τα σύνορα, διότι αυτά τα εγγυώνται συνθήκες. Υπάρχει ένα παγκόσμιο νομικό σύστημα. Αν καταρρεύσει αυτό το σύστημα στην Ουκρανία θα αρχίσει να καταρρέει και αλλού.
– Η Ε.Ε. πρέπει να στείλει κι άλλες ενισχύσεις σε πολεμοφόδια στην Ουκρανία;
– Υπάρχουν δύο διαστάσεις σε αυτό. Οι Ουκρανοί είναι αποδοτικοί με τα όπλα που παίρνουν και πρέπει να συνεχιστεί η ενίσχυσή τους. Στο δικό μας μυαλό είναι ξεκάθαρο ότι αν πάρουν περισσότερα όπλα από τη Γαλλία, τη Γερμανία άλλες βιομηχανικές χώρες, ναι, πιθανότατα θα κερδίσουν γρηγορότερα. Η δεύτερη διάσταση είναι αυτή της ευρωπαϊκής αξιοπιστίας. Αν θέλουμε να τοποθετήσουμε την Ευρώπη ως γεωπολιτική δύναμη που μπορεί να έχει διεθνή επιρροή, πρέπει να κινηθούμε. Αυτή τη στιγμή οι Ουκρανοί κερδίζουν τον πόλεμο κυρίως με αμερικανική βοήθεια. Οταν κερδίσουν θα θεωρήσουν ότι οι ΗΠΑ είναι η χώρα που τους βοήθησε περισσότερο. Δεν διαφωνώ με αυτό. Εγώ και η χώρα μου είμαστε υπέρ των ισχυρών διατλαντικών δεσμών. Αλλά η Ευρώπη πρέπει και θα μπορούσε να παίξει πιο ισχυρό ρόλο.
– Η Ελλάδα αποτελεί κόμβο, τόσο για τις μετακινήσεις των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ, αλλά και για την ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης. Η χώρα σας ενδιαφέρεται;
Η νίκη της Ουκρανίας και η ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας της χώρας θα αποτελέσουν μήνυμα προς όλους όσοι επιθυμούν ανατροπή του στάτους κβο.
– Ναι, συζητήσαμε με τον κ. Δένδια. Για τα νέα τερματικά LNG που η Ελλάδα αναπτύσσει. Εχουμε κι εμείς ένα τερματικό. Η Λιθουανία μπορεί να συνεργαστεί με την Ελλάδα στον τομέα του LNG.
– Η Αθήνα παρομοιάζει τον αναθεωρητισμό της Ρωσίας με εκείνον που η Τουρκία ακολουθεί στην περιοχή μας…
– Αντιλαμβάνομαι την ανησυχία στην Αθήνα. Και από γεωπολιτικής άποψης δεν θα μου άρεσε να ανακαλύψω ότι αυτό που ξεκίνησε η Ρωσία είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο.
– Εννοείτε ότι μπορεί να υπάρξει διάχυση;
– Κοντά και μακριά. Τα ακούμε στον Ινδοειρηνικό, σχετικά με κάποιες πολύ μεγάλες χώρες που μπορεί να έχουν κάποιες ιδέες να αλλάξουν το στάτους κβο στη γειτονιά τους. Και το ακούμε στην Ελλάδα και αλλού. Η μόνη συνταγή είναι να βοηθήσουμε τους Ουκρανούς να κερδίσουν, ώστε να επανακτήσουν την κυριαρχία στο έδαφός τους. Και αυτό θα είναι ένα ισχυρό μήνυμα για όποιον θέλει να περάσει τα σύνορα του γείτονά του στο μέλλον. Δεν θα γίνει κάτι τέτοιο χωρίς να περάσει απαρατήρητο, θα υπάρξουν σκληρές επιπτώσεις. Αν η Ουκρανία αναγκαστεί να κάνει υποχρεωτικά μια διαπραγμάτευση να αλλάξει σύνορα, τότε στο μυαλό των Λιθουανών θα αρχίσει να υπάρχει απορία για το αν θα είμαστε οι επόμενοι. Για εμάς τα σύνορα είναι απαραβίαστα. Θα τα υπερασπιστούμε και θα βοηθήσουμε και τους γείτονές μας να υπερασπιστούν τα δικά τους. Την Τουρκία εξακολουθούμε να τη βλέπουμε ως σύμμαχό μας στο ΝΑΤΟ. Η καθυστέρησή τους να επιτρέψουν στη Σουηδία και στη Φινλανδία να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ είναι θέμα για εμάς. Ανησυχούμε διότι αφορά την ασφάλειά μας. Ημασταν από τους πρώτους που κύρωσαν την ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ. Και ελπίζουμε να λυθεί η εκκρεμότητα γρήγορα.
– Η Τουρκία κερδίζει από τον πόλεμο, με διάφορες συμφωνίες με τη Ρωσία. Δεν είναι ζήτημα αυτό;
– Είναι, βέβαια. Το έχουμε δει και το έχουμε παρατηρήσει. Υπάρχουν άνθρωποι στη Λιθουανία που συνεισφέρουν χρήματα καθημερινά υπέρ της Ουκρανίας. Ημασταν από τους πρώτους που κλείσαμε αγωγούς φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία, το 2024 αποσυνδεόμαστε από το ηλεκτρικό δίκτυο. Πληρώνουμε το τίμημα της βοήθειας που δίνουμε στους Ουκρανούς. Οπότε όταν βλέπουμε κάτι διαφορετικό, πολύ διαφορετικό, αντιλαμβάνεστε ότι αυτό που αισθανόμαστε δεν είναι πολύ ευχάριστο. Ως προς το αν η Τουρκία θέλει να έχει προνομιακή θέση, κατ’ αρχάς πιστεύω ότι πρέπει να είσαι έντιμος διαμεσολαβητής. Η Ουκρανία πρέπει να μπορεί να είναι σίγουρη ότι η Τουρκία είναι ένας αξιόπιστος εταίρος. Είναι ζήτημα της ηγεσίας της Τουρκίας να αποφασίσει να διαδραματίσει αυτόν τον ρόλο και στην Ουκρανία για το πόσο μπορεί να την εμπιστευθεί. Είναι πολύ ευαίσθητο ζήτημα. Η Ουκρανία δεν μπορεί να μείνει στο έλεος ενός εταίρου. Πρέπει να εργαστούμε όλοι μαζί, να βοηθήσουμε την Ουκρανία να έχει επιλογές. Οταν, ας πούμε, μιλάμε για τις εξαγωγές σιτηρών. Αυτή τη στιγμή έχουν μια πολύ περιορισμένη διαθεσιμότητα για τα επόμενα βήματά τους. Στις αρχές Νοεμβρίου, αρχίζει ξανά η διαπραγμάτευση για νέα συμφωνία. Η Ρωσία στέλνει μηνύματα ότι δεν προτίθεται να επιμηκύνει τη συμφωνία. Αυτό σημαίνει ότι η Ουκρανία βρίσκεται στο έλεος εκείνων που διαπραγματεύονται. Πρέπει να βρούμε άλλους τρόπους για να βοηθήσουμε την Ουκρανία, ώστε να έχει περισσότερες λύσεις εξαγωγής των σιτηρών. Συζητήσαμε για τις εναλλακτικές επιλογές. Υπάρχουν λιμάνια στη Βόρεια Ελλάδα που συνδέονται με σιδηρόδρομο με τον Βορρά. Μπορεί να χρησιμοποιηθούν. Ισως μπορούμε να εντάξουμε σε αυτό και άλλους περιφερειακούς εταίρους. Η Ελλάδα είναι σημαντική ναυτιλιακή χώρα. Ακόμα και τώρα συμμετέχει στη μεταφορά σιτηρών.
– Αρα μιλάτε για την Αλεξανδρούπολη;
– Ναι, βέβαια. Δεν θα ήθελα να εισέλθω σε λεπτομέρειες. Εχουμε κάποια τεχνογνωσία, εξάγουμε ήδη ουκρανικά σιτηρά, μπορούμε να βοηθήσουμε. Να γίνουμε ενδιάμεσοι. Ωστε η Ουκρανία να διαθέτει και άλλες επιλογές.
