«Μην ψηφίζετε πρόσωπα, ψηφίστε πρόγραμμα». Κάπως έτσι θα μπορούσε να κωδικοποιηθεί το μήνυμα που απευθύνει προς τους ψηφοφόρους ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης. Ως απάντηση στη στρατηγική πόλωσης με κυρίαρχο δίλημμα την επιλογή προσώπου, την οποία εμφανίζονται να προκρίνουν Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ, η Χαριλάου Τρικούπη επιλέγει μια διαφορετική προσέγγιση.
«Ο Μητσοτάκης επιστρατεύει το δίλημμα “Μητσοτάκης ή χάος” και ο Τσίπρας “ή εγώ ή ο Μητσοτάκης”» περιγράφουν συνομιλητές του Νίκου Ανδρουλάκη τον τρόπο που ο ίδιος «διαβάζει» τη στρατηγική των αντιπάλων του. Δίλημμα που και στις δύο περιπτώσεις επενδύει ίσως περισσότερο στα αρνητικά χαρακτηριστικά του αντιπάλου, προσδίδοντας τοξικό κλίμα στη μεταξύ τους αναμέτρηση. Σε κάθε περίπτωση, Μητσοτάκης και Τσίπρας έχουν κυβερνητικές θητείες ως σημείο αναφοράς και ως αφήγημα με το οποίο διεκδικούν την ψήφο των πολιτών. Ο κ. Ανδρουλάκης δεν έχει αντίστοιχη κυβερνητική θητεία, την οποία θα μπορούσε να θέσει προς σύγκριση. Επιπλέον, έχει καταστεί σαφές στην ηγετική ομάδα της Χαριλάου Τρικούπη ότι η πόλωση και η τοξικότητα ευνοούν τη συσπείρωση προς το δίπολο Ν.Δ. – ΣΥΡΙΖΑ στην πορεία προς τις κάλπες. Οπότε, θα πρέπει να διαφοροποιήσουν τις επιλογές και το μήνυμά τους, σε μια προσπάθεια να διεμβολίσουν τον διπολισμό. Επιπλέον, από την ανάγνωση των διαθέσεων της κοινής γνώμης, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και οι συνεργάτες τους εμφανίζονται πεπεισμένοι ότι υπάρχει ένα σημαντικό μέρος ψηφοφόρων που παρουσιάζει εδώ και καιρό σημάδια κόπωσης από τον τοξικό λόγο και στρέφει την πλάτη του σε αυτόν, περιμένοντας να ακούσει κάτι διαφορετικό, μια ουσιαστική πρόταση παραγωγής πολιτικής.
Εάν επέλεγαν να μιλήσουν με όρους χορευτικούς, στη Χαριλάου Τρικούπη θα παρομοίαζαν τη συγκρουσιακή διάθεση που εμφανίζουν οι κ. Μητσοτάκης και Τσίπρας με ένα ταγκό. Και κατά τη γνωστή ρήση, χρειάζονται δύο για να χορευτεί το ταγκό. Αυτό σημαίνει ότι αναγνωρίζουν κοινά χαρακτηριστικά και επιλογές στη στρατηγική των δύο αντιπάλων. «Ο Μητσοτάκης προσπαθεί να εμφανίσει τον Τσίπρα ως μοναδικό αντίπαλο για να κάνει διαρκή συμψηφισμό με την περίοδο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και να αναδεικνύει λανθασμένες πολιτικές αλλά και θέματα διαφθοράς», αναφέρεται χαρακτηριστικά. Την ίδια στιγμή, «ο Τσίπρας επιλέγει την προσωπική αντιπαράθεση γιατί σε επίπεδο παραγωγής πολιτικής γνωρίζει ότι δεν έχει αφήσει τα καλύτερα διαπιστευτήρια, ενώ τον εξυπηρετεί να γίνεται η αντιπαράθεση σε επίπεδο ηγεσίας και προσώπων γιατί έτσι θεωρεί ότι διασώζει τη θέση του στο εσωτερικό του κόμματός του».
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται εξαιρετικά επιφυλακτικός έναντι της ειλικρίνειας των αναφορών σε διάθεση συνεργασίας από τους κ. Μητσοτάκη και Τσίπρα. Θεωρεί ότι πρόκειται για επίφαση και εργαλειοποίηση προς εξυπηρέτηση προσωπικών σχεδιασμών. Ως εκ τούτου, στη Χαριλάου Τρικούπη κάθε άλλο παρά με θετικό τρόπο ακούν τις επαναλαμβανόμενες «προσκλήσεις» να δεσμευθεί το ΠΑΣΟΚ εκ των προτέρων για τις επιλογές του σε ένα μετεκλογικό τοπίο. Οσον αφορά τον κ. Μητσοτάκη, με διακηρυγμένη τη θέση του πρωθυπουργού ότι δεν διεκδικεί τίποτα λιγότερο από μια ισχυρή εντολή, εκτιμούν ότι βασική επιδίωξή του είναι να κερδίσει αυτοδυναμία και να αναζητήσει στήριγμα – άλλοθι προοδευτικότητας σε μια συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ. Και κάθε άλλο παρά διατεθειμένοι να εξυπηρετήσουν αυτόν τον σχεδιασμό εμφανίζονται.
Στη Χαριλάου Τρικούπη θεωρούν πως οι προτάσεις Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ προς το ΠΑΣΟΚ για μετεκλογική συνεργασία δεν είναι ειλικρινείς.
Για τον κ. Τσίπρα δεν είναι καλύτερη η άποψη. Κυρίαρχη αντίληψη της ηγετικής ομάδας είναι ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ενεργεί με μοναδικό κριτήριο να διασώσει την καρέκλα του και ότι σε καμιά περίπτωση δεν είναι προτεραιότητα να αποκαθηλώσει την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Προς επιβεβαίωση αυτής της άποψης, αναφέρουν τη δήλωση του κ. Τσίπρα ότι δεν πρόκειται να μπει σε διαδικασία σχηματισμού κυβέρνησης εάν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πρώτο κόμμα. «Τι είναι αυτό, αν όχι η πλήρης αποδόμηση και προδοσία της απλής αναλογικής, για την οποία εμφανίζεται να κόπτεται και ο ίδιος αλλά και το κόμμα του;», διερωτώνται στο ΠΑΣΟΚ.
Επιφυλάξεις
Εν ολίγοις, ο Νίκος Ανδρουλάκης δείχνει να είναι εξαιρετικά επιφυλακτικός έναντι των δύο εν δυνάμει πολιτικών εταίρων του, καθώς τόσο η Ν.Δ. όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ συχνά πυκνά στρέφονται προς το ΠΑΣΟΚ διερευνώντας την πιθανότητα συνεργασίας. Οι επιφυλάξεις εκκινούν από την ανάγνωση ότι όλες οι κινήσεις των κ. Μητσοτάκη και Τσίπρα είναι μόνο ιδιοτελείς, χωρίς να απηχούν μια ειλικρινή διάθεση ουσιαστικής αναζήτησης κοινού βηματισμού και παραγωγής πολιτικής. Αυτό, θεωρεί ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, γίνεται περισσότερο από σαφές από την αντίδρασή τους στη θέση που ο ίδιος έχει διατυπώσει ξανά και ξανά αναφορικά με την προοπτική συνεργασίας αλλά με πρωθυπουργό τρίτο πρόσωπο. Παράλληλα, η τακτική των δύο κομμάτων να επιδιώκουν σταθερά να προσεταιριστούν συμμάχους μέσα στο ΠΑΣΟΚ, σε μια προσπάθεια να προκαλέσουν προβλήματα στην ηγεσία του και να επηρεάσουν στο «να στρίψει το τιμόνι» προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, κάθε άλλο παρά καλλιεργεί γόνιμο για ειλικρινή συνεργασία έδαφος.
Και, βεβαίως, η υπόθεση των υποκλοπών επιβάρυνε ακόμα περισσότερο το κλίμα. Στην κυβέρνηση η ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ καταλογίζει επιχείρηση συσκότισης και συγκάλυψης, ενώ για τον ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι επιδίωξε να εργαλειοποιήσει το θέμα για να εκμαιεύσει μια αναγκαστική συμπόρευση.
Μέσα σε αυτό το κλίμα και με αυτές τις προσλαμβάνουσες και αναγνώσεις, ο Νίκος Ανδρουλάκης εμφανίζεται να επιδιώκει σταθερά τη διατήρηση διακριτών αποστάσεων από τους κ. Μητσοτάκη και Τσίπρα. Με ποιο στόχο; Ενα ισχυρό ποσοστό στις εκλογές, το οποίο, όπως αναφέρουν συνομιλητές του, θα δώσει πραγματικό νόημα στην τρίτη διερευνητική εντολή. Ενα ποσοστό τέτοιο που, με βάση και τον συνολικό συσχετισμό του εκλογικού αποτελέσματος, να επιτρέπει στο ΠΑΣΟΚ να κινηθεί, και με όχημα την αναζήτηση ουσιαστικών συγκλίσεων να λειτουργήσει ως καταλύτης ουσιαστικής αξιοποίησης των δυνατοτήτων και της ουσίας της απλής αναλογικής στην κατεύθυνση συνολικής αναδιαμόρφωσης της πολιτικής κουλτούρας και μετάβασης σε ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης.
