Στο αβέβαιο πεδίο της εξέλιξης του ουκρανικού πολέμου, με άμεσες συνέπειες τις πληθωριστικές πιέσεις, την ακρίβεια και την ενεργειακή κρίση που μαστίζουν ιδίως τις ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα προχωράει και με τις δικές της ιδιαιτερότητες στον αναμενόμενο δύσκολο χειμώνα. Μία περίοδο που θα αποτελέσει επίσης την τελική ευθεία των εκλογών, χωρίς φυσικά να μπορεί κανείς να προβλέψει την κοινωνική και πολιτική δυναμική στο τέλος αυτής της διαδρομής. Γνωρίζουμε όμως τα μέχρι τώρα δεδομένα της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου, τα οποία υποδεικνύουν ένα ιδιαίτερα σταθερό στις γενικές του γραμμές πολιτικό περιβάλλον, με δύο ίσως άξιες λόγου μεταβολές. Την επάνοδο της Ν.Δ. σε πιο «φυσιολογικά» ποσοστά μετά μια περίπου διετή μεγάλη κυριαρχία, αλλά και την κινητικότητα στον χώρο του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ μετά την εκλογή νέου αρχηγού στο τέλος του περασμένου χρόνου.
Στο δάσος των δημοσκοπήσεων που δημοσιεύονται υπάρχουν πάντα ενδιαφέροντα στοιχεία, αλλά αν θέλει κανείς να επικεντρωθεί σε συμπεράσματα που συνοψίζουν τη συνολική εικόνα, θα πρέπει να σταθεί σε ορισμένους κρίσιμους σταθμούς. Αυτό τουλάχιστον επιχειρείται εδώ με τα στοιχεία που παρουσιάζονται από τη σειρά των ευρημάτων της εταιρείας Pulse, ξεκινώντας από την τελευταία προεκλογική αποτύπωση του Ιουλίου 2019, που αποτελεί κατά κάποιον τρόπο και έναν συγκριτικό οδηγό αξιολόγησης των μετέπειτα ευρημάτων.
Στον πρώτο σταθμό του περυσινού Σεπτεμβρίου εντοπίζεται μια κόπωση του κοινού στην αμέριστη υποστήριξη που παρείχε μέχρι τότε στην κυβέρνηση, χωρίς όμως να της στερεί τη σαφώς πλεονεκτικότερη θέση που διέθετε έναντι των επιδόσεων της αντιπολίτευσης σε σχέση και με τις προεκλογικές αποτυπώσεις. Παρ’ όλα αυτά, το κυρίαρχο αυτό πλεονέκτημα τέθηκε σε δοκιμασία όταν, με αφορμή τη διαδικασία εκλογής νέου αρχηγού, το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ εμφανίστηκε με υπερδιπλάσια εκλογική επιρροή, συμπιέζοντας παράλληλα και τον ΣΥΡΙΖΑ. Στις αρχές Μαΐου 2022 και σε μια περίοδο που χαρακτηρίστηκε από τους υπέρογκους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας που αιφνιδίασαν τους πολίτες, το ΠΑΣΟΚ διέθετε σταθερά άνοδο 7,5 μονάδων, ακριβώς όσο έλειπε μάλιστα από την επιρροή της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με τις προεκλογικές τους αποτυπώσεις (Ν.Δ. -3,5% και ΣΥΡΙΖΑ -4%).
Παρ’ όλα αυτά, τα νεότερα δεδομένα μετέβαλαν την εικόνα. Στις αρχές Σεπτεμβρίου, πριν από τη ΔΕΘ, οι δημοσκοπήσεις κατέγραψαν κατά βάση το περιβάλλον που διαμορφώθηκε μετά την αποκάλυψη των παρακολουθήσεων του Ν. Ανδρουλάκη στις αρχές Αυγούστου, χωρίς όμως το ΠΑΣΟΚ να οικειοποιηθεί την εξέλιξη αυτή. Αντίθετα, τα δεδομένα εμφάνισαν κερδισμένο τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ και η Ν.Δ. δεν υπολειπόταν από το μίνιμουμ της ανοιξιάτικης περιόδου. Μετά τη φετινή ΔΕΘ και την παρέλευση του Οκτωβρίου, τα τελευταία στοιχεία πρόθεσης ψήφου που λαμβάνονται υπόψη υποδεικνύουν μια περαιτέρω οριακή αύξηση Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ, με αντίστοιχη μείωση του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, προϊδεάζοντας ενδεχομένως για μια επάνοδο στη συνέχεια σε ένα εντονότερα δικομματικό περιβάλλον.
Είναι η πρώτη φορά στην πολιτική μας ιστορία που ένα κυβερνών κόμμα υπερέχει σταθερά, χωρίς να αποφασίσει την τετριμμένη πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
Σε αυτά τα δεδομένα μπορεί να συνυπολογίσει κανείς και άλλα στοιχεία, όπως είναι οι απαντήσεις που δίνονται στο ερώτημα του καταλληλότερου πρωθυπουργού, ως ενδείξεις που θα μπορούσε και να αποτελούν δείκτη των δυνατοτήτων εμβέλειας που διαθέτουν τα δύο κύρια κόμματα του ανταγωνισμού. Στον βαθμό βεβαίως που το ερώτημα τίθεται με μορφή δίπολου μεταξύ των δύο βασικών αρχηγών (όπως ισχύει στα στοιχεία που παρατίθενται) και ιδίως όταν είναι πολύ πιθανή δεύτερη συνεχόμενη εκλογική αναμέτρηση, λόγω αδυναμίας της πρώτης να αποδώσει κυβερνητική πλειοψηφία.
Η σαφής υπεροχή που διαθέτει στην απεικόνιση αυτή ο πρωθυπουργός έναντι του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, και μάλιστα με σχεδόν διπλάσια ποσοτική απόσταση σήμερα από αυτή που τους χώριζε προεκλογικά (11 μονάδες, έναντι 6 το 2019), αποτελεί ασφαλώς σημαντικό πλεονέκτημα για τη Ν.Δ., η οποία εξακολουθεί επίσης, στον τέταρτο πλέον χρόνο της κυβερνητικής θητείας, να έχει τη δυνατότητα να κινείται ανοδικά έπειτα από κρίσεις που την έπληξαν. Γεγονός που οφείλεται ασφαλώς και στη σαφή συγκριτικά υπεροχή της ως ικανότερης να διαχειριστεί όλα τα μεγάλα θέματα που απασχολούν σήμερα τους πολίτες.
Με αυτές τις ενδεικτικές πολιτικές ισορροπίες η ελληνική κοινωνία θα αντικρίσει τον δύσκολο χειμώνα. Οι εκλογές θα ακολουθήσουν με σταθερή την προσήλωση του πρωθυπουργού στην εξάντληση της κοινοβουλευτικής περιόδου, γεγονός που πρέπει να του πιστωθεί ιδιαίτερα. Είναι η πρώτη φορά στην πολιτική μας ιστορία που ένα κυβερνών κόμμα υπερέχει σταθερά διατηρώντας την απόσταση απήχησης από την αξιωματική αντιπολίτευση που καταγράφηκε στις προηγούμενες εκλογές, χωρίς να αποφασίσει την τετριμμένη πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
* Ο κ. Πάνος Σταθόπουλος είναι διευθυντής Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής.
